Wêglowodany s¹ niezbêdnym sk³adnikiem pokarmu jako Ÿród³o energii i odgrywaj¹ du¿¹ rolê w metabolizmie drugiego sk³adnika energetycznego pokarmu – lipidów. Wêglowodany warunkuj¹ powstawanie krótko³añcuchowych kwasów t³uszczowych w jelicie grubym w procesie fermentacji b³onnika (1). B³onnik – w³ókna pokarmowe – sk³ada siê z polisacharydów niebêd¹cych skrobi¹ (nonstarch polysacharides), skrobi opornej na trawienie oraz oligosacharydów opornych na trawienie i ligniny. W leczeniu ¿ywieniowym enteralnym znajduj¹ zastosowanie w³ókna rozpuszczalne, które mog¹ byæ fermentowane przez florê jelitow¹. Pektyna – rozpuszczalne w wodzie w³ókno – sprzyja adaptacji jelitowej po resekcji. W wyniku fermentacji pektyny powstaj¹ w³aœnie krótko³añcuchowe kwasy t³uszczowe, które s¹ substratem energetycznym dla kolonocytów. Krótko³añcuchowe kwasy t³uszczowe stymuluj¹ wzrost œluzówki jelitowej u zwierz¹t i wywieraj¹ znacz¹cy wp³yw na procesy adaptacji po resekcji jelit (2). Trawienie wêglowodanów rozpoczyna siê w jamie ustnej – przy udziale α-amylazy pochodz¹cej ze œlinianek (a w przypadku niemowl¹t karmionych piersi¹ – tak¿e z mleka kobiecego). Trawienie i wch³anianie substratów pokarmowych sk³ada siê z kilku etapów: – hydrolizy w œwietle jelita, – hydrolizy na powierzchni b³ony komórki nab³onka jelitowego (enterocyta), – wch³aniania do enterocyta, – transportu z enterocyta do krwi i ch³onki. Trawienie kontaktowe wêglowodanów jest mo¿liwe dziêki enzymom r¹bka szczoteczkowego, takim jak: – dwusacharydazy, – laktaza (substrat: laktoza), – sacharaza-izomaltaza (substraty: sacharoza, izomaltoza, maltoza, maltotrioza, amyloza, a-dekstryny), – glukamylaza-maltaza (hydroliza wi¹zañ α-1-4-glikozydowych), – trehalaza. Wêglowodany s¹ aldehydowymi lub ketonowymi pochodnymi alkoholi wielohydroksylowych (3) (tab. 1). Przyk³adem izomerów konstytucyjnych s¹ aldoza (Dglukoza) i ketoza (D-fruktoza) (ryc. 1), które maj¹ taki sam wzór cz¹steczkowy, lecz inn¹ strukturê. Po³o¿enie grup –OH i –H przy atomach wêgla 2, 3 i 4 decyduje o formie epimerycznej cukru, a po³o¿enie grupy –OH i –H przy 1. atomie wêgla okreœla formê αlub β(ryc. 2). Znaczenie fizjologiczne pentoz i heksoz polega na przemianie jednej formy w inn¹ w celu produkcji energii lub budowy struktur komórkowych (ryc. 3). Najwa¿niejsze dwusacharydy – cukry z³o¿one z 2 reszt monosacharydowych, które po³¹czone s¹ wi¹zaniem glikozydowym, to: – maltoza (glukoza+glukoza), – sacharoza (glukoza+fruktoza), – laktoza (glukoza+galaktoza).
Wêglowodany s¹ niezbêdnym sk³adnikiem pokarmu
jako Ÿród³o energii i odgrywaj¹ du¿¹ rolê w metabolizmie
drugiego sk³adnika energetycznego pokarmu – lipidów.
Wêglowodany warunkuj¹ powstawanie krótko³añcuchowych kwasów t³uszczowych w jelicie grubym w procesie
fermentacji b³onnika (1). B³onnik – w³ókna pokarmowe
– sk³ada siê z polisacharydów niebêd¹cych skrobi¹ (nonstarch polysacharides), skrobi opornej na trawienie oraz
oligosacharydów opornych na trawienie i ligniny. W leczeniu ¿ywieniowym enteralnym znajduj¹ zastosowanie
w³ókna rozpuszczalne, które mog¹ byæ fermentowane
przez florê jelitow¹. Pektyna – rozpuszczalne w wodzie
w³ókno – sprzyja adaptacji jelitowej po resekcji. W wyniku fermentacji pektyny powstaj¹ w³aœnie krótko³añcuchowe kwasy t³uszczowe, które s¹ substratem energetycznym dla kolonocytów. Krótko³añcuchowe kwasy t³uszczowe stymuluj¹ wzrost œluzówki jelitowej u zwierz¹t
i wywieraj¹ znacz¹cy wp³yw na procesy adaptacji po resekcji jelit (2).
Trawienie wêglowodanów rozpoczyna siê w jamie ustnej – przy udziale α-amylazy pochodz¹cej ze œlinianek
(a w przypadku niemowl¹t karmionych piersi¹ – tak¿e
z mleka kobiecego).
Trawienie i wch³anianie substratów pokarmowych
sk³ada siê z kilku etapów:
– hydrolizy w œwietle jelita,
– hydrolizy na powierzchni b³ony komórki nab³onka jelitowego (enterocyta),
– wch³aniania do enterocyta,
– transportu z enterocyta do krwi i ch³onki.
Trawienie kontaktowe wêglowodanów jest mo¿liwe
dziêki enzymom r¹bka szczoteczkowego, takim jak:
– dwusacharydazy,
– laktaza (substrat: laktoza),
– sacharaza-izomaltaza (substraty: sacharoza, izomaltoza, maltoza, maltotrioza, amyloza, a-dekstryny),
– glukamylaza-maltaza (hydroliza wi¹zañ α-1-4-glikozydowych),
– trehalaza.
Wêglowodany s¹ aldehydowymi lub ketonowymi pochodnymi alkoholi wielohydroksylowych (3) (tab. 1).
Przyk³adem izomerów konstytucyjnych s¹ aldoza (Dglukoza) i ketoza (D-fruktoza) (ryc. 1), które maj¹ taki sam
wzór cz¹steczkowy, lecz inn¹ strukturê.
Po³o¿enie grup –OH i –H przy atomach wêgla 2, 3 i 4
decyduje o formie epimerycznej cukru, a po³o¿enie grupy
–OH i –H przy 1. atomie wêgla okreœla formê αlub β(ryc. 2).
Znaczenie fizjologiczne pentoz i heksoz polega na
przemianie jednej formy w inn¹ w celu produkcji energii
lub budowy struktur komórkowych (ryc. 3).
Najwa¿niejsze dwusacharydy – cukry z³o¿one z 2
reszt monosacharydowych, które po³¹czone s¹ wi¹zaniem glikozydowym, to:
– maltoza (glukoza+glukoza),
– sacharoza (glukoza+fruktoza),
– laktoza (glukoza+galaktoza).