Question

Na dzisiaj!

Geneza unii polsko-węgierskiej
Źródło 1: Janko z Czarnkowa, Kronika
Dlaczego nie żaden z książąt polskich, lecz Ludwik, król węgierski, był powołany na króla. Za
czasów Karola, ojca wspomnianego króla Ludwika, najjaśniejszy król polski Kazimierz, pragnąc Królestwo
swoje Polskie - za przodków jego, mianowicie po wygnaniu ojca, króla Władysława, przez Krzyżaków z
domu niemieckiego, margrabiów brandenburskich i innych książąt sąsiednich zajęte - do całości
przywrócić, oraz aby to pewniej i prędzej, bez ostatecznego wyczerpania swego ludu i bez strat, do
pożądanego końca doprowadzić, zamyślił prosić o pomoc wspomnianego Karola, który siostrę jego miał za
żonę. Gdy to uczynił, prosząc Karola przeuroczyste poselstwo o zbrojnych ludzi, rzeczony król, pierwej nim
obiecał dać mu pomoc orężną, rozważył, jakich by się mógł stąd spodziewać zysków lub korzyści. Król
Kazimierz, zwiedziony radą swoich, jak mniemał, wiernych doradców, oświadczył Karolowi, królowi
węgierskiemu, że w razie gdyby nie miał syna A miał już dwie córki - chciałby przeznaczyć swoje
Królestwo Polskie jego pierworodnemu synowi Ludwikowi, jako swemu najukochańszemu siostrzeńcowi.
[…] Karol przyrzekł, że syn jego Ludwik wszystko, co do Królestwa Polskiego należało, a przez
kogokolwiek było zabrane lub zajęte, zwłaszcza zaś Pomorze (zabrane) przez Krzyżaków, własnym
staraniem i kosztem odbierze i przywróci. król Kazimierz, dając posłuch namowom swoich doradców, jak
również obietnicom wspomnianego króla i swej siostry, owego Ludwika wybrał sobie na następcę i
dziedzicem ustanowił. Właściwa umowa, przysięgą i pismami potwierdzona, zawierała, między innymi, trzy
następujące warunki: po pierwsze, przyrzekł król Ludwik wszystkie granice Królestwa Polskiego
(opatrzyć), w szczególności zaś zobowiązał się sam, swoimi ludźmi, własnym kosztem i staraniem odzyskać
Pomorze; dalej, jeśli wspomniany król Polski Kazimierz zejdzie bez męskiego potomstwa, a Ludwik, król
węgierski, po nim na Królestwie nastąpi, nie wynosić na urząd starościński żadnego cudzoziemca, lecz
jedynie któregoś z Polaków; nareszcie, żadnych nowych opłat czyli podatków nie nakładać, prawa zaś,
przywileje i swobody ziemianom nienaruszenie zachować, oraz wszystko, co było niesprawiedliwie zabrane
tak mężom kościelnym jak świeckim, zwrócić, bez najmniejszego sprzeciwiania się. […]
1. Określ powody, którymi kierował się Kazimier Wielki, decydując się na podjęcie rozmów i
zawarcie układu z Karolem Robertem.
2. Jakie warunki, za przyjęciem tego układu, postawiły sobie obie strony? Czy dostrzegasz
wzajemne korzyści wynikające z zobowiązań obu stron?

Unia w Krewie
Źródło 2: Umowa w Krewie – 14 sierpnia 1385 r.
My Jagiełło, z mocy boskiej wielki książę litewski, Rusi pan i dziedzic przyrodzony, oznajmujemy
wszystkim, komu należy, a którzy niniejsze pismo widzieć będą, to, o czem nas powiadomili ze strony
najjaśniejszej pani, z bożej łaski, królowej węgierskiej, polskiej, dalmackiej […] Naprzód tedy powiedzieli,
jako oświecony książę litewski, Jagiełło, wyprawił swoich uroczystych posłów najpierw do panów ziemian
polskich, a następnie do jej królewskiego majestatu. […]„Wielu cesarzów, królów i różnych książąt
pragnęło wejść w stałe stosunki pokrewieństwa z tymże wielkim księciem litewskim; lecz Bóg
wszechmogący zachował to dla osoby waszej królewskiej mości. Przeto, najjaśniejsza pani, spełnij to
zbawienne polecenie, przyjmij wielkiego księcia Jagiełłę za syna i oddaj mu w małżeństwo najukochańszą
córkę swoją, Jadwigę, królowę polską. Ufamy, że z tego związku wyniknie chwała Bogu, zbawienie
duszom, cześć ludziom a pomnożenie królestwu. Nim zaś to, o czem mowa, do końca stosownego dojdzie,
wielki książę Jagiełło ze wszystkimi swoimi braćmi, jeszcze nie ochrzczonymi, tudzież z krewnymi, ze
szlachtą, ziemianami większymi i mniejszymi, w ziemiach jego zamieszkałymi, chce, życzy i pragnie
przyjąć wiarę katolicką świętego Rzymskiego Kościoła. […]Na oczywistość i moc tego, obiecuje wielki
książę Jagiełło złożyć i wydać wszystkie swoje skarby dla odzyskania utrat, które poniosły tak Polska jak
Litwa, jeżeli tylko królowa węgierska córkę swoją, Jadwigę, królowę polską, ślubem małżeńskim z nim
skojarzy. Wielki książę Jagiełło obiecuje sumę, zaręczoną między królową węgierską a księciem Austryi,
mianowicie dwakroć sto tysięcy florenów, złożyć i wypłacić. Tenże wielki książę Jagiełło obiecuje i zaręcza
własnym kosztem i staraniem przywrócić królestwu polskiemu wszystkie kraje, przez kogokolwiek
oderwane od niego i zabrane. Tenże wielki książę Jagiełło obiecuje wrócić pierwotną wolność wszystkim
chrześcijanom, zwłaszcza ludziom obojej płci, z ziemi polskiej, obyczajem wojennym zabranym i
przesiedlonym, a to tak, że każdy lub każda będzie się mógł udać tam, gdzie będzie chciał. Nareszcie tenże
wielki książę Jagiełło obiecuje ziemie swoje litewskie i ruskie na wieczne czasy do korony Królestwa
Polskiego przyłączyć”
Dan w Krewie, w poniedziałek, w wigilię Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny [14 VIII] roku
Pańskiego 1385 .
1. Do kogo skierowany jest ten list? Jakie związki pokrewieństwa łączą wymienioną tu królową
Węgier z Jadwigą koronowaną na króla Polski?
2. Wymień zobowiązania Jagiełły wobec Królestwa Polskiego, wynikające z zawartego układu.
3. W jaki sposób rozwiązano problem wcześniejszych układów dotyczących małżeństwa Jadwigi
z księciem Wilhelmem? Kto ponosił koszty zerwania układu?

Answer 1

Został królem Polski i Węgier