Question

Krótko opracuj punkty:
1. Turcy - wyznawcy islamu
2. Wojna z Turcją
3. Bitwa pod wiedniem (1683r.)
4. Postacie historyczne
- Jan III Sobieski
- Kara Mustafa

Answer 1

1. Turcy - wyznawcy islamu.
- ludność podbita niewyznająca islamu (Serbowie, grecy, Bułgarzy, Włosi) płaciła wysokie podatki (haradż)
- ludność muzułmańska - Turcy, Arabowie, Kurdowie, Bośniacy, Albańczycy, Cypryjczycy, Tatarzy krymscy, tureckie ludy Kaukazu
- poturczeńcy - ludzie różnych narodowości, którzy przyjęli islam i kulturę turecką,
- nawracano na islam przy użyciu siły (Bułgaria - ziemie Kościoła przejął sułtan)
- nawracano na islam przez stosowanie zachęt ekonomicznych (niższe podatki dla muzułmanów).

2. Wojna z Turcją

Przyczyny konfliktu:
- ekspansja polskich magnatów na teren Mołdawii,
- najazdy Tatarów podległych sułtanowi na ziemie polskie,
- poparcie Austrii w konflikcie z Turcją,
- łupieżcze wyprawy Kozaków na tereny tureckie,
- rywalizacja polityczna o Mołdawię,
- Polska i Turcja próbowały umacniać swoje wpływy,
- udzielenie przez Polskę (1619) pomocy Habsburgom w walce z lennikiem tureckim, ks. Siedmiogrodu Gaborem Bethlenem.

Działania zbrojne:
- 1620 - wyprawa wojsk polskich na Mołdawię i klęska w bitwie pod Cecorą - Stanisław Żółkiewski i Jan Sobieski,
- 1621 - odwetowa wyprawa turecka zatrzymana pod Chocimiem (śmierć Jana Karola Chodkiewicza) i zakończona zawarciem pokoju chocimskiego,
- 1666 - hetman kozacki P. Doroszenko uznał się lennikiem tureckim, co godziło w interesy Polski i doprowadziło do wybuchu nowej wojny,
- 1672 - udana wyprawa Mehmeta IV na Polskę (zwaną przez Turków Lechistanem), zdobycie Kamieńca Podolskiego i pokój w Buczaczu,
- 1673 - zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Chocimiem,
- 1676 - zwycięstwo króla polskiego Jana III Sobieskiego w oblężonym Żurawnie i zawarcie rozejmu żurawieńskiego.

Efekty:
- pokój chocimski: ustalono granicę polsko-turecką na Dniestrze,
- pokój buczacki: Polska utraciła województwa: podolskie, bracławskie, pd. część Kijowszczyzny oraz zobowiązała się płacić haracz (22 tys. czerwonych złotych) rocznie, traktat nie został ratyfikowany przez sejm,
- rozejm w Żurawnie: zawarty przy pośrednictwie Francji - Turcji pozostawiono większą część zdobyczy na Ukrainie, w tym Podole z Kamieńcem.

3. Bitwa pod Wiedniem (1683)
- 12.09.1683 - zwycięska bitwa pod Wiedniem (tzw. II odsiecz wiedeńska; "przybyłem, zobaczyłem, a Bóg zwyciężył"); zjednoczone wojska cesarskie Leopolda I i książąt Rzeszy pod dowództwem Jana III Sobieskiego pokonały wezyra Kara Mustafa.

4. Postacie historyczne:

Jan III Sobieski
- król elekcyjny 1674 - 1696,
- koronę zawdzięczał głównie zwycięstwu nad Turkami pod Chocimiem,
- 1675 - 1677 - przymierza z Francją i Szwecją przeciw Brandenburgii,
- 1683 - zawarcie traktatu z Austrią; odsiecz Wiednia (12.09.), walki na Węgrzech przeciwko Turkom,
- 1686 - pokój Grzymułtowskiego: potwierdzenie moskiewskiego panowania nad lewobrzeżną Ukrainą i Kijowem
- 1686 - 1692 - próby podporządkowania Polsce Mołdawii i Siedmiogrodu.

Kara Mustafa
- ok. 1620-1683, wielki wezyr turecki, w 1662 został admirałem, a w 1676 wielkim wezyrem,
- prowadził politykę wielkiej ekspansji terytorialnej
- poparł antyaustriackie powstanie węgierskie, dowodzone przez Imre Thokolyego. Wyruszył z wojskami tureckimi na Wiedeń (1683). Pobity przez wojska sprzymierzone pod dowództwem Jana III Sobieskiego, Kara Mustafa uciekł do Belgradu, gdzie na rozkaz sułtański został stracony.