Dyrygent to osoba prowadząca zespół muzyczny np. orkiestrę symfoniczną, dętą, big band, chór, zespół kameralny lub wokalny. Dyrygent musi tak przygotować zespół, aby osiągnąć jak najlepszy końcowy efekt. Interpretuje utwór pod względem m.in. dynamiki, agogiki, artykulacji, pokazuje wejścia poszczególnych głosów, instrumentów, solistów, wokalistów.
Kierowanie muzykami, czyli dyrygowanie, ma ścisły związek z rozwojem zespołowego wykonywania muzyki zarówno instrumentalnej, jak i wokalnej. Już w jednogłosowym chorale gregoriańskim, śpiewanym przez niewielkie chóry, kantor określał przebieg melodii i rytmiki ruchami ręki. W czasach dominacji polifonii wokalnej dyrygent koncentrował się na rytmicznym przebiegu głosów, wybijając rytm ręką. W baroku osobą, która trzymała wykonawców w muzycznych ryzach, był najczęściej sam kompozytor realizujący partię basso continuo.
Instrumentem dyrygenta jest cienka pałeczka zwana batutą, którą szef orkiestry trzyma w prawej ręce. W praktyce chóralnej śpiewu a cappella do dziś dyrygenci nie używają batuty.
Nazwa „orkiestra” pojawiła się już w starożytnej Grecji, gdzie oznaczała scenę, na której chór śpiewał i tańczył. W czasach rzymskich było to miejsce na widowni przeznaczone dla patrycjuszy. W XVII wieku początkowo tym terminem określano miejsce zajmowane przez zespół akompaniujący za sceną, a potem przed nią. Natomiast w II połowie XVII wieku zaczęto mówić o orkiestrze w odniesieniu do zespołu instrumentalnego.
Obecnie orkiestra to współbrzmiące jednolicie ze sobą instrumenty. Ich gra jest podporządkowana dyrygentowi.
Historia orkiestr zaczęła się w baroku. Wtedy to powstały nawiązujące do renesansu zespoły, które obejmowały jednorodne instrumenty, np. zespół fletów (sopranowy, altowy, tenorowy, basowy) czy zespół instrumentów szarpanych ( lutnie, teorbany ). Drugim, nowym typem orkiestry był zespół instrumentów smyczkowych, w którego skład wchodziły wiole i skrzypce. W późniejszym okresie znaczenie zyskała grupa instrumentów dętych: fletów, obojów, fagotów, kornetów.
W epoce klasycznej wzorcowym przykładem orkiestry stała się orkiestra mannheimska, z nowoczesną instrumentacją. W jej skład wchodził kwintet smyczkowy ( pierwsze i drugie skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas ), oraz oboje, rogi flety, klarnety i kotły ( później trąbki i puzony ).
Ulepszenie systemów klapowych i wentylowych w instrumentach dętych w okresie romantyzmu znacznie poszerzyło ich możliwości. Monumentalne dzieła kompozytorów romantycznych ( R. Wagner,G.Mahler,R. Strauss, H. Berlioz ) wymagały wielkiej obsady orkiestry symfonicznej ( kilkaset osób ).
W okresie impresjonizmu twórczość kompozytorów zwróciła się w kierunku poszukiwania brzmień barwy, zmienił się też kształt orkiestry. Zespół został podzielony na mniejsze grupy, a instrumentom nadano nowe role brzmieniowe: np. smyczki imitowały perkusję, trąbki grały z tłumikami.
Awangardowi kompozytorzy XX wieku w swoich barwowo – brzmieniowych poszukiwaniach odbiegali odzwyczajowo przyjętych składów orkiestrowych: np. powiększono instrumentarium perkusyjne, wprowadzono nowe instrumenty.
Znani dyrygenci to np.
1. Jerzy Maksymiuk (ur. 1936 r.) - od 1973 r. rozpoczął pracę z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, promotor muzyki współczesnej, w 1993 otrzymał honorowy tytuł Conductor Laureate BBC Scottish Symphony Orchestra.
2. Agnieszka Duczmal (ur. 1946 r.) założycielka i dyrygentka orkiestry Amadeus, jako pierwsza kobieta-dyrygent wystąpiła na scenie mediolańskiej La Scali, otrzymała liczne nagrdoy i odznaczenia.
3. Kazimierz Kord (ur. 1030 r.) były dyrygent Opery Warszawskiej, Teatru Muzycznego w Krakowie i Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, do 2006 r. dyrektor naczelny Teatru Wielkiego – Opery Narodowej,
4. Jan Krenz ( ur. 1926 r.) w latach 1953-1968 dyrygent i dyrektor Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, dyrygent i dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie.
5. Maciej Niesiołowski - zdobył popularność dzięki cyklowi muzycznych programów telewizyjnych pt. "Z batutą i humorem".
6. Adam Sztaba (ur. 1975 r.) - dyrygent, były aranżer i pianista w zespole Edyty Górniak, w 2008 r. pełnił funkcję dyrektora Akademii w programie Fabryka Gwiazd, w 2010 r, wystąpił w podczas Jubileuszu 20-lecia stacji radiowej RMF FM.
Dyrygent to osoba prowadząca zespół muzyczny np. orkiestrę symfoniczną, dętą, big band, chór, zespół kameralny lub wokalny. Dyrygent musi tak przygotować zespół, aby osiągnąć jak najlepszy końcowy efekt. Interpretuje utwór pod względem m.in. dynamiki, agogiki, artykulacji, pokazuje wejścia poszczególnych głosów, instrumentów, solistów, wokalistów.
Kierowanie muzykami, czyli dyrygowanie, ma ścisły związek z rozwojem zespołowego wykonywania muzyki zarówno instrumentalnej, jak i wokalnej. Już w jednogłosowym chorale gregoriańskim, śpiewanym przez niewielkie chóry, kantor określał przebieg melodii i rytmiki ruchami ręki. W czasach dominacji polifonii wokalnej dyrygent koncentrował się na rytmicznym przebiegu głosów, wybijając rytm ręką. W baroku osobą, która trzymała wykonawców w muzycznych ryzach, był najczęściej sam kompozytor realizujący partię basso continuo.
Instrumentem dyrygenta jest cienka pałeczka zwana batutą, którą szef orkiestry trzyma w prawej ręce. W praktyce chóralnej śpiewu a cappella do dziś dyrygenci nie używają batuty.
Nazwa „orkiestra” pojawiła się już w starożytnej Grecji, gdzie oznaczała scenę, na której chór śpiewał i tańczył. W czasach rzymskich było to miejsce na widowni przeznaczone dla patrycjuszy. W XVII wieku początkowo tym terminem określano miejsce zajmowane przez zespół akompaniujący za sceną, a potem przed nią. Natomiast w II połowie XVII wieku zaczęto mówić o orkiestrze w odniesieniu do zespołu instrumentalnego.
Obecnie orkiestra to współbrzmiące jednolicie ze sobą instrumenty. Ich gra jest podporządkowana dyrygentowi.
Historia orkiestr zaczęła się w baroku. Wtedy to powstały nawiązujące do renesansu zespoły, które obejmowały jednorodne instrumenty, np. zespół fletów (sopranowy, altowy, tenorowy, basowy) czy zespół instrumentów szarpanych ( lutnie, teorbany ). Drugim, nowym typem orkiestry był zespół instrumentów smyczkowych, w którego skład wchodziły wiole i skrzypce. W późniejszym okresie znaczenie zyskała grupa instrumentów dętych: fletów, obojów, fagotów, kornetów.
W epoce klasycznej wzorcowym przykładem orkiestry stała się orkiestra mannheimska, z nowoczesną instrumentacją. W jej skład wchodził kwintet smyczkowy ( pierwsze i drugie skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas ), oraz oboje, rogi flety, klarnety i kotły ( później trąbki i puzony ).
Ulepszenie systemów klapowych i wentylowych w instrumentach dętych w okresie romantyzmu znacznie poszerzyło ich możliwości. Monumentalne dzieła kompozytorów romantycznych ( R. Wagner,G. Mahler,R. Strauss, H. Berlioz ) wymagały wielkiej obsady orkiestry symfonicznej ( kilkaset osób ).
W okresie impresjonizmu twórczość kompozytorów zwróciła się w kierunku poszukiwania brzmień barwy, zmienił się też kształt orkiestry. Zespół został podzielony na mniejsze grupy, a instrumentom nadano nowe role brzmieniowe: np. smyczki imitowały perkusję, trąbki grały z tłumikami.
Awangardowi kompozytorzy XX wieku w swoich barwowo – brzmieniowych poszukiwaniach odbiegali od zwyczajowo przyjętych składów orkiestrowych: np. powiększono instrumentarium perkusyjne, wprowadzono nowe instrumenty.
Znani dyrygenci to np.
1. Jerzy Maksymiuk (ur. 1936 r.) - od 1973 r. rozpoczął pracę z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, promotor muzyki współczesnej, w 1993 otrzymał honorowy tytuł Conductor Laureate BBC Scottish Symphony Orchestra.
2. Agnieszka Duczmal (ur. 1946 r.) założycielka i dyrygentka orkiestry Amadeus, jako pierwsza kobieta-dyrygent wystąpiła na scenie mediolańskiej La Scali, otrzymała liczne nagrdoy i odznaczenia.
3. Kazimierz Kord (ur. 1030 r.) były dyrygent Opery Warszawskiej, Teatru Muzycznego w Krakowie i Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, do 2006 r. dyrektor naczelny Teatru Wielkiego – Opery Narodowej,
4. Jan Krenz ( ur. 1926 r.) w latach 1953-1968 dyrygent i dyrektor Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, dyrygent i dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie.
5. Maciej Niesiołowski - zdobył popularność dzięki cyklowi muzycznych programów telewizyjnych pt. "Z batutą i humorem".
6. Adam Sztaba (ur. 1975 r.) - dyrygent, były aranżer i pianista w zespole Edyty Górniak, w 2008 r. pełnił funkcję dyrektora Akademii w programie Fabryka Gwiazd, w 2010 r, wystąpił w podczas Jubileuszu 20-lecia stacji radiowej RMF FM.
Pozdrawiam.