Question

Muzyka polska na przełomie XIX i XX w. - notatka



p.S. temat ze str. 79 podr. do muzyki "Muzyka gra" [ jak ktoś ma ]

Answer 1

Okres MŁODEJ POLSKI  w dziejach muzyki polskiej obejmuje twórczość kompozytorów: K. Szymanowskiego, M. Karłowicza. Ludomira Różyckiego, Apolinarego Szeluto, Grzegorz Fitelberga.

 

KAROL SZYMANOWSKI

( ur. w 1882 roku w Tymoszówce, zm. w 1937 w Lozannie )

 Komponować zaczął bardzo wcześnie, bowiem jego pierwsze utwroy pochodzą jeszcze z okresu przed studiami. Uczył się u Zygmunta Noskowskiego i był jego najzdolniejszym uczniem. W 1905 roku przyłączył się do kompozytorów tzw. Młodej Polski, która nawiązywała do współczesnych kierunków muzyki zachodnio-europejskiej. Przełomowe znaczenie dla rozwoju artystycznego miały odbyte podróżedo Włoch i północnej Afryki. Kompozytor zainteresował się wówczas kulturami Wschodu i Starożytnością. W czasie pobytu w Paryżu i Londynie zapoznał się  z twórczością C. Debussy’ego i M. Ravela, co skierowało jego uwagę na muzykę francuskiego impresjonizmu. Poznanie folkloru góralskiego, badanie charakteru i cech pieśni oraz tańców podhalańskich rozbudziło zainteresowanie muzyką ludową .

Nawiązanie do tradycji narodowej i Chopina, nowy stosunek do muzyki ludowej oraz silna indywidualność twórcza zadecydowały o jego historycznej pozycji w muzyce europejskiej.

Wiele elementów z dzieł Karola Szymanowskiego stanowiło punkt wyjścia dla twórczości kompozytorów w II polowie XX wieku.

 TWÓRCZOŚĆ

cykle utworów fortepianowych – „Metopy”, „Maski”;

„Mity” – na skrzypce i fortepian op. 30

III Symfonia „Pieśń o nocy”

opera „Król Roger” op. 46

balet „Harnasie” op. 55

„Stabat Mater” op. 53

 

MIECZYSŁAW KARŁOWICZ

Urodzony w 1876 roku w Wiszniewie na Białorusi, syn wybitnego językoznawcy i etnologa Jana Karłowicza, spędził całe niemal swe dzieciństwo za granicą przebywając kolejno w Heidelbergu, Pradze i Dreźnie. Młodość natomiast, począwszy od 12 roku życia, spedził w kraju, głównie w Warszawie, gdzie otrzymał wykształcenie ogólne i muzyczne. Nauke gry na skrzypcach pobierał u Stanisława Barcewicza. W 17 roku życia podróżował po Szwajcarii, zwiedził Monachium i Wiedeń. Dwa lata później powrócił do stufiów kompozytorskich, rozpoczętych w Noskowskiego. Kontynuował je pod kierunkiem Henryka Urbana w Berlinie. Pomimo studiów berlińskich, często bywał w kraju, a z końcem 1901 r. osiadł na stałe w Warszawie. Karłowicz zginął tragicznie – 8 lutego 1909 r. w czasie samotnej wycieczki narciarskiej w Tatrach, zasypany śnieżną lawiną w pobliżu Małego Kościelca. Niedoceniana za życia kompozytora twórczość wkrótce po jego śmieci zdobyła uznanie i popularność. Jego poematy symfoniczne są szczytowym osiągnięciem polskiej muzyki symfonicznej pierwszych lat ubiegłego stulecia, poziomem swym odpowiadając ówczesnej twórczości europejskiej. Tragiczna śmierć przecięła krótkie życie kompozytora, uniemożliwiając jeszcze pełniejszy rozwój oryginalnego talentu.

Krótko przed śmiercią (1905 r.) rozpoczęła w Polsce działalność Spółka Nakładowa Młodych Kompozytorów Polskich. Do kompozytorów młodopolskich zaliczano również twórczość Karłowicza, ze względu na styl i charakter jego twórczości, wykazujący pewne analogie z twórczością awangardy literackiej tego okresu. Okres Młodej Polski w dziejach muzyki polskiej obejmuje twórczość takich kompozytorów jak: K. Szymanowskiego, M. Karłowicza. Ludomira Różyckiego, Apolinarego Szeluto, Grzegorz Fitelberga.

Ważniesze utwory M. Karłowicza:

Poematy symfoniczne:

Powracające fale op.9,

Odwieczne Pieśni op.10,

Rapsodia litewska op.11,

Stanisław i Anna Oświecimowie op.12,

Smutna opowieść op.13,

Epizod na maskaradzie² op.14,

Symfonia Odrodzenie op.7,

Koncert skrzypcowy A-dur op.8,

Pieśni na głos z fortepianem.

 

Pozdrawiam.