Question

NA DZISIAJ

napisz przebieg wony 30 letniej nie w punktach troche własyny słowami nie za dlugo

Answer 1

Po śmierci Macieja, Czesi szybko usunęli z tronu królewskiego Ferdynanda i powołali do władzy palatyna reńskiego – Fryderyka. Zawarli układ z księciem Siedmiogrodu Gabrielem Bethlenem. Ten wywołał powstanie antyhabsburskie na Węgrzech. W listopadzie 1619 roku wraz z wojskami oblegał Wiedeń. Protestanci byli już o krok od zwycięstwa, ale na pomoc Habsburgom nadszedł oddział lisowczyków Zygmunta III Wazy. Bethlen musiał ustapić.
Ferdynand II (tym razem jako cesarz) zyskał pomoc Ligi Katolickiej, Hiszpanii i papieża oraz księcia saskiego. 8 listopada 1620r. wojska czeskie przegrały bitwę pod Białą Górą koło Pragi. Fryderyk musiał uciekać. Czechów spotkały straszne konsekwencje. Skonfiskowano majątki powstańców, stracono ich lub wygnano, wielu wyemigrowało. Doszło do wyniszczenia szlachty czeskiej. Rozpoczęło to serię zwycięstw katolików. Ich wojska zajęły Palatynat. W 1625 zawarto antycesarskie porozumienie między Danią, Holandią i Anglią. W 1625 roku Chrystian IV, król Danii, wkroczył na teren Niemiec. Wojska duńskie odniosły dwie poważne klęski – na moście w Dessau w kwietniu 1625 roku, oraz pod Lutter am Barenberge w sierpniu 1626 roku. Chrystian IV zawarł pokój w maju 1629 roku w Lubece – w zamian za odzyskanie wszystkich terenów utraconych w czasie wojny, nie wolno mu było ingerować w sprawy Niemiec. Szwedzi rozpoczęli szturm. W 1630 pod wodzą króla Gustawa Adolfa wylądowali oni na Pomorzu Zachodnim i ruszyli w głąb Niemiec. W 1631 roku doszło do starcia z armią cesarską pod Breitenfeld, w 1632 pod Rain nad rzeką Lech. Szwedzi zajęli Nadrenię, Czechy i Bawarię. Mieli poparcie wszystkich książąt protestanckich. Niestety w listopadzie 1632 roku pod Ltzen zginął Gustaw Adolf. Mimo tego, wojska szwedzkie wygrały tę bitwę. Bez genialnego dowódcy wszystko się obróciło. Szwedzi przegrali pod Nrdlingen w 1634. Doprowadziło to do zawarcia sojuszu antyszwedzkiego pomiędzy cesarzem a elektorem saskim Janem Jerzym.Wojska szwedzkie podbijały kolejno Śląsk, Czechy i Morawy. W 1642 roku doszło do kolejnego zwycięstwa nad katolikami. Miało to miejsce pod Breitenfeld. Francja przyłączyła się do wojny, a Dania, w 1643 roku, odłączyła się od protestantów i poparła armię cesarską. Niedługo po tym, Duńczycy zostali pokonani przez Szwedów i według pokoju zawartego w Brmsebr w 1645 roku, stracili duże tereny. Wojska szwedzkie odniosły jeszcze dwa spektakularne zwycięstwa pod Magdeburgiem i Jankowicami, i w 1646 roku połączyły się z armią francuską. Powstała koalicja, wkraczając do Bawarii, wymusiła na Maksymilianie I sojusz (zawarty w Ulm w 1647). Rok później Francuzi pokonali Hiszpanów w Niderlandach.W październiku 1648 roku, po trzydziestu latach, zawarto pokój. W Mnster i Osnabrck, w Westfalii, spotkali się przedstawiciele prawie wszystkich państw europejskich, prócz Anglii, Rosji, Rzeczpospolitej i Turcji. Rolę mediatora pełnił nuncjusz papieski Fabio Chigi, (później papież Aleksander VII).
W Mnster, 24 października 1648 roku doszło do zgody pomiędzy Francją a cesarstwem. Francuzi uzyskali prawa do 3 biskupstw, kilku posiadłości Habsburgów w Alzacji, 10 miast niemieckich i jednego włoskiego.
Na mocy  w Osnabrck doszło do podziału Pomorza: Szwecja otrzymała ujście Odry wraz z Szczecinem, 3 wyspy - Wolin, Uznam i Rugię, sekularyzowane biskupstwa Bremen i Werden oraz port w Wismane.
Oprócz tego książęta uzyskali pełną niezależność od cesarstwa. Zniesiono zasadę \"cuius regio eius religio\" – ludność uzyskała swobodę wyznania pod warunkiem, że wypełniała wszystkie obowiązki wobec władzy. Niestety, ten przywilej dotyczył tylko katolików, kalwinistów i luteranów, ponieważ innych wyznań nie uznawano.