• Giecz – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (opis budowli, Giecz w źródłach pisanych, stan badań, badania archeologiczne 1951-2000, kontekst osadniczy, kult św. Mikołaja) • Kościelec Kolski – kościół św. Andrzeja (opis obiektu, badania archeologiczne przy kościele, kontekst osadniczy, początki kultu św. Andrzeja Apostoła w Polsce w XI i XII w.) • Krobia – kościół św. Idziego ( kościół św. Idziego w źródłach pisanych i opracowaniach, opis kościoła, badania architektoniczne przy kościele, źródła pisane do dziejów kościoła, kontekst osadniczy, kult św. Idziego na ziemiach polskich w świetle patrociniów kościelnych) • Kazimierz Biskupi – kościół św. Marcina (opis budowli, kontekst osadniczy, kult św. Marcina) • Lubiń – kościół św. Leonarda (opis kościoła, badania archeologiczne, początki kultu św. Leonarda na ziemiach polskich, kontekst osadniczy) • Stare Miasto – kościół św. Piotra (opis obiektu, badania archeologiczne we wnętrzu kościoła, kwestie sporne oraz program, kontekst osadniczy)
We wsi (powiat koniński) na początku XIII w. wzniesiono romańską świątynię, która obecnie stanowi kaplicę neogotyckiego kościoła św. Piotra i Pawła. Zachowało się romańskie prezbiterium i część nawy, murowane z ciosów piaskowca. Wyjątkowo okazały jest romański portal, w którego tympanonie znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Chrystusa Ukrzyżowanego. W tej części regionu kościoły o dobrze zachowanych fragmentach romańskich znajdują się także w (powiat koniński) i (powiat kolski). Jednonawowy kościół w tym stylu zachował się też w w powiecie kaliskim.
Najokazalszym z jednonawowych kościołów romańskich w Wielkopolsce jest w (powiat ostrzeszowski). Po późniejszych przebudowach z pierwotnego stanu zachowała się jedynie nawa. Resztki kamieniarki we wschodnich narożnikach nawy świadczą o istnieniu w tym kościele cyboriów – rzadkich w polskiej architekturze romańskiej baldachimowych obudów ołtarzy.
Elementy romańskie znajdują się także w innych świątyniach, przebudowanych w późniejszych wiekach. Pochodzący z połowy XII w. romański kościół św. Idziego (obecnie kaplica cmentarna) w zbudowany jest z kostek granitowych. W późniejszych latach był on kilkakrotnie przebudowywany, a w czasie prac restauracyjnych odkopano fundamenty romańskich murów w przedłużeniu ścian prezbiterium – oznacza to, że pierwotny kościół był większy.
Romańskie mury dawnego kościoła klasztornego w (powiat pleszewski) znajdują się obecnie pod tynkiem. Pochodzący z XIII w. kościół św. Bartłomieja w (powiat obornicki), po późniejszych przebudowach zachował nieliczne fragmenty romańskie: dolną część wieży wykonaną z ciosów kamiennych i portal w kruchcie. Wykopaliska na miejscu dawnego klasztoru cysterskiego koło (powiat wągrowiecki) odsłoniły fundamenty przedromańskiej rotundy z połowy XI w. i późniejszego kościoła romańskiego. Pozostałości budowli romańskich znajdują się także w kościołach w (powiat kościański), (powiat kaliski), (powiat koniński) i (powiat kościański). W fasadzie (na Komandorii), najprawdopodobniej najstarszej w Polsce świątyni wzniesionej z cegieł, znajduje się portal z wtórnie wykorzystanymi kamiennymi elementami romańskimi. O tym, jak ważne dla dawnych Polaków były owe pierwsze murowane świątynie, świadczy fakt utrwalenia ich w nazwach miejscowości: Kościelec Kaliski, Kościelec Kolski, Kościelna Wieś, Murowana Goślina.
• Giecz – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
(opis budowli, Giecz w źródłach pisanych, stan badań, badania archeologiczne 1951-2000, kontekst osadniczy, kult św. Mikołaja)
• Kościelec Kolski – kościół św. Andrzeja
(opis obiektu, badania archeologiczne przy kościele, kontekst osadniczy, początki kultu św. Andrzeja Apostoła w Polsce w XI i XII w.)
• Krobia – kościół św. Idziego
( kościół św. Idziego w źródłach pisanych i opracowaniach, opis kościoła, badania architektoniczne przy kościele, źródła pisane do dziejów kościoła, kontekst osadniczy, kult św. Idziego na ziemiach polskich w świetle patrociniów kościelnych)
• Kazimierz Biskupi – kościół św. Marcina
(opis budowli, kontekst osadniczy, kult św. Marcina)
• Lubiń – kościół św. Leonarda
(opis kościoła, badania archeologiczne, początki kultu św. Leonarda na ziemiach polskich, kontekst osadniczy)
• Stare Miasto – kościół św. Piotra
(opis obiektu, badania archeologiczne we wnętrzu kościoła, kwestie sporne oraz program, kontekst osadniczy)
We wsi (powiat koniński) na początku XIII w. wzniesiono romańską świątynię, która obecnie stanowi kaplicę neogotyckiego kościoła św. Piotra i Pawła. Zachowało się romańskie prezbiterium i część nawy, murowane z ciosów piaskowca. Wyjątkowo okazały jest romański portal, w którego tympanonie znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Chrystusa Ukrzyżowanego. W tej części regionu kościoły o dobrze zachowanych fragmentach romańskich znajdują się także w (powiat koniński) i (powiat kolski). Jednonawowy kościół w tym stylu zachował się też w w powiecie kaliskim.
Najokazalszym z jednonawowych kościołów romańskich w Wielkopolsce jest w (powiat ostrzeszowski). Po późniejszych przebudowach z pierwotnego stanu zachowała się jedynie nawa. Resztki kamieniarki we wschodnich narożnikach nawy świadczą o istnieniu w tym kościele cyboriów – rzadkich w polskiej architekturze romańskiej baldachimowych obudów ołtarzy.
Elementy romańskie znajdują się także w innych świątyniach, przebudowanych w późniejszych wiekach. Pochodzący z połowy XII w. romański kościół św. Idziego (obecnie kaplica cmentarna) w zbudowany jest z kostek granitowych. W późniejszych latach był on kilkakrotnie przebudowywany, a w czasie prac restauracyjnych odkopano fundamenty romańskich murów w przedłużeniu ścian prezbiterium – oznacza to, że pierwotny kościół był większy.
Romańskie mury dawnego kościoła klasztornego w (powiat pleszewski) znajdują się obecnie pod tynkiem. Pochodzący z XIII w. kościół św. Bartłomieja w (powiat obornicki), po późniejszych przebudowach zachował nieliczne fragmenty romańskie: dolną część wieży wykonaną z ciosów kamiennych i portal w kruchcie. Wykopaliska na miejscu dawnego klasztoru cysterskiego koło (powiat wągrowiecki) odsłoniły fundamenty przedromańskiej rotundy z połowy XI w. i późniejszego kościoła romańskiego. Pozostałości budowli romańskich znajdują się także w kościołach w (powiat kościański), (powiat kaliski), (powiat koniński) i (powiat kościański). W fasadzie (na Komandorii), najprawdopodobniej najstarszej w Polsce świątyni wzniesionej z cegieł, znajduje się portal z wtórnie wykorzystanymi kamiennymi elementami romańskimi.
O tym, jak ważne dla dawnych Polaków były owe pierwsze murowane świątynie, świadczy fakt utrwalenia ich w nazwach miejscowości: Kościelec Kaliski, Kościelec Kolski, Kościelna Wieś, Murowana Goślina.
licze na naaj . ; D