Question

"Krzyżacy"jako powieść historyczna- w formie rozprawki

Answer 1

Krzyżacy to przykład gatunku epickiego, zwanego powieścią. Jest to dzieło dużych rozmiarów , wielowątkowe, ukazujące losy bohaterów na tle społecznym , historycznym , geograficznym. Obok wątku głownego są w niej wątki poboczne oraz epizody . Opowieść prowadzi narrator, który powieściach realistycznych wypowiada sie zazwyczaj w trzeciej osobie liczby pojedynczej, stoi na zewnatrz świata przedstawionego ,jest wszechwiedzący i obiektywny. W powieści może wystempywać kilka narratorów różnego typu . W powieści historycznej świat przedstawiony został osadzony w epoce przeszłej, a wieć ukazuje zamknięty okres w dziejach. Autor dąży do zachowania prawdy historycznej-umieszcza losy bohaterów w siatce wydarzeń , które rzeczywiście miały miejsce, osadza je w tle społecznym i obyczajowym . W powieści tego typu prawda historyczna splata sie z fikcją literacką . Znani z przekazów zródłowych bohaterowie spotykaja się wymyślonymi przez autora. Wydarzenia prawdziwe uzupełniają fikcyjne , które są przedstawione z zachowaniem reguł prawdopodobienstwa, tzn są takie, jakie mogły by się zadrzyć w danej epoce, opisanych okolicznościach i miejscach. Powieśc historyczna jest więc utworem realistycznym, w którym świat przedstawiony jest skonstruowany z troska o regułe prawdopodobienstwa , oczywiście w odniesieniu do czasu akcji i jego historycznego charakteru. Powieść Henryka Sienkiewicza pt.Krzyżacy została umieszczona w konkretnym czasie i znanych w średniowieczu miejscach. Na jej kartach pojawiły się bohaterowie , których znamy tylko z lekcji historii np. Król Władysław Jagiełło, królowa Jadwiga,rycerze: Zawisza Czarny , Zyndram z Maszkowic, wielcy mistrzowie krzyżackiego zakonu: Kondrat i Ulrich von Junginger oraz inne osoby. Obok nich i w kontaktach z nimi działaja postaci fikcyjne np: Maćko i Zbyszko z Bogdańca, Danusia Juradówna i Jagienka Zychówna . Dzięki nim utwór jest bardziej żywiołowy, barwny, atrakcyjny dla czytelników . Pisarz ukazuje równiez polskie społeczeństwo poprzez hierachiczny układ stanów  ze szczególnym akcentem padającym na rycerstwo i obowiązujące je etykę postępowania. Autor przedstawił koloryt epoki:zamkni, dwory, grodziska, bitwy,uczty, ubiory, rodzaje broni. Można tu również zaobserwować zmagania Polaków i Litwinów z Krzyżaków, którzy pod pretekstem szerzenia wiary chrześcijańskiej opanowali rozległe tereny i dązyli do podporządkowania sobie kolejnych . Przełomowym wydarzeniem jest szeroko i barwnie opisana bitwa pod Grunwaldem. Czytelnik dowiaduje się, jak do niej doszło, jak wcześniej wyglądały relacje z niemieckimi rycerzami. Dla wzmocnienia efektu historyczności Krzyżaków autor posłużył się stylizacją językową na mowę średniowiecza, czyli archalizacją wykorzystał charakterystyczne słownictwo, konstrukcje składniowe, formy gramatyczne, które sprawiły, że relacja narratora i dialogi postaci nabrały cech jezyka dawnego. Dzięki tym zabiegom czytelnik tym łatwiej przenosi sie w średniowiecze realia i z wielkim zaangażowaniem przeżywa losy bohaterów, uczestniczy w ich przugodach, towarzyszy romansom i bitwom. Powieści historyczne Sienkiewicza ukazują minione epoki i ich realia w taki sposób, by wzbudzić w Polakach poczucie własnej wartości, by wskrzesić nadzieję na odmianę narodowego losu. Były to utwory, które miały wielkie znaczenie w okresie pozytywizmu i Młodej Polski, kiedy ojczyzna była w niewoli. Uczyły, że zawsze zły los może się odwrócić, a więc dawały siłę do przetrwania trudnego czasu i mobilizowały do walki o niepodległość. Sienkiewiczowi zarzucono brak pieczołowitości i naruszenie prawdy historycznej, naginanie faktów i postaw do naczelnej, krzepiącej serca Polaków, idei powieści. Obrońcy jego dzieła wskazywali jednak, że -chociaż historyczna-jest to powieść, a więc utwór literacki, którego autor ma prawo do fikcji i wykorzystania materiału historycznego według własnych planów i założeń. Nie chodzi tu przecież o ścisłą wierność przekazom żródłowym, ale o przeżycie estetyczne i emocje czytelnika-a ten zamiar został przez Sienkiewicza w pełni zrealizowany .