Question

Uzupełnij tabele: rok/ władca/ nazwa przywilejow/korzysci dla szlachty

1374r

1422r

1430r

1454r

1496r

1505r

Answer 1

1374r, Ludwik Węgierski / przywilej koszycki / większe znaczenie szlachty, maksymalny podatek 2 grosze za łana, urząd nie będzie obsadzany cudzoziemcami, król obiecał wykupować szlachtę z niewoli 

 

1422r Władysław II Jagiełło / przywilej czerwiński / nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego; król nie może bić monety bez zgody rady królewskiej; sądy sądzą wg prawa pisanego; oddzielenie władzy wykonawczej od sądowniczej

 

1430r Władysław II Jagiełło / przywilej jedlneńsko-krakowski  /   nietykalność osobista bez wyroku; prawa polskie na ziemie ruskie; tylko szlachcic mógł zostać dostojnikiem kościelnym; 

 

1454r Kazimierz IV Jagiellończyk / przywilej cerekwicki / za udział szlachty w wojnie trzynastoletniej dla Wielkopolski: niezwoływanie pospolitego ruszenia, nie nakładanie nowych podatków i nowych praw bez zgody sejmików; zaostrzenie kar za ucieczkę ze wsi; usankcjonowanie pragmatyki stanowych sądów ziemskich

 

1496r Jan I Olbracht / przywilej piotrkowski z 1496 / za udział szlachty w wyprawie na Mołdawię: brak ceł na towary dla siebie lub w swoich dobrach wytworzone; tylko jeden chłop mógł opuścić wieś w ciągu roku; zakaz kupowania ziemi przez mieszczan; taksy wojewodzińskie na towary miejskie

 

1505r Aleksander Jagiellończyk / Konstytucja nihil novi /  nowe prawa tylko za zgodą senatu i izby poselskiej; anulowanie przywileju z 1501; gwarancja wolnego wyboru urzędników sądowych; niepociąganie spraw świeckich pod trybunały duchowne; zakaz stanowienia ceł prywatnych

Answer 2

a)

1374 | Ludwik Węgierski | przywilej koszycki | 1) szlachta zwolniona z podatków z wyjątkiem 2 groszy z łanu chłopskiego 2) szlachta miała otrzymywać odszkodowania za straty w wyprawach poza granicami kraju 3) szlachta zwolniona z budowy zamków warownych 4) król zobowiązał się nie powierzać zamków i starostw cudzoziemcom

 

b)

1422 | Władysław Jagiełło | przywilej czerwiński | szlachta uzyskała nietykalność majątkową (ziemi)

 

c)

1430 | Władysław Jagiełło | przywilej jedlneński (potwierdzony w 1433 w Krakowie - jedlneńsko-krakowski) | 1) szlachta uzyskała nietykalność osobistą (bez prawomocnego wyroku sądu król nie mógł aresztować szlachcica) 2) tylko szlachcic mógł zostać dostojnikiem kościelnym

 

d)

1454 | Kazimierz Jagiellończyk | przywileje cerekwicko-nieszawskie | król nie mógł wydać nowych praw, wprowadzić nowych podatków i zwołać pospolitego ruszenia bez zgody szlachty

 

e)

1496 | Jan Olbracht | statuty piotrkowskie | 1) zwolnienie szlachty z opłat celnych na towary własne i sól 2) właścicielem ziemi w Polsce mogła stać się tylko i wyłącznie szlachta (wyłączność posiadania ziemi)

 

f)

1505 | Aleksander Jagiellończyk | konstytucja nihil novi | nic nowego bez zgody obu izb: senatu i izby poselskiej = równouprawnienie obu izb, najwyższa władza w Polsce - sejm walny