NA DZISIAJ!! NAPISZ NOTATKE SYNTETYZUJACA NA PODSTAWIE OBU TEKSTÓW NA TEMAT: UNIWERSALNE FUNKCJE MITÓW 60-90 słów
1 tekst i kawałek 2 w załączniku.
cześć dalsza tekstu 2:
...i przeciwników, ktorych musi zwyciężyć. Na końcu otrzymuje nagrode-bogactwo, wiedze, reke księżniczki. Im dluzej badacze przygladali sie tego rodzaju historiom tym wiecej glebszych ukrytych znaczen odnajdywali. Bo kazda opowiesc o wyprawie bohatera jest tak naprawde opowiescia o odkrywaniu siebie- na bardzo wielu różnych poziomach. na tym najbardziej elementarnym: kiedy opowiadamy dzieciom bajki dajemy im cos w rodzaju instrukcji obsugi swiata. [...] Powiem wiecej: bajki dla plebejuszy opowiadaly o tym ze masz byc przebiegly ale tez cichy i pokorny a bajki dla szlachty o tym ze masz byc dzielny i pokonac smoka. Tak przygorowano dzieci do okreslonych rol. pelne stereotypow bajki sa doskonalymi nosnikami ideologii.Dlatgeo tak wazne jest tworzenie nowych bajek, kiedy chcemy budowac nowe społeczeństwo. Ale mozna zejsc na jeszcze glebsze poziomy. Bohaterowie- oprócz tego, ze ucza sie rol społecznych - czesto wedruja pod ziemie i powracaja odmienieni. Dalej: czesto w bajkach pojawiaja sie archetypiczne postacie- przewodnik, stary mistrz, figura krola czy ojca, ktorego bohater musi pokonać,zeby stac sie soba. Bardzo freudowskie. W każdej bajce jest kilka takich motywow. Ale "Gwiezdne wojny" sa jak podrecznik w ktorym pojawiaja sie wszystkie! Fakt, Luke nie przechodzi sam calej podróży bohatera, na przyklad nigdy nie umiera zeby sie odrodzić. To zalatwia za niego Han Solo zamrozony w karbonicie². [...] "Gwiezdne wojny" byly robione z podręcznikiem mitologii w ręku. Lucas znal osobiście Josepha Campbella, jednego z najważniejszych popularyzatorow baśni nad mitem.
Katarzyna Węzyk: OK, ale od lat 80. podróży bohatera ucza na kursach scenopisarskich i nie trzeba być antropologiem zeby jej elementy odnalezc w hollywoodzkich hitach. To dlaczego żaden nie powtórzył sukcesu Lucasa?
Marcin Napiorkowski: Zagrał tu jeszcze jeden czynnik. Niedawno byłem z rodziną w restauracji z wielkimi zlotymi lukami. I tam do zestawu dla dzieci dawali zabawki z Angry Birds. Żona mnie pyta, co to jest. No jak to co? Takie ptaki. Ale czy to jest gra, film czy zabawka? Poprawna odpowiedź brzmiała: to jest i gra, i film i zabawka i książka i kubek i logo...Ale znów to nic nowego! Wydaję sie ze pomysl zeby sprzedawać znaki poprzez które włączamy przeróżne przedmioty w odreb jednego uniwersum jest wytworem późnego kapitalizmu. Jednak mity w starożytności funkcjonowaly tak jak wspolczesne franczyzy*3 kulturowe. Kawałek historii wojny trojanskiej opowiedziany jest w "Odysei", " Iliada" jest jej powstalym kilka wiekow później prequelem*4,sa takze spin-offy*5. Poszczególne watki pojawiaja sie w tragediach, rytuałach, w rzeźbie i malarstwie,w przyslowiach... Skąd starożytny Grek mógł znac opowieść o Odyseuszu, ktory przywoazal sie do masztu? Mógł ja uslyszec w "Odysei" ale mogl tez zobaczyć na wazie i spytać: "Mamo, co to jest?".Mity poznawano w postaci rozproszonej chumry symboli: na freskach, wasach, amforach. [...] " Gwiezdne wojny" możemy czytać dosłownie albo ironicznie, mozemy ja reaktualizowac ale zawsze dzialaja w ten sam sposób w jaki funkcjonowaly mity. Nie chodzilo o to żeby wciąż tłuc te same historie tylko o to zeby mieć zestaw porecznych kategorii przy ktorych uzycou możemy powiedzieć: nie ufaj temu gościowi,on jest jak Odyseusz, na pewno cię oszuka. Albo: ten to jest jak Achilles, jak go nie wkurzysz, to wszystko będzie robił epicko.
1 Marcin Napiorkowski (ur.1985) -semiotyk kultury, publicysta, filozof
2 karbonit- material wybuchowy zawierajacy domieszki soli chodzacych
3 franczyza- umowa polegająca na tym ze jakas firma pozwala by inny podmiot prowadził działalność pod jej marką
4 prequel- film kinowy lub telewizyjny przedstawiajacy zdarzenia rozgrywajace sie wczesniej niz zdarzenia znane widzowi z innego filmu
5 spin-off - produkcja, która powstała na bazie popularnego filmu lub serialu ale odnosi sie do pobocznych wątków pierwowzoru
PLS NA DZISIAJ DAJE NAJ!
1 tekst i kawałek 2 w załączniku.
cześć dalsza tekstu 2:
...i przeciwników, ktorych musi zwyciężyć. Na końcu otrzymuje nagrode-bogactwo, wiedze, reke księżniczki. Im dluzej badacze przygladali sie tego rodzaju historiom tym wiecej glebszych ukrytych znaczen odnajdywali. Bo kazda opowiesc o wyprawie bohatera jest tak naprawde opowiescia o odkrywaniu siebie- na bardzo wielu różnych poziomach. na tym najbardziej elementarnym: kiedy opowiadamy dzieciom bajki dajemy im cos w rodzaju instrukcji obsugi swiata. [...] Powiem wiecej: bajki dla plebejuszy opowiadaly o tym ze masz byc przebiegly ale tez cichy i pokorny a bajki dla szlachty o tym ze masz byc dzielny i pokonac smoka. Tak przygorowano dzieci do okreslonych rol. pelne stereotypow bajki sa doskonalymi nosnikami ideologii.Dlatgeo tak wazne jest tworzenie nowych bajek, kiedy chcemy budowac nowe społeczeństwo. Ale mozna zejsc na jeszcze glebsze poziomy. Bohaterowie- oprócz tego, ze ucza sie rol społecznych - czesto wedruja pod ziemie i powracaja odmienieni. Dalej: czesto w bajkach pojawiaja sie archetypiczne postacie- przewodnik, stary mistrz, figura krola czy ojca, ktorego bohater musi pokonać,zeby stac sie soba. Bardzo freudowskie. W każdej bajce jest kilka takich motywow. Ale "Gwiezdne wojny" sa jak podrecznik w ktorym pojawiaja sie wszystkie! Fakt, Luke nie przechodzi sam calej podróży bohatera, na przyklad nigdy nie umiera zeby sie odrodzić. To zalatwia za niego Han Solo zamrozony w karbonicie². [...] "Gwiezdne wojny" byly robione z podręcznikiem mitologii w ręku. Lucas znal osobiście Josepha Campbella, jednego z najważniejszych popularyzatorow baśni nad mitem.
Katarzyna Węzyk: OK, ale od lat 80. podróży bohatera ucza na kursach scenopisarskich i nie trzeba być antropologiem zeby jej elementy odnalezc w hollywoodzkich hitach. To dlaczego żaden nie powtórzył sukcesu Lucasa?
Marcin Napiorkowski: Zagrał tu jeszcze jeden czynnik. Niedawno byłem z rodziną w restauracji z wielkimi zlotymi lukami. I tam do zestawu dla dzieci dawali zabawki z Angry Birds. Żona mnie pyta, co to jest. No jak to co? Takie ptaki. Ale czy to jest gra, film czy zabawka? Poprawna odpowiedź brzmiała: to jest i gra, i film i zabawka i książka i kubek i logo...Ale znów to nic nowego! Wydaję sie ze pomysl zeby sprzedawać znaki poprzez które włączamy przeróżne przedmioty w odreb jednego uniwersum jest wytworem późnego kapitalizmu. Jednak mity w starożytności funkcjonowaly tak jak wspolczesne franczyzy*3 kulturowe. Kawałek historii wojny trojanskiej opowiedziany jest w "Odysei", " Iliada" jest jej powstalym kilka wiekow później prequelem*4,sa takze spin-offy*5. Poszczególne watki pojawiaja sie w tragediach, rytuałach, w rzeźbie i malarstwie,w przyslowiach... Skąd starożytny Grek mógł znac opowieść o Odyseuszu, ktory przywoazal sie do masztu? Mógł ja uslyszec w "Odysei" ale mogl tez zobaczyć na wazie i spytać: "Mamo, co to jest?".Mity poznawano w postaci rozproszonej chumry symboli: na freskach, wasach, amforach. [...] " Gwiezdne wojny" możemy czytać dosłownie albo ironicznie, mozemy ja reaktualizowac ale zawsze dzialaja w ten sam sposób w jaki funkcjonowaly mity. Nie chodzilo o to żeby wciąż tłuc te same historie tylko o to zeby mieć zestaw porecznych kategorii przy ktorych uzycou możemy powiedzieć: nie ufaj temu gościowi,on jest jak Odyseusz, na pewno cię oszuka. Albo: ten to jest jak Achilles, jak go nie wkurzysz, to wszystko będzie robił epicko.
1 Marcin Napiorkowski (ur.1985) -semiotyk kultury, publicysta, filozof
2 karbonit- material wybuchowy zawierajacy domieszki soli chodzacych
3 franczyza- umowa polegająca na tym ze jakas firma pozwala by inny podmiot prowadził działalność pod jej marką
4 prequel- film kinowy lub telewizyjny przedstawiajacy zdarzenia rozgrywajace sie wczesniej niz zdarzenia znane widzowi z innego filmu
5 spin-off - produkcja, która powstała na bazie popularnego filmu lub serialu ale odnosi sie do pobocznych wątków pierwowzoru
PLS NA DZISIAJ DAJE NAJ!
Uniwersalne funkcje mitów odgrywają istotną rolę w kształtowaniu kultury i społeczeństwa. Mitologie, takie jak te opisane w tekście, zawierają motywy podróży bohatera, wyzwań, i przemiany. To, co sprawia, że są one tak trwałe, to ich zdolność do przekazywania wartości i norm społecznych na różnych poziomach. Historie bohaterów stanowią instrukcje dla ludzi, a różnice między bajkami dla różnych klas społecznych odzwierciedlają oczekiwania i role społeczne.
Współczesne produkcje, takie jak "Gwiezdne wojny", czerpią z tej tradycji mitologicznej. Joseph Campbell, jako popularyzator mitów, wpłynął na twórczość George'a Lucasa. Jednak sukces takiego dzieła nie zależy tylko od mitologii, ale także od wykorzystania kultury i możliwości marketingowych. Współczesne franczyzy kulturowe stanowią nową formę mitologii, gdzie znaki i symbole są sprzedawane i integrowane w różne produkty.
Warto zrozumieć, że mity nie tylko przekazują historie, ale także wartości i wzorce zachowań społecznych. Dlatego tworzenie nowych bajek i narracji jest kluczowe, jeśli chcemy kształtować przyszłość społeczeństwa. Mitologie, czy to w formie starożytnych opowieści czy nowoczesnych filmów, pełnią istotną rolę w budowaniu tożsamości kulturowej i przekazywaniu mądrości pokoleń.