Question

Na podstawie dostępnych źródeł informacji wyjaśnij znaczenie terminów: a) płyta b) tarcza c) niecka d) monoklina

Answer 1

Płyta tektoniczna (płyta/kra litosfery/litosferyczna) - największa jednostka podziału litosfery, zgodnie z teorią tektoniki płyt. Płyty litosfery graniczą ze sobą wzdłuż stref o nierzadko wzmożonej aktywności sejsmicznej i wulkanicznej, jednakże same zachowują stosunkowo dużą spójność i sztywność. Mogą przemieszczać się poziomo po strefach obniżonej lepkości występujących w górnej części płaszcza Ziemi. Wyróżnia się płyty kontynentalne i oceaniczne.

 

Tarcza kontynentalna (tarcza krystaliczna) jest to rozległy, zazwyczaj lekko wypukły i mający tendencje do podnoszenia się obszar zbudowany ze skał krystalicznych. Tarcza kontynentalna jest z reguły obnażona, nie pokryta osadami i niepoddająca się fałdowaniu. Stanowi rdzeń każdego kontynentu. Jeśli jest przykryta młodszymi skałami osadowymi lub wulkanicznymi, to wchodzi w skład platformy kontynentalnej, jako jej fundament. Tarcze kontynentalne i platformy kontynentalne oraz pasma orogeniczne budują płytę kontynentalną.

 

Niecka

w geologii – łagodna synklina, o dużej powierzchni, będąca strukturą wgłębną, często niewidoczną na powierzchni. Na jej bazie mogą powstać formacje złożowe, w tym np.: niecka artezyjska niecka węglowa

Monoklina (od gr. mónos "jedyny", klínō "pochylam") – rozległy obszar, zbudowany z warstw skalnych nachylonych w jednym kierunku i pod jednakowym kątem (zazwyczaj niedużym).

W Polsce obszar o budowie monokliny występuje w postaci szerokiego pasa ciągnącego się od okolic Zielonej Góry po Kraków (tzw. monoklina przedsudecka na zachodzie oraz monoklina śląsko-krakowska na wschodzie).