Question

Które z zasobów firmy obecnie odgrywaja największa rolę w walce o jej przetrwanie na rynku i zdobycie przewagi nad konkuręcją?

Answer 1

Uwarunkowania gospodarki opartej na wiedzy (knowledge-based economy) oraz przeobrażenia i zmiany zachodzące w otoczeniu sprawiają, że funkcjonowanie i rozwój współczesnych przedsiębiorstw determinowane są przez synergiczne oddziaływanie wielu procesów i czynników. Powszechną akceptację zyskuje pogląd, że wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa staje się obecnie najważniejszym celem w perspektywie strategicznej, bowiem chcąc przetrwać i odnosić sukcesy na konkurencyjnym rynku, firmy są zmuszone do podejmowania działań, które zapewnią im trwałą i trudną do podważenia przewagę nad rywalami1. W ostatnich latach można zaobserwować zmianę kluczowych determinantów konkurencyjności współczesnych przedsiębiorstw - na znaczeniu zyskują zasoby niematerialne, które w znacznej mierze przesądzają o zajmowanej pozycji rynkowej, a także są podłożem do kreowania potencjału kapitału intelektualnego. Trzeba w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że zasoby materialne są nadal ważną częścią aktywów, jednakże w dzisiejszych realiach gospodarki opartej na wiedzy to przede wszystkim kapitał intelektualny tworzy wartość dodaną dla klienta, stając się ważnym składnikiem budowania wartości rynkowej.

 

Wartość rynkowa przedsiębiorstwa

W ogólnym rozumieniu przyjmuje się, że wartość to cecha lub zespół cech właściwych osobie lub rzeczy, stanowiących o jej walorach, cennych dla ludzi, mogących zaspokoić ich potrzeby. Można zatem mówić o różnych kategoriach wartości, np. ekonomicznej, majątkowej, intelektualnej, użytkowej czy rynkowej.

Pod pojęciem wartości rynkowej kryje się całkowita wartość przedsiębiorstwa, jaką aktualnie przedstawia ono na konkurencyjnym rynku. Przyjmuje się, że wartość firmy to cena, jaką rynek jest gotów zapłacić za firmę w danej chwili. Bardziej precyzyjnie brzmi jednak inna definicja, która przedstawia wartość rynkową przedsiębiorstwa jako sumę wartości materialnych i niematerialnych, gdzie wartości materialne to posiadany przez firmę majątek, czyli wszystkie aktywa ewidencjonowane w bilansie pomniejszone o zobowiązania, a wartości niematerialne to nadwyżka wartości rynkowej składników firmy2.

Rozważając kwestie związane z wartością współczesnego przedsiębiorstwa, warto zauważyć, że wartość firmy jest postrzegana zarówno przez pryzmat oceny klientów, akcjonariuszy i otoczenia rynkowego, jak też opinii menedżerów oraz pracowników przedsiębiorstwa. Przyjmując powyższą przesłankę, można sformułować kilka cennych refleksji, dotyczących wielowymiarowego spojrzenia na wartość danego przedsiębiorstwa, które znajdują potwierdzenie w praktyce zarządzania.

Aktywa materialne, których odzwierciedlenie i wycena znajdują się w bilansie, stanowią wyłącznie jeden z czynników wpływających na całkowitą wartość rynkową. Można jednak sądzić, iż równie istotne, a może nawet o wiele ważniejsze, są pozostałe elementy, które rzutują na postrzeganie wartości przedsiębiorstwa z punktu widzenia dostarczania wymiernych korzyści dla wyodrębnionych grup akcjonariuszy. W takim rozumieniu wartość przedsiębiorstwa charakteryzuje względność i relatywizm, bowiem jest ona oparta na subiektywnej ocenie i indywidualnych kalkulacjach przyszłych korzyści, wynikających z przejęcia bądź zakupu danej firmy, a także zdobycia władzy, dzięki której możliwe jest uzyskanie realnej kontroli nad firmą i realizacja partykularnych interesów. 

Kolejny niezwykle ważny czynnik, który powinien być również brany pod uwagę przy ocenie wartości przedsiębiorstwa, to znaczenie firmy dla strategicznych obszarów gospodarki i interesów państwa. Niestety aspekt ten był bardzo często pomijany podczas procesów prywatyzacji i wyprzedaży majątku państwowego w Polsce po 1989 roku. Złudne i iluzoryczne było dokonywanie wyceny przedsiębiorstw przede wszystkim na podstawie ich wartości księgowej, posiadanego majątku trwałego i aktywów materialnych, bez uwzględnienia tego, jaką funkcję i rolę dane firmy odgrywały dla całej polskiej gospodarki.

W analizie wartości przedsiębiorstwa zasadne jest również zwrócenie uwagi na fakt, że jest ono miejscem, dzięki któremu lokalna społeczność ma zapewnione miejsca pracy. Trzeba bowiem zauważyć, że przedsiębiorstwo stanowi często jedyne źródło utrzymania dla wielu setek, a nawet tysięcy rodzin.

John D. Martin, J. William Petty i James S. Wallace słusznie twierdzą, że na przedsiębiorstwo należy spoglądać również z perspektywy dostarczania wymiernych korzyści, dzięki czemu jest tworzona wartość dla społeczeństwa3. Bruce Hoag i Cary L. Cooper zwracają uwagę na wielopłaszczyznowe postrzeganie wartości, które są podłożem interaktywnych relacji pomiędzy przedsiębiorstwem a otoczeniem. Możemy zatem mówić o wiązce wartości, które podlegają procesom wymiany i są podstawą dla równoważenia wzajemnych korzyści dla właścicieli, klientów, menedżerów, pracowników oraz pozostałych grup interesariuszy4. Warto dodać, że analizując wartość przedsiębiorstwa, najczęściej patrzymy na nią poprzez pryzmat wyników ekonomicznych oraz korzyści finansowych dla akcjonariuszy, właścicieli i udziałowców5. Bez wątpienia są to ważne przesłanki, lecz nie jedyne. Trzeba pamiętać, że finansowy wymiar wartości rynkowej przedsiębiorstwa jest funkcją i pochodną wielu zmiennych, odnoszących się do różnych procesów i zasobów przedsiębiorstwa, nie tylko materialnych składników i aktualnych wyników finansowych. 

Podejmując próbę sformułowania własnej definicji wartości rynkowej przedsiębiorstwa, można powiedzieć, że tym mianem określa się dynamiczną zmienną będącą funkcją ocen i sądów wartościujących, wyrażanych na podstawie rzetelnych i kompletnych danych ekonomicznych oraz wiązki istotnych informacji o aktualnych i przyszłych perspektywach rozwoju przedsiębiorstwa, wynikających z posiadanych strategicznych zasobów, kluczowych kompetencji, potencjału kapitału intelektualnego i zdolności do budowania przewag konkurencyjnych. Wartość rynkowa przedsiębiorstwa jest tworzona w oparciu o konfigurację zasobów materialnych oraz zasobów niematerialnych, które wyraźnie zyskują na znaczeniu w realiach nowej gospodarki.

Takie sformułowanie uzmysławia, że budowanie wartości rynkowej przedsiębiorstwa jest procesem bardzo złożonym, na którego skuteczność wpływa wiele wzajemnie się przenikających czynników, relacji, powiązań i zależności.

Czynniki kreujące wartość rynkową przedsiębiorstwa

Wzrost wartości przedsiębiorstwa, wyrażający efektywność zaangażowanego kapitału, jest pochodną umiejętnego wykorzystywania wiedzy, dzięki której możemy zdiagnozować źródła dochodu przedsiębiorstwa i czynniki generujące wartość, oraz zdolności skutecznego zarządzania nimi. Rozpoznanie czynników i elementów, które w największym stopniu przyczyniają się do budowania wartości rynkowej danego przedsiębiorstwa, musi być procesem pierwotnym. Popełnienie błędu na etapie diagnozy determinant odpowiedzialnych za kreowanie wartości firmy będzie skutkowało daleko idącymi negatywnymi implikacjami rzutującymi na kolejne podejmowane działania6.

Należy pamiętać, że dla każdego przedsiębiorstwa te czynniki będą odmienne, bowiem są one przede wszystkim powiązane z tendencjami i uwarunkowaniami konkurencyjności dla danej branży. Ponadto będą także zależeć m.in. od przyjętej strategii rozwoju firmy, posiadanych zasobów, kluczowych kompetencji, potencjału kapitału intelektualnego, zdolności do kreowania innowacyjnych rozwiązań, adaptacyjności do zmieniających się warunków otoczenia, a także potrzeb i oczekiwań klientów.

Powszechnie uważa się, że obecnie na znaczeniu zyskują zasoby niematerialne7 - które są niejako wbudowane w wizerunek i reputację przedsiębiorstwa - oraz relacje, jakie firma kształtuje ze swoimi klientami8, pracownikami, dostawcami, partnerami i pozostałymi zainteresowanymi stronami, określanymi jako interesariusze. Trzeba zaznaczyć, że dla wielu współczesnych przedsiębiorstw to właśnie pracownicy są źródłem kreowania zysków dla firmy, ponieważ wykorzystując swoją wiedzę, umiejętności i kompetencje, wpływają na kształtowanie relacji z klientami. Wiąże się z tym bardzo prosta zależność - postawy, kompetencje i zachowania pracowników są kluczowym czynnikiem sukcesu w zdobywaniu kapitału klientów, którzy płacąc za oferowane przez firmę produkty i usługi, generują dla firmy wymierne korzyści finansowe.

W analizie czynników, które wpływają na budowanie wartości rynkowej przedsiębiorstwa, przyjęto kompleksowe podejście, wskazując na najważniejsze grupy interesariuszy oraz synergiczne oddziaływanie zasobów materialnych i niematerialnych (rys. 1). 

Answer 2

 

Uwarunkowania gospodarki opartej na wiedzy (knowledge-based economy) oraz przeobrażenia i zmiany zachodzące w otoczeniu sprawiają, że funkcjonowanie i rozwój współczesnych przedsiębiorstw determinowane są przez synergiczne oddziaływanie wielu procesów i czynników. Powszechną akceptację zyskuje pogląd, że wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa staje się obecnie najważniejszym celem w perspektywie strategicznej, bowiem chcąc przetrwać i odnosić sukcesy na konkurencyjnym rynku, firmy są zmuszone do podejmowania działań, które zapewnią im trwałą i trudną do podważenia przewagę nad rywalami1. W ostatnich latach można zaobserwować zmianę kluczowych determinantów konkurencyjności współczesnych przedsiębiorstw - na znaczeniu zyskują zasoby niematerialne, które w znacznej mierze przesądzają o zajmowanej pozycji rynkowej, a także są podłożem do kreowania potencjału kapitału intelektualnego. Trzeba w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że zasoby materialne są nadal ważną częścią aktywów, jednakże w dzisiejszych realiach gospodarki opartej na wiedzy to przede wszystkim kapitał intelektualny tworzy wartość dodaną dla klienta, stając się ważnym składnikiem budowania wartości rynkowej.

 

Licze na naj!