Jan Kochanowski
Pieśni, Księgi wtóre
Pieśń V
Wieczna sromota i nienagrodzona
Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona[1]
Podolska leży, a pohaniec sprosny,
Nad Niestrem[2] siedząc, dzieli łup żałosny!
Niewierny Turczyn[3] psy zapuścił swoje[4],
Którzy zagnali piękne łanie twoje
Z dziećmi pospołu, a nie masz nadzieje,
By kiedy miały nawiedzić swe knieje.
Jedny za Dunaj Turkom zaprzedano,
Drugie do hordy dalekiej zagnano;
Córy szlacheckie (żal się mocny Boże!)
Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże.
Zbójce (niestety), zbójce nas wojują[5],
Którzy ani miast, ani wsi budują;
Pod kotarzami[6] tylko w polach siedzą,
A nas nierządne, ach, nierządne, jedzą!
Tak odbieżałe stado[7] więc drapają
Rozbójce wilcy, gdy po woli mają[8],
Że ani pasterz nad owcami chodzi,
Ani ostrożnych psów za sobą wodzi.
Jakiego serca Turkowi dodamy,
Jesli tak lekkim ludziom[9] nie zdołamy?
Ledwieć nam i tak króla nie podawa[10];
Kto się przypatrzy, mała nie dostawa[11].
Zetrzy sen z oczu, a czuj w czas o sobie,
Cny Lachu! Kto wie, jemu czyli tobie
Szczęście chce służyć? A dokąd wyroku
Mars nie uczyni[12], nie ustępuj kroku!
A teraz k'temu obróć myśli swoje
Jakoby–ć[13] szkody nieprzyjaciel twoje
Krwią swą nagrodził i omył tę zmazę,
Którą dziś niesiesz prze swej ziemie skazę[14].
Wsiadamy? Czy nas półmiski trzymają?
Biedne półmiski, czego te czekają?
To pan, i jadać na srebrze[15] godniejszy,
Komu żelazny Mars będzie chętniejszy.
Skujmy talerze na talery, skujmy,
A żołnierzowi pieniądze gotujmy!
Inszy to darmo po drogach miotali,
A my nie damy, bychmy w cale trwali?
Dajmy; a naprzód dajmy[16]! Sami siebie
Ku gwałtowniejszej chowajmy potrzebie.
Tarczej niż piersi pierwej nastawiają,
Pozno puklerza przebici[17] macają.
Cieszy mię ten rym[18]: "Polak mądr po szkodzie":
Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie[19],
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.
prosze te pytania zrobić na postawie powyższego tekstu.
1.Zanalizuj fragmenty mówiące o najeździe na podole:jak Kochanowski przedstawia wroga, a jak ofiary najazdu? Zwróć uwagę na dobór słownictwa, użyte w tekście metafory i na funkcje tych obrazów w analizowanej pieśni.
2.Wypisz w punktach, do jakich działań poeta pragnie zachęcić Polaków. Odwołaj się do odpowiednich cytatów.
3.Nazwij uczucia wyrażane przez podmiot liryczny utworu. Wskaż środki stylistyczne, które służą podkresleniu tych emocji.
4.Zinterpretuj ostatnią strofę wiersza. Co kochanowski sądzi o Polakach?
5.Pieśń o spustoszeniu Podola jako przykład liryki apelu. Napisz notatkę na ten temat.
bardzo mi zależy na tym zadaniu. ono jest na jutro. musze je mieć ponieważ jestem zagrożona z polskiego i tylko to zadanie mnie może uratować. prosze je zrobić dobrze. dziękuje:)
Pieśni, Księgi wtóre
Pieśń V
Wieczna sromota i nienagrodzona
Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona[1]
Podolska leży, a pohaniec sprosny,
Nad Niestrem[2] siedząc, dzieli łup żałosny!
Niewierny Turczyn[3] psy zapuścił swoje[4],
Którzy zagnali piękne łanie twoje
Z dziećmi pospołu, a nie masz nadzieje,
By kiedy miały nawiedzić swe knieje.
Jedny za Dunaj Turkom zaprzedano,
Drugie do hordy dalekiej zagnano;
Córy szlacheckie (żal się mocny Boże!)
Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże.
Zbójce (niestety), zbójce nas wojują[5],
Którzy ani miast, ani wsi budują;
Pod kotarzami[6] tylko w polach siedzą,
A nas nierządne, ach, nierządne, jedzą!
Tak odbieżałe stado[7] więc drapają
Rozbójce wilcy, gdy po woli mają[8],
Że ani pasterz nad owcami chodzi,
Ani ostrożnych psów za sobą wodzi.
Jakiego serca Turkowi dodamy,
Jesli tak lekkim ludziom[9] nie zdołamy?
Ledwieć nam i tak króla nie podawa[10];
Kto się przypatrzy, mała nie dostawa[11].
Zetrzy sen z oczu, a czuj w czas o sobie,
Cny Lachu! Kto wie, jemu czyli tobie
Szczęście chce służyć? A dokąd wyroku
Mars nie uczyni[12], nie ustępuj kroku!
A teraz k'temu obróć myśli swoje
Jakoby–ć[13] szkody nieprzyjaciel twoje
Krwią swą nagrodził i omył tę zmazę,
Którą dziś niesiesz prze swej ziemie skazę[14].
Wsiadamy? Czy nas półmiski trzymają?
Biedne półmiski, czego te czekają?
To pan, i jadać na srebrze[15] godniejszy,
Komu żelazny Mars będzie chętniejszy.
Skujmy talerze na talery, skujmy,
A żołnierzowi pieniądze gotujmy!
Inszy to darmo po drogach miotali,
A my nie damy, bychmy w cale trwali?
Dajmy; a naprzód dajmy[16]! Sami siebie
Ku gwałtowniejszej chowajmy potrzebie.
Tarczej niż piersi pierwej nastawiają,
Pozno puklerza przebici[17] macają.
Cieszy mię ten rym[18]: "Polak mądr po szkodzie":
Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie[19],
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.
prosze te pytania zrobić na postawie powyższego tekstu.
1.Zanalizuj fragmenty mówiące o najeździe na podole:jak Kochanowski przedstawia wroga, a jak ofiary najazdu? Zwróć uwagę na dobór słownictwa, użyte w tekście metafory i na funkcje tych obrazów w analizowanej pieśni.
2.Wypisz w punktach, do jakich działań poeta pragnie zachęcić Polaków. Odwołaj się do odpowiednich cytatów.
3.Nazwij uczucia wyrażane przez podmiot liryczny utworu. Wskaż środki stylistyczne, które służą podkresleniu tych emocji.
4.Zinterpretuj ostatnią strofę wiersza. Co kochanowski sądzi o Polakach?
5.Pieśń o spustoszeniu Podola jako przykład liryki apelu. Napisz notatkę na ten temat.
bardzo mi zależy na tym zadaniu. ono jest na jutro. musze je mieć ponieważ jestem zagrożona z polskiego i tylko to zadanie mnie może uratować. prosze je zrobić dobrze. dziękuje:)
More Questions From This User See All
Pieśń nawiązuje do wydarzenia na ziemi Polskiej w 1575r. Był to okres bezkrólewia. Tatarzy najeżdżają na Podole, niszczą, grabią cenne łupy. Najazd Tatarów wiąże się z wstydem, hańbą dla Polaków.
Tatarzy uprowadzili w jasyr polskie kobiety i dzieci. Nie zostawili nadziei na ich powrót do kraju. Część kobiet sprzedano do haremu Turkom, część zostało służącymi.
Tatarzy byli koczowniczym ludem, słabiej ucywilizowanym od Polaków. Mieszkali pod namiotami, nie mieli własnych miast. Pustoszą, niszczą, zabierają, nie umieją się rządzić.
W następnych strofach jest aluzja do ucieczki króla. Polska jako stado odbieżałe. Tatarzy jako wilki, Polacy - owce. Kraj jest bezbronny, granice niezabezpieczone, łatwy łup. Brak pasterza w kraju - króla. Naród słaby, narażony na niebezpieczeństwo.
Jak podołać takiej potędze - Turkom? Obawa, co się stanie z Polską, jeśli silniejszy wróg napadnie.
Apostrofa do Polaków. Powinni się zastanowić nad sytuacją. Pomścić, odebrać to co do nich należy. Losy jeszcze nie są przesądzone. Trzeba zmazać tą hańbę.
W jaki sposób ją zmyć? Należy podjąć wyprawę.
Aluzja do Polaków. Ważniejsze dla nich jest jedzenie, niż wyprawa na wojnę. Szlachta jest rozleniwiona. Brakuje w nich ducha rycerskiego, walki. Szlachta ceni sobie wygody.
Należy zmienić srebrne talerze na pieniądze, aby opłacić wojsko. Należy zebrać podatki. Postawić wojsko na granicach państwa i je opłacić. Nie oszczędzać pieniędzy na wojsko.
Podstawowym obowiązkiem obywateli jest to, aby nie szczędzić pieniędzy na wojsko. Gdyby doszło do wojny, obowiązkiem Polaków jest ich udział w niej. "Za późno szukać tarczy jeśli pierś przebita".
Jeśli Polak nie wyciągnął wniosków, to źle robi. Teraz już wiedzą, jakie są konsekwencje najazdu. Polacy rozumieją wagę sprawy.
Co Kochanowski chce uświadomić Polakom?
Dbałość o ojczyznę jest obowiązkiem obywatelskim Polaków. Troska o dobro ojczyzny, postawia patriotyczna.
Powinności obywateli:
- odpowiedzialność za losy ojczyzny
- zabezpieczenie granic
- płacenie podatków, stworzenie armii i jej opłacenie
- walka o obronę ojczyzny
Ta pieść jest pieśnią patriotyczną. Kochanowski objaśnia, co to znaczy być obywatelem. Uczy Polaków, że należy się martwić o ojczyznę. Jest to ważny element w twórczości Kochanowskiego.