epoka w kulturze europejskiej między starożytnością a czasami nowożytnymi (V-XV w.). Jest to okres rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa, formowania feudalnych monarchii oraz rozwoju języków narodowych. Sztuka tego okresu była silnie związana z chrystianizmem. Filozofia nawiązywała do starożytności (Platon, Cycero, Arystoteles) i przejęła szereg antycznych założeń estetycznych. Jej podstawy tworzyli św. Augustyn (augustianizm) i św. Tomasz (tomizm). Cechował ją teocentryzm i uniwersalizm. Literatura, pisana zarówno po łacinie jak i w językach narodowych, podporządkowana była religii: poruszała tematykę sakralną, prezentując ją w formie alegorycznej. Rozwijały się takie gatunki jak: hymn, misterium, moralitet, hagiografia. Powstawała też łacińska poezja świecka, okolicznościowa i dworska - panegiryki, epigramaty. Około X w. zaczęła powstawać literatura w językach narodowych: epika rycerska, sagi, poezja skaldów, liryka prowansalska, romans. Rozwijała się też kultura ludowa.
W Polsce średniowiecze rozpoczyna się wraz z przyjęciem chrztu, w 966 r., i nawiązaniem kontaktów kulturalnych z Europą Zachodnią. I tutaj rozwija się historiografia (Gall Anonim XII w.), powstają pieśni religijne (Bogurodzica XIII w.). Na przełomie XIV i XV w. zaczęto przyswajać językowi polskiemu teksty Pisma Świętego oraz tworzyć kazania, apokryfy, żywoty świętych w języku polskim. Cechy tej literatury to: moralizatorstwo, alegoryzm, uniwersalizm.
periodyzacja literatury- podział na okresy literackie:
- podział na stulecia
- uznawanie za początek i koniec epoki ważne wydarzenia historyczne
- podział motywowany zjawiskami kulturowymi bądź cywilizacyjnymi
- powstanie jakiegoś dzieła;
Za początek średniowiecza uznaje się V wiek (upadek cesarstwa Zachodniorzymskiego- 476 r.), a za koniec XV wiek (wynalezienie druku- 1450 r.; 1453 r.- upadek Konstantynopola, 1492 r.- odkrycie Ameryki).
Średniowiecze w Polsce od wieku X (Chrzest Polski- 966r.) do XV wieku.
"Wieki średnie"- jako określenie nadane przez twórców renesansu (między antykiem a renesansem).
CECHY LITERATURY ŚREDNIOWIECZA:
- literatura pisana najpierw wyłącznie w języku łacińskim, później stopniowo w językach narodowych,
- literatura anonimowa, co wiązało się ze światopoglądem ludzi średniowiecza, którzy nie lubili przepychu i rządzy sławy,
epoka w kulturze europejskiej między starożytnością a czasami nowożytnymi (V-XV w.). Jest to okres rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa, formowania feudalnych monarchii oraz rozwoju języków narodowych. Sztuka tego okresu była silnie związana z chrystianizmem. Filozofia nawiązywała do starożytności (Platon, Cycero, Arystoteles) i przejęła szereg antycznych założeń estetycznych. Jej podstawy tworzyli św. Augustyn (augustianizm) i św. Tomasz (tomizm). Cechował ją teocentryzm i uniwersalizm. Literatura, pisana zarówno po łacinie jak i w językach narodowych, podporządkowana była religii: poruszała tematykę sakralną, prezentując ją w formie alegorycznej. Rozwijały się takie gatunki jak: hymn, misterium, moralitet, hagiografia. Powstawała też łacińska poezja świecka, okolicznościowa i dworska - panegiryki, epigramaty. Około X w. zaczęła powstawać literatura w językach narodowych: epika rycerska, sagi, poezja skaldów, liryka prowansalska, romans. Rozwijała się też kultura ludowa.
W Polsce średniowiecze rozpoczyna się wraz z przyjęciem chrztu, w 966 r., i nawiązaniem kontaktów kulturalnych z Europą Zachodnią. I tutaj rozwija się historiografia (Gall Anonim XII w.), powstają pieśni religijne (Bogurodzica XIII w.). Na przełomie XIV i XV w. zaczęto przyswajać językowi polskiemu teksty Pisma Świętego oraz tworzyć kazania, apokryfy, żywoty świętych w języku polskim. Cechy tej literatury to: moralizatorstwo, alegoryzm, uniwersalizm.
RYSOPIS ŚREDNIOWIECZA:
periodyzacja literatury- podział na okresy literackie:
- podział na stulecia
- uznawanie za początek i koniec epoki ważne wydarzenia historyczne
- podział motywowany zjawiskami kulturowymi bądź cywilizacyjnymi
- powstanie jakiegoś dzieła;
Za początek średniowiecza uznaje się V wiek (upadek cesarstwa Zachodniorzymskiego- 476 r.), a za koniec XV wiek (wynalezienie druku- 1450 r.; 1453 r.- upadek Konstantynopola, 1492 r.- odkrycie Ameryki).
Średniowiecze w Polsce od wieku X (Chrzest Polski- 966r.) do XV wieku.
"Wieki średnie"- jako określenie nadane przez twórców renesansu (między antykiem a renesansem).
CECHY LITERATURY ŚREDNIOWIECZA:
- literatura pisana najpierw wyłącznie w języku łacińskim, później stopniowo w językach narodowych,
- literatura anonimowa, co wiązało się ze światopoglądem ludzi średniowiecza, którzy nie lubili przepychu i rządzy sławy,
- literatura religijna,
- posługiwano się alegorią i symbolem,
- pełniła funkcje dydaktyczne.