Question

Kontrreformacja mam napisac wypracowanie o tym :) tylko nie za krótkie :)

Answer 1

Próby zahamowania reformacji pojawiły się w Polsce co najmniej na 50 lat przed uchwałami Soboru Trydenckiego. Katolicka Polska i tradycyjnie myślący Zygmunt Stary od razu przeciwstawili się reformacji. W latach 1520 (a więc w 3 lata po manifeście Lutra) – 1540 r. Zygmunt Stary wydał szereg edyktów antyre-formacyjnych, które zakazywały sprowadzania do Polski pism reformatorów reli-gijnych, podróży do krajów objętych reformacją i wysyłania dzieci na uniwersytety niemieckie. Przepisy te nie były czczą regulacją prawną bowiem rykoszetem uderzały także i w innych odstępców od wiary. Jak pisze Jasienica w 1539 roku spalono w Krakowie 70-letnią mieszczankę Katarzynę Melherową-Weiglową oskarżoną o przyjęcie judaizmu. Królewskie dekrety nie wstrzymały jednak reformacji w miastach pruskich i jako niezgodne z konstytucją nihil novi sub sole nie zostały zatwierdzone przez Sejm.
Nie pomogła również krwawa rozprawa z heretykami gdańskimi z roku 1526, którzy za żądanie skasowania mszy, postów, śpiewów kościelnych zostali skazani na ścięcie. 14 przywódców ścięto publicznie przed Dworem Artusa i przywrócono dawne władze księży i zakonników. Ale jak to wyżej przedstawiono nie na długo. W tym też czasie bezradny, w odniesieniu do nowinek był również Kościół katolicki. Bezskutecznie arcybiskup Jan Łaski, stryj wspomnianego wyżej Jana Łaskiego – reformatora zwoływał synody lokalne do Gniezna i uchwalał tam statuty antyluterańskie (1527 rok).
Kolejne próby walki z innowiercami podjął za czasów Zygmunta Augusta Synod Piotrkowski (1551 rok). Na Synodzie ułożono wyznanie wiary i postanowiono, że każdy przyjmujący święcenia kapłańskie musi wpierw publicznie wygłosić ów akt, zakazano duchowieństwu zadawania się z heretykami, czytania ich ksiąg i zobowiązano kler do walki z odszczepieństwem.
Każdy biskup musiał powołać w swojej diecezji „inkwizytora heretyckiej nieprawości”. Te działania nie przyniosły rezultatów, ponieważ wielu hierarchów było zwolennikami protestantyzmu, np. biskup Jan Drohojowski, który nawet na łożu śmierci przyjął protestantyzm.
Prawdziwa kontrreformacja w Polsce z uwagi na oportunizm hierarchów katolickich rozpoczęła się dopiero w 1577 roku na Synodzie w Piotrkowie, a więc w 14 lat po zakończeniu Soboru Trydenckiego. Szczególną rolę we wdrażaniu działań kontrreformackich mieli w Polsce Nuncjusz apostolski Alojzy Lippomono, biskup warmiński Kardynał Stanisław Hozjusz i jezuita Piotr Skarga. Stanisław Hozjusz zwalczając reformację i krytykując ją wydał wiele prac polemicznych, między innymi przeciw Andrzejowi Fryczowi Modrzewskiemu. On to właśnie był autorem wspomnianego piotrkowskiego wyznania wiary z 1551 roku. Gorąco przeciwstawiał się projektowi utworzenia Kościoła narodowego w Polsce. W 1558 roku wyjechał do Rzymu i aktywnie uczestniczył w pracach Soboru Trydenckiego. Doprowadził w 1564 roku do zatwierdzenia przez Zygmunta Augusta uchwał Soboru Trydenckiego i w tym też roku sprowadził do Braniewa jezuitów. Założył tam pierwsze w diece-zji i w Polsce Kolegium Jezuickie – Collegium Hossianum, pierwowzór uczelni kształtującej ultrakatolickie społeczeństwo szlacheckie XVII i XVIII wieku.
Z kolei Piotr Skarga (prawdziwe nazwisko Powęski) był jezuitą, pierwszym rektorem akademii wileńskiej (założonej jako odpowiedź na reformację) i założycielem Kolegiów Jezuickich w Połocku, Rydze i Dorpacie. Skarga był nadwornym kaznodzieją Zygmunta III Wazy. Był szczególnie nietolerancyjny wo-bec innowierców, zwalczał uchwałę Konfederacji Warszawskiej. Był wspaniałym mówcą, wypowiadał się niezwykle żarliwie, wzruszająco i obrazowo. Był on pierwszym kaznodzieją wywołującym liczne konwersje szlachty polskiej z protestantyzmu na wiarę katolicką. Ruch konwersyjny doprowadził, że w XVII wieku znaczna część innowierców szlacheckich i magnackich powróciła do religii katolickiej.
Kontrreformacji Kościół katolicki zawdzięcza porządek organizacyjny. Bi-skupi zaczęli zwoływać synody diecezjalne, prowadzić wizytacje parafialne, zakładać seminaria duchowne. Wprowadzono księgi parafialne rejestrujące chrzty, śluby i pogrzeby.
Kontrreformacja w Polsce nie zakończyła się w XVI wieku lecz trwała przez cały wiek XVII i XVIII. W 1658 roku Sejm uchwalił wygnanie Braci Polskich. W 1668 roku zabroniono pod karą banicji porzucania wiary katolickiej. W 1733 roku z ko-lei zakazano wybierania dysydentów na posłów do Sejmu i nadawania im urzędów dworskich i sądowych.
Trzeba powiedzieć, że kontrreformacja w Polsce zapoczątkowała niechlubny XVIII wiek Polski szlacheckiej.
Przy pisaniu niniejszej pracy korzystałem z Encyklopedii Szkolnej – Historia, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993 r., „Polska Jagiellonów” Pawła Jasienicy, PIW, Warszawa 1988 r., Historia – dzieje nowożytne, Tadeusz Cegielski, Katarzyna Zielińska, „Państwo bez stosów” J. Tazbir, Warszawa 1967.