Question

Mój nauczyciel zadał mi zadanie:Co zrobił Jan Matejko że powinniśmy o nim wiedzieć?Oprócz tego proszę o takie najważniejsze obrazy które namalował.

To pilne potrzebuję na jutro!

Answer 1

Jan Matejko (1838–1893) należy niewątpliwie do najwybitniejszych oraz najbardziej znanych polskich malarzy XIX w. i polskich artystów w ogóle. Śmiało można stwierdzić, że „jest największym polskim malarzem historycznym, a dzieła jego oparte są na głębokich studjach zabytków staropolskich”1. Jego obrazy służyły podtrzymywaniu i pielęgnowaniu ducha patriotyzmu wśród Polaków, których państwo znajdowało się wówczas pod zaborami i stanowiło białą plamę na mapach świata. Artysta malował „ku pokrzepieniu serc”. Zgodzić się też można z opinią, iż Matejko „ma dla Polaków wielkie znaczenie nie tylko jako wielki artysta, ale i przez ducha patrjotycznego i bohaterskiego ożywiającego jego dzieła”2.

Niemalże wszystkie obrazy Matejki dotyczą dziejów Polski. By sprostać wyjątkowemu zadaniu, jakim było malarskie dokumentowanie historii, artysta poprzedzał pracę artystyczną swoistymi studiami historycznymi nad tematyką przyszłego dzieła sztuki. Miało to pozwolić na jak najlepsze oddanie istoty przedstawianych wydarzeń. Podobnie było z Grunwaldem.

Świadomym celem artysty było podtrzymanie ducha w rozdartym przez zaborców narodzie poprzez przypomnienie chwały oręża polskiego3. Sama koncepcja stworzenia tak wspaniałego dzieła przechodziła rozmaite zmiany zanim dojrzała i przyjęła ostateczny kształt.

Przygotowania

W 1874 r. Matejko rozpoczął pierwsze przygotowania do pracy nad planowanym dziełem. Należy podkreślić, że były one bardzo rzetelne. Przedmiotem studiów mistrza stały się konie w gwałtownym ruchu, pogłębiał również studia portretowe oraz interesował się ówczesnym uzbrojeniem, by jak najlepiej oddać realia epoki. Sięgnął także do źródeł – analizował Kronikę Bielskiego oraz wczytywał się w opis bitwy pozostawiony przez Jana Długosza4. Wykonywał szkice i rysunki, zbierał materiały ikonograficzne, a jako modeli dobierał osoby mu współczesne, ale tylko te, które kojarzyły mu się z postaciami poznanymi dzięki źródłom5.

Malarz odbył również podróż, która miała mu pomóc lepiej zapoznać się z tematyką przyszłego dzieła. Był w Waplewie oraz Malborku, oglądał pola grunwaldzkie, a następnie zwiedził Toruń i Gdańsk6. Warto wspomnieć, że była to wycieczka pełna rozgłosu – Henryk Marek Słoczyński twierdzi wprost, że „dzięki rozgłosowi, jaki podróży nadała prasa, w drodze powrotnej na trasie przejazdu pociągu gromadziły się wiwatujące na cześć artysty tłumy”7.

Inspiracji do namalowania obrazu można doszukiwać się we już we wcześniejszym okresie, kiedy to powstały kompozycje takie jak Władysław Jagiełło z Witoldem modlący się przed bitwą (1855) czyJagiełło na pobojowisku (1861). Nie bez znaczenia mogły być także aktualne wydarzenia polityczne, tj. klęska Francji pod Sedanem, powstanie II Rzeszy oraz germanizacja Polaków w Wielkopolsce. Sprawiły one, że tematyka obrazu stała się czymś aktualnym. Przedstawienie pogromu Krzyżaków dokonanego przez Polaków i Litwinów miało być poniekąd przestrogą dla Bismarcka8. Na tym tle wyraźnie widoczna staje się główna rola malarstwa historycznego Matejki – tworzenie „ku pokrzepieniu serc”.

Powstanie obrazu

Tak naprawdę nie wiemy, kiedy dokładnie malarz przystąpił do prac nad obrazem. Stanisława Serafińska, siostrzenica żony Matejki, pisała w swoich wspomnieniach: „O dniu rozpoczęciaGrunwaldu nikt z nas nie wiedział”. Dalej jednak autorka przywołała relację Mariana Gorzkowskiego, który w swej broszurze odnotował: „dziwnym zbiegiem wypadków w dzień rozpoczęcia tego obrazu, jak również w dzień ukończenia go dzwonił z Wawelu Zygmunt”. Słowa te stały się źródłem przypuszczenia, że artysta rozpoczął tworzenie dzieła w czerwcu 1875 r. podczas nabożeństwa z okazji Bożego Ciała, co tłumaczyłoby bicie wspomnianego dzwonu9. Wiadomo wprawdzie, że pierwszy szkic olejny kompozycji powstał już w 1872 r., jednak do malowania na gigantycznym płótnie Matejko przystąpił w roku 187510 i ten moment miała zapewne na myśli Stanisława Serafińska.

W 1876 r., po powrocie malarza z Waplewa i spod Grunwaldu, obraz został „zmieniony i przemalowany”11. We wrześniu 1878 r. przeniesiono go do sali krakowskiego ratusza, gdzie artysta wykonał ostatnie prace, bowiem w swojej pracowni nie mógł przyglądać się płótnu z dostatecznej odległości. Jeszcze tego samego miesiąca Grunwald został ukończony, a w ratuszu miała miejsce jego pierwsza ekspozycja. Wszyscy mogli podziwiać niezwykłe i ogromne dzieło o wymiarach: 426,5 × 987,5 cm12.

Answer 2

JAn MAtejko malował obrazy przedstawiające polskie bitwy.

Dlatego powinniśmy o nim wiedzieć.