Question

Ludzie związani z kulturą regiony Mazowsze? Anegdoty związane z kulturą waszego regionu Mazowsze Proszę Pilne z góry dzięki

Answer 1

Kraina historyczna i region geograficzny położony w środkowym biegu Wisły oraz dorzeczu jej dopływów w centralnej oraz północno-wschodniej Polsce.
Nazwa krainy pochodzi od nazwy plemienia Mazowszan. Wczesnośredniowieczne osadnictwo mazowieckie skupiało się na lewym brzegu Wisły, w okolicach dzisiejszej Rawy, skąd kolonizowano prawobrzeżne obszary rzeki: północny - rejon między Skrwą a Narwią i wschodni - obszar nad Bugiem i środkową Narwią. W tym okresie na Mazowszu powstawały wyłącznie osady otwarte. Dopiero w X-XI wieku zaczęto wznosić pierwsze grody, jednak ta działalność była już związane z panowaniem Polan.
Do państwa wielkopolskich Polan ziemie mazowieckie zostały przyłączone prawdopodobnie już w I połowie X wieku. W okresie wczesnopiastowskim na terenie Mazowsza nie utworzono osobnej diecezji, wcielając północne Mazowsze do archidiecezji gnieźnieńskiej, a południowe do diecezji poznańskiej. Dopiero w roku 1075 założono dwa biskupstwa: płockie i mazowieckie. Biskupstwo mazowieckie, w wyniku reorganizacji struktury kościelnej w 1124 roku, ponownie włączono do biskupstwa poznańskiego, tworząc archidiakonat czerski. W czasie zamętu związanego z powstaniem pogańskim, namiestnik Mazowsza jeszcze z nadania Mieszka II, Masław, próbuje w latach 1037-1047 zbudować swoje państwo. Jednak Kazimierz Odnowiciel, który odbudowuje piastowską monarchię, zadaje mu klęskę w bitwie stoczonej nad Wisłą. W 1207 Mazowsze stało się dzielnicą należącą do Konrada, brata Leszka Białego i od tego czasu stanowiło odrębną całość pod względem dynastycznym, politycznym i prawnym. W tym okresie wykształcił się podział Mazowsza na trzy regiony: ziemię rawską, ziemię płocką i ziemię warszawsko-czerską. Od 1374/1381 do 1429 na tej ostatniej panował Janusz I, który przeniósł jej stolicę do Warszawy; zasłużył się ponadto lokowaniem na pn.-ws. (okolice Łomży) wielu miast i wsi, do czego przyczyniło się zażegnanie zagrożenia ze strony Litwy po Unii Krewskiej. W miarę wymierania książąt poszczególne ziemie powracały do Korony: rawska w 1462 r. po śmierci Władysława II i Ziemowita IV, płocka w 1495 po śmierci księcia Janusza II, warszawsko-czerska w 1526. Po przyłączeniu Mazowsza do Korony, zachowano podział na trzy regiony; województwo rawskie, województwo płockie i województwo mazowieckie. województwo rawskie składało się z trzech ziem: rawskiej, sochaczewskiej i gostynińskiej. Województwo płockie dzieliło się na 8 powiatów: płocki, bielski, raciąski, sierpski, płoński, szreński, niedzborski i mławski. Trzy ostatnie, jako że leżały między Wkrą, Łydynią a Prusami, nosiły miano ziemi zawkrzeńskiej. Województwo mazowieckie składało się z ziem: czerskiej, warszawskiej, wiskiej, wyszogrodzkiej, zakroczynskiej, ciechanowskiej, łomżyńskiej, różańskiej, liwskiej i nurskiej. W XVI w. była to najgęściej zaludniona kraina na ziemiach polskich, z której pochodził główny żywioł zasiedlający Mazury, Podlasie, Litwę i Ruś.

Położenie:
Województwo mazowieckie jest największym województwem w Polsce - jego powierzchnia wynosi 35 598 km2, co stanowi ok. 11,4% powierzchni kraju. Graniczy z następującymi województwami: od północy z warmińsko-mazurskim, od północnego-wschodu z podlaskim, od południowego-wschodu z lubelskim, od południa ze świętokrzyskim, od południowego-zachodu z łódzkim, od północnego-zachodu z kujawsko-pomorskim.

Klimat:
Klimat Mazowsza ma charakter przejściowy pomiędzy morskim a kontynentalnym. Wraz z przemieszczaniem się na wschód, coraz mocniej zaznaczają się wpływy klimatu kontynentalnego, co ma bezpośrednie przełożenie na niższe średnie temperatury w zimie, większe roczne amplitudy temperatur oraz krótszy okres wegetacyjny. Przeciętne opady wahają się w granicach 450-600mm i są niższe od średniej krajowej o około 50 mm.

Ludność:
Mazowsze zamieszkuje ponad 5 milionów ludzi - 13,1% ludności Polski - co czyni je najludniejszym województwem. Tu również znajduje się największe miasto w kraju - Warszawa. Liczy ona około 1,6 miliona mieszkańców, a wraz z miejscowościami przyległymi - 2,5 miliona, co tworzy z niej jedno z największych miast w tej części Europy. W aglomeracji Warszawskiej mieszka zatem prawie 50% ludności województwa, a, ogółem, w miastach - 64%.
Oprócz zdecydowanie dominującej Warszawy, do liczących się miast województwa należy zaliczyć jeszcze Radom z 230 tysiącami mieszkańców i Płock ze 130 tysiącami. Pozostałe są wyraźnie mniejsze. Na Mazowszu występuje więc koncentracja funkcji miasta jedynie w stolicy i kilku większych miastach

Przemysł
W regionie znajdują się niemal wszystkie gałęzie przemysłu, oprócz górniczego, stoczniowego ikoksowniczego. Największym ośrodkiem jest Warszawa, która razem zokolicznymi miastami tworzy swego rodzaju okręg przemysłowy. Czas przemian ustrojowych przyniósł dość wyraźne tendencje dodecentralizacji przemysłu stolicy.
Likwidacja wielkich fabryk usytuowanych wdużych dzielnicach przemysłowych towarzyszyła tendencji dolokalizacji licznych małych zakładów naperyferiach miasta, gdzie przemysłu dotychczas nie było albo był wniewielkich rozmiarach. Wrezultacie istniejące wcześniej dysproporcje wrozmieszczeniu przemysłu Warszawy uległy pewnemu zmniejszeniu. W stołecznej aglomeracji rozwinął się m.in. przemysł motoryzacyjny, elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny (farmaceutyki, kosmetyki, tworzywa sztuczne), spożywczy, energetyczny, hutniczy, metalowy, odzieżowy, poligraficzny. Głęboka restrukturyzacja przemysłu nastąpiła wRadomiu, gdzie zlikwidowanych lub zmniejszonych zostało wiele przedsiębiorstw państwowych. Z przemysłowego giganta, jakim był „Łucznik” (około 10 tys. pracowników) pozostał zakład maszyn doszycia ifabryka broni; poradziły sobie narynku dwie tradycyjne wRadomiu branże: wytwórnia papierosów iwytwórnia telefonów. Tosamo można powiedzieć ofabryce nakryć stołowych wWierzbicy, obrowarze wWarce czy zakładach przetwórstwa owocowego wPrzysusze. Niezachwianą pozycję maelektrownia wKozienicach. WRadomskiem, wmiejsce dotychczasowych, pojawiły się nowe branże: motoryzacyjna, elektroniczna, logistyka itransport. Przemysł rafineryjny ipetrochemiczny dominuje wsubregionie płockim. Tubowiem znajduje się siedziba Polskiego Koncernu Naftowego Orlen SA. Przemysł maszynowy reprezentuje płocka fabryka kombajnów zbożowych „Bizon”, spożywczy – m.in.: mleczarnia ibrowar wSierpcu, zakłady mięsne wUmieninie, zakłady drobiarskie wPłocku, aprzemysł lekki fabryka markowej odzieży Levi Strauss – również wPłocku. Jedna piąta wyprodukowanej wPolsce celulozy, papieru ikartonów powstaje wOstrołęce. Ztego regionu pochodzi również 10% krajowej produkcji serów, 5% mleka wproszku, 4% wyrobów mięsnych, 1% cukru. Firmy produkujące żywność znajdują się m.in. w: Ostrowii Mazowieckiej, Łysem, Baranowie, Makowie Mazowieckim. Stolica subregionu jest nadto ośrodkiem przemysłu energetycznego imateriałów budowlanych. Rolniczy charakter subregionu siedleckiego miał wpływ naukształtowanie się przemysłu rolno-spożywczego. Tubowiem przetwarzane jest: mięso wSokołowie iSiedlcach, mleko wWęgrowie, zboże iziemniaki wSiedlcach, tam również produkowane są pasze. Największe firmy przemysłu mięsnego wSiedleckim notowane są nagiełdzie. WCiechanowskiem dominuje przemysłowa produkcja żywności. Dobrze rozwinięty przemysł spożywczy oparty jest nalokalnej bazie surowcowej. Cukrownia wGlinojecku, browar wCiechanowie, mleczarnia wWinnicy koło Pułtuska, drób wMławie iCiechanowie, pierogi, kluski, pizze wZygmuntowie – oto niektóre przykłady. Zakłady przemysłu elektromaszynowego imetalowego znajdują się wMławie, wCiechanowie, wBaboszewie iPułtusku. Są one zróżnicowane pod względem nowoczesności, zaawansowania technologicznego oraz poziomu jakości wyrobów. Nowe firmy, powstałe wwyniku inwestycji zagranicznych, reprezentują przemysł poligraficzny (Ciechanów, Płońsk), elektroniczny (Mława) imateriałów budowlanych (Płońsk).

Rolnictwo
Mazowsze posiada około 2,4 mln ha użytków rolnych, tj. tyle, ile jest ich w Norwegii, Belgii i Luksemburgu razem wziętych. Tamte kraje mają do wyżywienia 14 mln ludności, a województwo mazowieckie tylko około 5 mln osób. Przy takiej jak w tamtych krajach intensywności rolnictwa Mazowsze byłoby ogromnym eksporterem żywności. W warunkach polskich będzie ledwie samowystarczalne. Pod względem ilości użytków rolnych na mieszkańca woj. mazowieckie zbliża się do średniej krajowej - 0,47 ha (kraj - 0,48 ha), znacznie gorsze od średniej krajowej są natomiast na Mazowszu warunki glebowo-klimatyczne. Gdyby wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej przyjęć dla Polski za 100, to w obecnym woj. warszawskim wynosi on 89,6, w woj. ostrołęckim - 72,4, w woj. ciechanowskim - 89,2, w woj. radomskim - 93,4, w woj. siedleckim - 89,6 i w woj. płockim - 106,6. Do woj. mazowieckiego dołączona zostaje tylko część woj. płockiego i po jednym powiecie z obecnego woj. skierniewickiego (Żyrardów) i woj. bialsko-podlaskiego (Łosice), ziemie są tu więc raczej słabe. Lider w produkcji ziemniaków Mazowieckie zajmuje 12,97 proc. ogółu użytków rolnych kraju, czyli ponad cztery razy więcej niż np. woj. lubuskie czy woj. opolskie. Udział Mazowsza w krajowej produkcji zbóż wynosi 12,72 proc., w produkcji rzepaku - 1,45 proc., ziemniaków - 16,85 proc. (1. miejsce w Polsce), buraków cukrowych - 8,80 proc. Grunty orne zajmują na Mazowszu 49,33 proc. powierzchni ogólnej województwa, sady - 2,10 proc. (najwięcej w kraju), łąki - 10,20 proc., pastwiska - 5,62 proc. Łącznie użytki zielone stanowią 24,0 proc. użytków rolnych. W gospodarstwach indywidualnych znajduje się 94,91 proc. użytków rolnych województwa (najwięcej w Polsce). Co trzecie drzewo owocowe Polski Pod względem intensywności produkcji zwierzęcej woj. mazowieckie plasuje się na poziomie średniej krajowej. Nieco wyższa od przeciętnej jest tu obsada bydła, w tym o około 10 proc. wyższa jest obsada krów, o około 20 proc. niższe od średniej jest natężenie chowu trzody chlewnej, w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych trzykrotnie mniej jest owiec, za to o około 50 proc. jest więcej koni niż średnio w kraju. W produkcji drobiu Mazowsze przekracza średnią krajową o około 13 proc. Podstawowym wyróżnikiem województwa jest bardzo duży udział ogrodnictwa. Na Mazowsze przypada 28,55 proc. krajowej powierzchni sadów, co oznacza, że w regionie tym rośnie co trzecie drzewo owocowe w Polsce. A może nawet jeszcze więcej, gdyż miejscowe sady są w większości nowoczesne, a więc charakteryzują się dużą obsadą drzew na 1 hektar. Duże kontrasty wewnętrzne W woj. mazowieckim będzie około 309 tys. gospodarstw o przeciętnej powierzchni 7,8 ha. Największe gospodarstwa znajdują się na północy województwa (obecne województwa ciechanowskie, ostrołęckie i płockie), gdzie średnia powierzchnia gospodarstwa przekracza 9 ha, najmniejsze natomiast w obecnym woj. stołecznym - średnio po około 3 ha użytków rolnych. Mocno zróżnicowane będzie rolnictwo Mazowsza także pod względem obsady zwierząt; np. w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych obsada bydła i trzody chlewnej jest w woj. ciechanowskim i woj. ostrołęckim prawie dwa razy wyższa niż w woj. radomskim i prawie cztery razy wyższa niż w woj. warszawskim. Z kolei woj. radomskie ma znaczącą przewagę w produkcji owoców, a woj. stołeczne w produkcji warzyw. Nie zawieść nadziei outsiderów Woj. mazowieckie ma liczący się w kraju potencjał w przetwórstwie owoców i warzyw. W regionie jest aż 212 zakładów tej branży, dodatkowo 65 firm produkuje soki owocowo-warzywne. Zlokalizowane tu przedsiębiorstwa takie jak: Hortex z Góry Kalwarii, Płońska i Przysuchy oraz Mazowieckie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego Agros w Tarczynie s± znane w całym kraju.
Duże nadzieje z dalszym rozwojem bazy surowcowej i przetwórczej wiąże się z Warszawskim Rolno-Spożywczym Rynkiem Hurtowym w Broniszach, który rozpocznie pracę prawdopodobnie już pod koniec tego roku. Będzie miał on znaczenie międzynarodowe. Na terenie woj. mazowieckiego, a ściślej obecnego woj. warszawskiego zlokalizowany jest też znaczny potencjał naukowo-badawczy rolnictwa i przetwórstwa. Siedzibę w tym regionie znalazło wiele najważniejszych instytutów naukowych z dziedziny rolnictwa i przemysłu spożywczego oraz największa uczelnia rolnicza w kraju - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. Mazowieckie jest mocno zróżnicowane pod względem wyposażenia wsi w urządzenia infrastruktury; np. wodociągi zbiorowe posiada w woj. warszawskim 64 proc. wiejskich zagród, w woj. ostrołęckim tylko 36,1 proc. Z kanalizacji korzysta w Warszawskim 5,82 proc. gospodarstw, gdy w woj. siedleckim tylko 0,68 proc. Telefonów jest na warszawskiej wsi trzy razy więcej niż w woj. siedleckim czy woj. ostrołęckim. Z gazu sieciowego korzysta w Warszawskim 48,6 proc. gospodarstw, w woj. płockim tylko 0,1 proc. Woj. mazowieckie czeka proces wyrównywania różnic w warunkach życia i pracy mieszkańców wsi. Zalecenia ogólne pozostają takie same jak w większości regionów kraju: koncentracja produkcji rolnej i przetwórstwa oraz ich specjalizacja, odtworzenie więzi między rolnictwem a przetwórstwem spożywczym, dalszy rozwój infrastruktury, wspieranie wielokierunkowego rozwoju wsi. Na korzyści z przynależności do największego i najbogatszego regionu w kraju liczą zwłaszcza powiaty peryferyjne, takie jak: Żuromin, Łosice, Przysucha, Zwoleń, Lipsko.

Komunikacja
Stołeczne funkcje Warszawy iniemal centralne położenie województwa wPolsce wpływały naukształtowanie się systemu komunikacji wregionie.
Warszawa jest ogólnopolskim centrum transportowym wruchu drogowym, kolejowym ilotniczym. Nie ulega wątpliwości, że Kolej Warszawsko-Wiedeńska włączyła Warszawę iMazowsze doEuropy. Dziś 83% linii kolejowych wwojewództwie jest zelektryfikowanych, coznacznie przekracza przeciętną krajową (55%); jednak na100 km2 przypada tutylko 4,8 kmtorów, wobec 6,4 kmśrednio wkraju. Pociągi ekspresowe, także InterCity, łączą stolicę zewszystkimi miastami wojewódzkimi, amiędzynarodowe – wtym EuroCity – zwieloma miastami europejskimi.
W relacjach międzynarodowych Warszawa mabezpośrednie połączenie m.in. z: Berlinem, Moskwą, Wiedniem, Budapesztem, Pragą iWilnem. Przez województwo mazowieckie kuWarszawie prowadzą główne szosy krajowe iprzebiegające przez Polskę drogi międzynarodowe. Odległości pomiędzy stolicą agłównymi miastami Mazowsza wynoszą do: Ciechanowa – 100 km, Ostrołęki – 115 km, Płocka – 111 km, Radomia – 102 kmi doSiedlec – 89 km. Z Berlina przez Poznań, Sochaczew, Warszawę, Siedlce dogranicy wTerespolu idalej doMińska biegnie jedna znajważniejszych dla Polski tras międzynarodowych, wprzyszłości będzie toautostrada A2.
Istotne znaczenie marównież droga Nr7: Gdańsk– Mława– Płońsk– Warszawa– Grójec– Radom– Kraków, atakże Nr8 zWarszawy przez Rawę Mazowiecką – Tomaszów Mazowiecki doWrocławia. Obie zczasem mają być unowocześnione istać się trasami ekspresowymi. Lotnisko im. Fryderyka Chopina naOkęciu togłówny wPolsce krajowy imiędzynarodowy port lotniczy. W2001 r. obsłużono tu95,5 tys. rejsów iodprawiono 3,15 mln pasażerów. ZOkęcia startują samoloty dokilkunastu miast wPolsce ikilkudziesięciu wEuropie, Azji iAmeryce Północnej.

Dane Statystyczne:
Powierzchnia- 35 579,09 kilometrów kwadratowych;
Powiaty- 37, miasta na prawach powiatu- 5;
Gminy- 314: miejskie- 35, wiejskie- 230, miejsko-wiejskie- 49;
Miejscowości ogółem- 9220, miasta- 85, sołectwa- 7 309;
Długość czynnej sieci wodociągowej- 26 386,3 km;
Długość czynnej sieci kanalizacyjnej- 5 474,6 km;
Długość eksploatowanych linii kolejowych normalnotorowych- 1 782 km;
Długość dróg publicznych outwardzonej nawierzchni- 28 292 km;
Mieszkania- 1 701 378;
Powierzchnia użytkowa mieszkań - 99 528 390 metrów kwadratowych;
Obszary prawnie chronione (w % powierzchni ogólnej)- 29,6;
Nakłady inwestycyjne naochronę środowiska (w % nakładów ogółem)- 4,7;
Nakłady inwestycyjne nagospodarkę wodną (w % nakładów ogółem)- 0,8;
Ścieki przemysłowe ikomunalne oczyszczane (w % wymagających oczyszczenia)-65,1;
Ludność- 5 079006: kobiety- 2 636064, mężczyźni- 2 442 942;
Ludność w wieku przedprodukcyjnym- 1 115 000;
Ludność w wieku produkcyjnym- 3 120 069;
Ludność w wieku poprodukcyjnym- 843 937;
Małżeństwa- 26194, Rozwody- 6008;
Przyrost naturalny (na 1000 osób)- -0,83, urodzenia- 47 176;
Zgony ogółem- 51401, w tym niemowląt- 345;
Oczekiwana długość życia: kobiet- 77,8, mężczyzn- 68,7;
Saldo migracji ogółem (na 1000 osób)- 1,4;