Konfederacja – związek zbrojny zawiązywany przez duchownych, szlachtę i miasta w celu realizacji własnych intencji lub w zastępstwie władzy państwowej, tworzony w Polsce i na Litwie w wiekach XIII-XIX. Jej genezy należy szukać w średniowiecznym prawie oporu przeciwko władcy.
0 votes Thanks 1
dzoanamorawska
konfederacja [średniow. łacina confoederatio ‘związek’, ‘przymierze’]: 1) związek zawierany na pewien okres przez szlachtę, duchowieństwo lub miasta dla osiągnięcia określonych celów; konfederacja działała w zastępstwie władzy państw. lub dążyła do wymuszenia na niej określonych postulatów. W Polsce konfederacje wystąpiły pod koniec XIII w. (miasta); w poł. XIV w. pojawiły się konfederacje szlacheckie, skierowane przeciw władzy centralnej (np. Maćka Borkowica 1352, Spytka z Melsztyna 1439); w okresie bezkrólewia wykształciły się konfederacje, które były formą władzy i miały na celu obronę porządku wewn. i zastąpienie nie działającego sądownictwa król. (sądy zw. kapturami) oraz zabezpieczenie państwa od zewnątrz; w XVII i XVIII w. konfederacje występowały często przeciw królowi (szczebrzeszyńska 1672 — przeciwko stronnikom Michała Korybuta Wiśniowieckiego, tarnogrodzka 1715 — przeciwko polityce Augusta II, barska 1768–72, targowicka 1792); konfederacje nie uznawane przez króla uważano za bunty, czyli rokosze. Często zawiązywano tzw. konfederacje generalne, obejmujące większość lub wszystkie województwa Rzeczypospolitej; władzą wykonawczą konfederacji była generalność z marszałkiem na czele, a organem nacz. — walna rada; uchwały konfederacji podejmowano większością głosów; k. były też związki wojsk. (konfederacje wojsk.), zawiązywane przez wojsko w celu wymuszenia zapłaty zaległego żołdu, np. konfederacja wojsk. 1612–14 utworzona przez wojska uczestniczące w wojnie moskiewskiej 1609–12, rozwiązana po uchwaleniu podatków przez sejmy 1613 oraz po wypłaceniu pieniędzy konfederatom; niektóre wysuwały także postulaty polit., np. 1661–63 Związek Braterski i Zwiazek Święcony; 1717 i w okresie Sejmu Czteroletniego (1788–92) wydano zakazy tworzenia konfederacji, lecz w praktyce ich nie przestrzegano.
Odpowiedź:
Z internetu:
Konfederacja – związek zbrojny zawiązywany przez duchownych, szlachtę i miasta w celu realizacji własnych intencji lub w zastępstwie władzy państwowej, tworzony w Polsce i na Litwie w wiekach XIII-XIX. Jej genezy należy szukać w średniowiecznym prawie oporu przeciwko władcy.
1) związek zawierany na pewien okres przez szlachtę, duchowieństwo lub miasta dla osiągnięcia określonych celów; konfederacja działała w zastępstwie władzy państw. lub dążyła do wymuszenia na niej określonych postulatów. W Polsce konfederacje wystąpiły pod koniec XIII w. (miasta); w poł. XIV w. pojawiły się konfederacje szlacheckie, skierowane przeciw władzy centralnej (np. Maćka Borkowica 1352, Spytka z Melsztyna 1439); w okresie bezkrólewia wykształciły się konfederacje, które były formą władzy i miały na celu obronę porządku wewn. i zastąpienie nie działającego sądownictwa król. (sądy zw. kapturami) oraz zabezpieczenie państwa od zewnątrz; w XVII i XVIII w. konfederacje występowały często przeciw królowi (szczebrzeszyńska 1672 — przeciwko stronnikom Michała Korybuta Wiśniowieckiego, tarnogrodzka 1715 — przeciwko polityce Augusta II, barska 1768–72, targowicka 1792); konfederacje nie uznawane przez króla uważano za bunty, czyli rokosze. Często zawiązywano tzw. konfederacje generalne, obejmujące większość lub wszystkie województwa Rzeczypospolitej; władzą wykonawczą konfederacji była generalność z marszałkiem na czele, a organem nacz. — walna rada; uchwały konfederacji podejmowano większością głosów; k. były też związki wojsk. (konfederacje wojsk.), zawiązywane przez wojsko w celu wymuszenia zapłaty zaległego żołdu, np. konfederacja wojsk. 1612–14 utworzona przez wojska uczestniczące w wojnie moskiewskiej 1609–12, rozwiązana po uchwaleniu podatków przez sejmy 1613 oraz po wypłaceniu pieniędzy konfederatom; niektóre wysuwały także postulaty polit., np. 1661–63 Związek Braterski i Zwiazek Święcony; 1717 i w okresie Sejmu Czteroletniego (1788–92) wydano zakazy tworzenia konfederacji, lecz w praktyce ich nie przestrzegano.