Question

Jakich przedmiotów używa się w czasie szabatu? Wymień 3.Daje naj

Answer 1

Pytanie: Czy mogliby Państwo podać listę 39 czynności zakazanych w Szabat? Czy te zakazane czynności znajdują się w Torze? Jeżeli tak, to prosiłbym o wskazanie, gdzie mam szukać.
Odpowiedź:  Popularny pogląd głosi, że w Szabat zabronione jest wykonywanie wszelkiej pracy. Jest to przeświadczenie błędne, ponieważ zakazane jest na przykład wyjście na ulicę z igłą w kieszeni, a dozwolone przesunięcie w domu ciężkiej szafy pod inną ścianę.  Widać więc wyraźnie, że kryterium wysiłku wkładanego w wykonywaną czynność (które przesądza, czy czynność tę nazywamy pracą) nie obowiązuje w przypadku ograniczeń związanych z Szabatem. Uzasadnienie zakazu wykonywanych w Szabat czynności jest inne. W Torze - w Księdze Wyjścia (Szemot), znajduje się wydane Mojżeszowi przez Boga polecenie zbudowania na pustyni Namiotu Wyznaczonych Czasów (inaczej: Miszkan, czyli Przybytek), w którym miała zostać umieszczona Arka. Nakazując budowę tej przenośnej świątyni, Bóg polecił jednocześnie Mojżeszowi: "A ty powiedz synom Izraela: Ale przestrzegajcie Moich Szabatów. Bo to jest znak między Mną a wami na wasze pokolenia, abyście wiedzieli, że Ja jestem Bogiem, który was uświęca" (Ks. Wyjścia 31:13). Nieco dalej w tekście Tory znów pojawia się nakaz przestrzegania Szabatu i znów powiązany z budową Namiotu. Na podstawie tych dwóch fragmentów Tory wyprowadzony został wniosek, że czynności zabronione w Szabat, to czynności wykonywane właśnie przy budowie Namiotu Wyznaczonych Czasów. Ponieważ opis konstruowania i wyglądu Namiotu jest bardzo szczegółowy, można było te czynności dokładnie wyliczyć i zdefiniować.Jest ich 39 rodzajów i nazywają się melachot (liczba pojedyncza: melacha). Istnieją także inne czynności zabronione, które zostały wywnioskowane z tych 39 kategorii. Te nazywają się toladot (potomkowie). Nie są to czynności wykonywane przy budowie Miszkanu, ale są to działania prowadzące do tego samego lub podobnego skutku. W Szabat nie wolno wykonywać prac należących do obu tych kategorii.  Wszystkie je łączy jedna wspólna cecha: polegają na działaniach twórczych - kreujących rzecz nową, przetwarzających coś. Melachot dzielą się na sześć grup według rodzaju czynności. Pierwsza grupa (1-11) obejmuje prace rolnicze związane z uzyskiwaniem chleba do Miszkanu i substancji organicznych do farbowania zasłon. Druga (12-24) - czynności konieczne do wytworzenia zasłon z materiału. Trzecia (25-31) - zasłon ze skóry. Czwarta (32-33) - czynności niezbędne do stawiania belek (kruszim) Miszkanu. Piąta (34-35) - do ustawiania ścian Miszkanu. Szósta grupa (36-39) obejmuje działania końcowe przy stawianiu Namiotu. Wymienia je Talmud w Traktacie Szabat 7:2 i w wersji poprawionej w Traktacie Szabat 75b.Spójrzmy na ich listę. Na pierwszym miejscu wymieniamy czynność z kategorii melachot; następne szczegółowe prace i działania (wybrane przykładowo, bo nie są tu wymienione wszystkie!) należą do kategorii toladot:  1. Obsiewanie pola zbożem - rzucanie jakichkolwiek nasion na ziemię w miejscu, w którym mogą zakiełkować, sadzenie roślin, ich podlewanie, wlewanie wody do wazonu, wyrywanie chwastów. 2. Oranie pola - kopanie, zamiatanie powierzchni ziemi, robienie bruzd w ziemi, nawożenie, osuszanie gleby. 3. Zbieranie plonów - zrywanie owoców, koszenie trawy, piłowanie gałęzi drzew, zrywanie kwiatów, zbieranie jagód, grzybów; ogólnie: oddzielanie jakichkolwiek roślin od źródła ich życia; także przenoszenie roślin. 4. Wiązanie snopów zboża - zbieranie opadłych owoców, robienie wieńców, zbieranie chrustu. Zakaz dotyczy wyłącznie produktów natury, a nie przedmiotów wytworzonych przez człowieka. 5. Młócenie ziarna - wyciskanie soku z owoców, wyjmowanie nasion ze strąków, dojenie zwierząt. 6. Przewiewanie ziarna - rozdzielanie przedmiotów przez rozdmuchiwanie ich. 7. Wybieranie - rozdzielanie, sortowanie przedmiotów, cedzenie płynów, moczenie warzyw tak, aby zanieczyszczenia wypłynęły na powierzchnię lub opadły na dno naczynia. 8. Mielenie - mielenie kawy, pieprzu, piłowanie metalu, krojenie owoców lub warzyw. 9.  Przesiewanie przez sito - oddzielanie niepotrzebnych składników od pokarmu. 10. Wyrabianie ciasta - mieszanie drobnych substancji spożywczych z jakimkolwiek płynem. 11. Pieczenie - gotowanie, smażenie, topienie wosku, metalu. 12. Strzyżenie - wyrywanie piór, obcinanie paznokci. 13. Wybielanie (czyszczenie) - moczenie tkanin, wytrząsanie kurzu z ubrań, czyszczenie plam, rozwieszanie prania. 14. Czesanie surowej wełny - młócenie lnu, czesanie peruki. 15. Farbowanie - malowanie przedmiotów, robienie makijażu, także używanie lakieru do paznokci. 16. Przędzenie nici - wyrabianie lin, naprawianie uszkodzonych. 17. Przygotowywanie krosna do tkania. 18. Robienie pętli. 19. Tkanie - robienie na drutach, plecenie koszy. 20. Rozdzielanie na pojedyncze nici - prucie, usuwanie nici z ubrania. 21 i 22. Zawiązywanie i rozwiązywanie węzłów. 23. Szycie - klejenie kawałków papieru, używanie zszywaczy do papieru. 24. Rozdzieranie - papieru, materiału, oddzielanie przedmiotów sklejonych. 25. Chwytanie zwierzęcia w pułapkę - zaganianie w miejsce zamknięte, zamykanie okna, aby ptak nie wyfrunął. 26. Zarzynanie - jakiekolwiek zabijanie, zadawanie ran, siniaków. 27. Obdzieranie zwierzęcia ze skóry. 28. Solenie/garbowanie skóry - marynowanie, solenie mięsa, stosowanie roztworów chemicznych w celu przeróbki jakiegokolwiek materiału. 29. Zaznaczanie linii - malowanie farbą, rysowanie atramentem, tuszem, zaznaczanie czymkolwiek na powierzchni przedmiotu, aby podzielić lub pociąć przedmiot na mniejsze części. 30. Obcinanie zbędnych kawałków - rozsmarowywanie kremów na skórze, używanie mydła w kostce, zdrapywanie błota z butów, używanie papieru ściernego. 31. Wycinanie właściwych kształtów - przycinanie skóry, tkaniny, papieru, ostrzenie ołówka. 32. Pisanie - stawianie liter, wyszywanie, grawerowanie, drukowanie, pieczętowanie. 33. Wymazywanie napisów - zdrapywanie, wycieranie, usuwanie chemiczne liter. 34. Budowanie - kopanie ziemi, aby postawić fundament, wbijanie gwoździ, wiercenie, wylewanie cementu, naprawianie narzędzi, używanie parasola. 35. Burzenie -  rozbiórka czegokolwiek zbudowanego, jakakolwiek czynność odwrotna wobec działań budowania (patrz: punkt 34): np. wyciąganie gwoździ. 36. Gaszenie ognia - zmniejszanie płomienia. 37. Rozpalanie ognia - zapalanie zapałki, zapalniczki, dokładanie do ognia już płonącego. 38. "Ostatnie uderzenie młotem" - wszystkie czynności, które mają za zadanie zakończenie wytwarzania jakiegokolwiek produktu: nadawanie połysku, ostrzenie noża, wygładzanie, przymocowanie uchwytu. 39. Przenoszenie przedmiotów – pomiędzy strefami: prywatną a publiczną i transport czegokolwiek w przestrzeni publicznej na odległość większą niż 4 amot (około 2 metrów).
OD KIEDY SZABAT JEST SIÓDMYM DNIEM TYGODNIA?Pytanie: Czy obecnie obchodzony Szabat to jest właśnie siódmy dzień tygodnia? Jak daleko można się cofnąć i stwierdzić, że to właśnie ten dzień?Odpowiedź: Do samego początku. Do momentu zakończenia kreowania świata, czyli stworzenia człowieka. Matematycznie wyliczenia te będą dokładne. Stwarzanie świata rozpoczęło się umownego 25 dnia miesiąca elul, w roku, który nie istniał jako pełny rok, bo ludzki czas zaczął się dopiero w momencie zakończenia Kreacji i od obecności człowieka. 25. dzień elul to - patrząc na problem tak, jakby to były realne dni - niedziela. Bóg kontynuował powoływanie świata do istnienia przez umowne: poniedziałek, wtorek, środę, czwartek, a w piątek stworzył człowieka. Był to pierwszy dzień miesiąca tiszri, a zarazem pierwszy dzień ludzkiego czasu i żydowskiego kalendarza. Drugiego dnia miesiąca tiszri była więc sobota i Bóg uświęcił ten dzień, jako Szabat - pierwszy Szabat. Od tego momentu wszystkie Szabaty przez wszystkie następne lata doprowadzają nas konsekwentnie do Szabatu, który zacznie się w najbliższy piątek o zachodzie słońca. Przy obliczeniach kalendarzowych trzeba pamiętać, że system żydowski opiera się na trzech zjawiskach astronomicznych: obrocie Ziemi dokoła jej osi (dzień), obrocie Księżyca wokół Ziemi (miesiąc) i obrocie Ziemi dokoła Słońca (rok).  Ponieważ zjawiska te są niezależne od siebie, w kalendarzu żydowskim - aby je pogodzić - pojawia się 12 lub 13 miesięcy w roku, miesiąc ma 29 lub 30 dni, a rok ma 353, 354, 355, 383, 384 lub 385 dni. Astronomicznym punktem wyjścia wyliczeń jest nów księżyca (faza Księżyca, kiedy znajduje się on między Ziemią a Słońcem i jest zwrócony ku Ziemi częścią nieoświetloną) właśnie miesiąca tiszri zwany molad tiszri. Dokładny czas trwania miesiąca księżycowego, czyli czasu od jednego molad do następnego, został ustalony przez rabina Hillela w roku 4119 (czyli prawie 1650 lat temu) na 29 dni 12 godzin i 793 chalakim (trzy i pół sekundowych odcinków czasowych). Współcześni astronomowie wyliczają go na 29 dni, 12 godzin 44 minuty i 2.8 sekundy, czyli 29 dni, 12 godzin i 792.84 chalakim. Wynika z tego, że wyliczenia Hillela były tylko o pół sekundy mniej dokładne, niż wyliczenia współczesne. Oczywiście, ta różnica w czasie nie ma nic wspólnego z Szabatem, bo dotyczy miesięcy, a nie dni. Należy natomiast przy obliczeniach uwzględnić, że rok żydowski rozpatrywany jest w 19 letnim cyklu, który składa się z 12 lat po 12 miesięcy i 7 lat przestępnych - 13 miesięcznych. Jest to rok trzeci, szósty, ósmy, jedenasty, czternasty, siedemnasty i dziewiętnasty. Do tego dochodzą jeszcze inne ważne elementy: pewne dni roku są opóźniane, aby uniknąć konfliktu pomiędzy niektórymi świętami a Szabatem. Natomiast Szabat, oczywiście, nigdy nie jest przesuwany.
KOMPUTER W SZABATPytania: Poruszony był już temat melachot w czasie Szabatu. Moje pytanie nawiązuje do niego: czy można w Szabat używać komputera (np. notebooka), który został włączony przed Szabatem? Jeśli tak, to czy są czynności, które są niedozwolone? Jakie? Jeżeli korzystam z komputera, aby studiować w Szabat Torę (w wersji elektronicznej), czy wypełniam w ten sposób micwę?Odpowiedź: Pomysł z komputerem włączonym przed Szabatem wydawałby się na pozór dobrym rozwiązaniem, ale nim nie jest. Istnieją dwa podstawowe problemy: pierwszym jest przesuwanie tekstu na monitorze. Nie jest ono możliwe bez używania klawiatury lub myszy. Rozstrzygnięcia halachiczne  wykluczają obie te czynności. Drugim problemem jest powrót obrazu na ekran wygaszony automatycznie, po tym, gdy przez dłuższy czas nie używamy komputera. Będzie on spowodowany przez nasze fizyczne działanie (znów albo ruch myszą, albo klawiszem). Oczywiście stwarza to identyczny, jak poprzednio, kłopot. I fakt, że komputer nie musi być podłączony do sieci elektrycznej, ale działa na baterie - niczego tu nie zmienia. Studiowanie Tory w wersji elektronicznej w Szabat nie jest więc, przy obecnej technice, możliwe. PALENIE PAPIEROSÓW Pytanie: Jestem nałogowym palaczem... Czy po konwersji będę musiał w soboty odmawiać sobie papierosów, czy też będę mógł je odpalać np. od świec szabatowych?Odpowiedź: Dobrą wiadomością dla Pana zdrowia jest absolutny zakaz palenia wszelkich wyrobów tytoniowych w Szabat, czyli nie tylko w sobotę, ale już od zachodu słońca w piątek. Zakaz rozpalania i gaszenia ognia obejmuje również zakaz zwiększania i zmniejszania płomienia, wiec już chociażby z tego powodu palenie papierosów (które polega na zwiększaniu mikroskopijnego płomienia w papierosie przy zaciąganiu się dymem) jest wykluczone. Odpalanie papierosa od płomienia świecy szabatowej byłoby też  - dodatkowo - desakralizacją Szabatu. Przy okazji warto wspomnieć, że wiele autorytetów halachicznych zabrania palenia tytoniu (np.  - już w roku 1976 - Chaim Dawid Halewi, Główny Rabin Tel-Awiwu), uzasadniając to zakazem czynienia oczywistej krzywdy swojemu zdrowiu. Inne opinie zezwalają na palenie, ale je odradzają. 
KORZYSTANIE Z WINDY W SZABATPytanie: Chciałabym się dowiedzieć, czy w Szabat mogę korzystać z windy? Mieszkam na siódmym piętrze i staram się schodzić po schodach, ale wejście sprawia mi kłopot z powodu przewlekłej choroby.Odpowiedź: Zakaz uruchomiania (a nie używania!) windy w Szabat obowiązuje wszystkich, z wyjątkiem osób, dla których wchodzenie po schodach stanowi poważne zagrożenie życia i zdrowia. Przez „poważne” rozumie się tu zagrożenie bezpośrednie. Oczywiście, mówimy tu o rozstrzygnięciach halachicznych, które obowiązują przede wszystkim Żydów ortodoksyjnych. Zakaz obsługiwania windy jest jednym z punktów ogólnego zakazu włączania i wyłączania jakichkolwiek urządzeń elektrycznych. Ten z kolei zakaz ma swoją podstawę przede wszystkim w melasze zakazu zapalania i gaszenia ognia, choć uzasadnienia szczegółowe są nieco bardziej skomplikowane. W Izraelu funkcjonują tzw. "windy szabatowe", które są zaprogramowane w ten sposób, że zatrzymują się automatycznie same, bez dotykania przez ich pasażerów jakichkolwiek przycisków, na wszystkich piętrach, umożliwiając ludziom wsiadanie i wysiadanie. Jednak nawet wobec tego pomysłu opinie interpretatorów halachy są podzielone. W Pani sytuacji istnieje jednak pewne rozwiązanie problemu. Zakaz nie jest bowiem de facto zakazem używania windy, ale zakazem jej włączania przez naciśnięcie przycisku wzywającego windę i przycisku w kabinie windy (wtedy następuje przesłanie impulsu elektrycznego - i to jest właśnie zakazane). Radzimy więc po prostu poczekać na kogoś, kto będzie jechał windą i pozwolić mu nacisnąć przycisk. Aby być w 100% w zgodzie z halachą, nie powinien on wzywać windy specjalnie dla Pani, ale Pani powinna skorzystać z faktu, że ta osoba i tak jedzie windą. Wyjaśnienie dla osób zdziwionych taką skomplikowaną procedurą w tak - pozornie - błahej sprawie: Szabat ma być dniem z założenia różniącym się od dnia powszedniego. Uzyskaniu tej inności, tej wyjątkowości Szabatu służą prawa halachiczne. Prawa te wytyczają pewne sztywne granice: co wolno, a czego nie wolno. Niezależnie gdzie byłyby te granice, w każdym prawie muszą one istnieć. Bez nich nie ma prawa. Co w tym przypadku oznaczałoby, że również Szabat przestałby istnieć. Warto też zaznaczyć, że absolutnie wszystkie prawa szabatowe przestają obowiązywać, gdy zagrożone jest ludzkie życie
PIENIĄDZE W SZABATPytanie: Słyszałam, że po zapaleniu świec szabatowych powinnam złożyć datek do puszki cedakowej. Ale czy można to zrobić, skoro pieniądze są "mukce"  w Szabat? Dotychczas nie korzystałam ze skarbonki, a cedakę przesyłałam w formie pomocy dla czasopisma żydowskiego oraz wydawałam na zakup judaików dla pokazywania uczniom w szkole i wpajania im tolerancji.Odpowiedź: Pomysł przeznaczania pieniędzy na pomoc dla czasopisma lub na zakup judaików na prezentacje w szkole jest znakomity i warto z niego po przeczytaniu naszej odpowiedzi nie rezygnować. Jednak nie zmienia to faktu, że pieniądze na cele charytatywne wkłada się zwyczajowo do skarbonki (puszki cedakowej) po prostu przed zapaleniem świec. Dla osób zaciekawionych, czym jest mukce, wyjaśniamy, że religijne prawo żydowskie nie tylko wymaga przestrzegania zakazów wykonywania różnych czynności w Szabat, ale stosuje także zasadę zwaną "ochranianiem prawa". Polega to na tym, że nie tylko nie wolno tych czynności wykonywać, ale także nie wolno robić niczego, co mogłoby do ich wykonywania doprowadzić. Ponieważ w Szabat nie wolno wydawać pieniędzy, konsekwentnie - w celu ochrony tej zasady - nie wolno ich także przy sobie mieć. Przedmioty, których posiadanie (np. w kieszeniach) jest z takich właśnie przyczyn zabronione, nazywają się mukce. Przy okazji: słowo  cedaka oznacza potocznie "datek na cele dobroczynne" lub "dawanie pieniędzy na cele charytatywne", ale wywodzi się z hebrajskiego Cade-Dalet-Qof, oznaczającego "sprawiedliwość". Bo ten, kto daje pieniądze na szlachetne cele - jest sprawiedliwy. W Talmudzie znajdujemy zdanie: "cedaka jest równa wszystkim innym przykazaniom wziętym razem" (Bawa Batra 9b) - które jest dowodem, jak poważnie podchodzi do cedaki judaizm. ŚWIECA HAWDALOWA Pytanie: Czy możecie mi wyjaśnić, dlaczego na hawdalę używa się świecy z kilkoma knotami? Z czego to wynika? Serdecznie pozdrawiam. Życzę wspaniałego Szabatu. Szabat Szalom!Odpowiedź: Również życzymy pięknego Szabatu. Przyczyną używania skręconych świec o wielu (co najmniej dwóch) knotach jest fakt, że w czasie uroczystości hawdali,  w błogosławieństwie nad świecą, błogosławi się światła ognia - fraza meori haesz  jest w liczbie mnogiej. Gdybyśmy zapalali świecę o pojedynczym knocie - dającym pojedyncze światło, wówczas słowa wypowiadanego błogosławieństwa nie byłyby  zgodne z rzeczywistością. Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król Świata, Stwórca świateł ognia. [Baruch Ata Haszem, Eloheinu, melech haolam, bore meori haesz.]
SZABAT: KILKA WĄTPLIWOŚCIPytania: 1/ Mój współlokator nie jest Żydem, więc w Szabat słucha radia. Czy ja łamię zasady Szabatu, skoro on włącza i wyłącza radio, ale - niezależnie od tego czy ja chcę - również słucham muzyki? 2/ Czy jazda na rowerze jest dozwolona w Szabat? 3/ W Szabat nie wolno prowadzić samochodu, ale czy można korzystać z komunikacji miejskiej, skoro pojazd już jest uruchomiony? 4/ Czy to mieści się w kategoriach "zlecenie wykonania czynności  zabronionych w Szabat nie-Żydom"? Odpowiedź: 1. Nie łamie Pan zasad Szabatu tak długo, jak nie poprosi Pan współlokatora o włączenie radia. Wyłączenie można mu zasugerować, ale również nie można mu go polecić. Natomiast idealnym (choć z pewnością trudnym) rozwiązaniem, byłoby przekonanie go przed Szabatem, aby zrezygnował ze słuchania radia. 2. Według opinii halachicznych nie należy używać roweru w Szabat. Z trzech powodów: a) może wymagać naprawy (spadł łańcuch; przebita dętka) - wtedy naprawianie byłoby zakazane, a prowadzenie nienaprawionego byłoby przenoszeniem przedmiotu w przestrzeni publicznej b) ponieważ popularne jest podróżowanie na rowerze na odległość większą niż techum Szabat (granica Szabatu), więc jazda skłaniałaby do przekroczenia tej granicy c) jazda na rowerze zaliczana jest do  kategorii czynności uwdin dechol (sprawy życia codziennego), które są zabronione w Szabat (taka klasyfikacja nie zmienia się, nawet jeżeli jeździ Pan na rowerze tylko w dni wolne od pracy).  3. Sprawa jest sporna (różne stanowiska w zależności od nurtu judaizmu), ale większość ekspertów halachy zakazuje używania środków transportu publicznego (autobus, tramwaj) w Szabat, chyba że spełnione są następujące warunki: a) kierowca nie jest Żydem b) większość mieszkańców miasta nie jest Żydami (aby mieć pewność, że pojazd nie jest prowadzony specjalnie dla Żydów) c) autobus czy tramwaj musi mieć planowane, zwyczajne przystanki (nie mogą to być przystanki "na żądanie" d) podróż nie może odbywać się na większą odległość, niż dozwolona na pieszą wędrówkę w Szabat e) musi istnieć możliwość zapłacenia za podróż przed Szabatem (w Szabat nie wolno dokonywać transakcji, ani nosić pieniędzy). 4. Mieściłoby się wtedy, gdyby nie zostały spełnione warunki b i  c punktu 3. Uwaga: ponieważ problem korzystania z autobusu jest przedmiotem dyskusji wśród ekspertów, konieczne jest zwrócenie się z tym pytaniem do lokalnego rabina (o ile jest taki), który zna sytuację w konkretnym mieście.
SPACER Z PSEM W SZABATPytanie: Czy w Szabat można wyprowadzać psa na smyczy, skoro nie należy "łapać zwierząt"?  Mieszkam w mieście i nie mogę puszczać psa luzem, bo jest to sznaucer i ludzie się go boją. Odpowiedź : Łapanie zwierząt jest rzeczywiście jedną z 39 czynności zabronionych (melachot) w Szabat (Miszna Berura 316 -18). Jednak udomowiony pies jest uważany za zwierzę już „schwytane”. Można więc zamknąć go np. w pokoju i nie jest to naruszeniem zakazu. Jeżeli w dodatku Pani pies lubi spacery i nie trzeba go łapać, aby mu założyć smycz, ale sam przybiega, gdy widzi przygotowania do spaceru, to tym bardziej nie dotyczy go zakaz  "łapania zwierząt".  Pani pies, jako zwierzę udomowione, jest natomiast mukce (przedmiotem, którego przenoszenie jest zakazane). O ile jednak idzie o własnych siłach, a nie jest niesiony, wszystko jest w porządku. Gdy te warunki są spełnione, jedyny problem z punktu widzenia prawa halachicznego stanowi smycz. Zakazane jest bowiem przenoszenie przedmiotu z obszaru prywatnego do publicznego i noszenie przedmiotu w obszarze publicznym. Gdyby więc Pani pies biegał po np. alejkach parku bez smyczy, a Pani niosłaby wówczas smycz, byłoby to przekroczeniem tego zakazu. Jeżeli jednak - jak Pani pisze - pies musi być cały czas na smyczy, to  - z punktu widzenia prawa -  nie niesie Pani smyczy, a idzie ze zwierzęciem udomowionym, które "niesie rzecz bezpiecznie do niego przymocowaną" (j.w. 305:6) Trzeba jednak uważać, aby pies: a) nie uciekł  (wówczas nie należy go łapać, ale musi wrócić sam, chyba że zagraża bezpieczeństwu ludzi), b) nie uciekł  - w dodatku zostawiając Panią ze smyczą w ręku.
CZY CHODZI O TO, BY OBEJŚĆ PRAWO?Pytanie: Czy w tym dziale odpowiedzi, jak i w całym judaizmie, chodzi tylko o to, by obejść prawo i nie stosować się do nakazów danych z miłości przez Boga? Z góry  zaznaczam, iż nie chce nikogo urazić, ale takie mam wrażenie po przeczytaniu kilku pytań i odpowiedzi, jak np. „Spacer z psem”... Niestety, nie jestem Żydem, gwoli jasności. Pozdrawiam.  Odpowiedź: To sprawa przyjętej optyki. Sprawa sposobu patrzenia na te pytania i odpowiedzi. Pana list udowadnia, że można widzieć w nich próbę obejścia prawa, ale czyż nie bardziej logiczne jest widzieć w nich coś dokładnie przeciwnego: próbę ustrzeżenia się przed złamaniem, naruszeniem prawa? Jeśli przylatuje Pan do nieznanego kraju, wynajmuje na lotnisku samochód i zadaje pytanie o dopuszczalną prędkość na autostradach, to czy należy to interpretować, że pyta Pan, bo chce przekraczać tę prędkość, czy też odwrotnie: że pyta Pan, bo  właśnie chce Pan przekraczania dopuszczalnej prędkości uniknąć? Pytania o prawa halachicze zadawane są przez osoby, które tych praw chcą przestrzegać, a nie je obejść, bo odpowiedzi, których udzielamy, opierają się na uznanych halachicznych rozstrzygnięciach. To wiąże się z Pana drugim pytaniem: o co chodzi w judaizmie? O wiele spraw, ale najważniejszym celem judaizmu jest czynienie ludzi lepszymi. Judaizm jest sposobem życia i realizuje się w czynach, a nie tylko w wierze. Esencja judaizmu - jego etyczne zasady i wartości - rozpisane zostały na przestrzeni tysiącleci na bardzo praktyczne, drobiazgowe wcielanie w życie Tory. Halacha jest właśnie sposobem, w jaki te zasady i wartości przekładają się na sytuacje codziennego życia. Jeśli ktoś zadaje pytanie, czy w Szabat można chodzić z psem na spacer, to musi liczyć się z odpowiedzią, że nie można. Jednak okazuje się, że jest to zgodne z halachą  i to zezwolenie wynika nie spoza prawa, ale jest właśnie w prawie. Jak jednak ma się problem wychodzenia lub niewychodzenia z psem w Szabat do czynienia ludzi lepszymi? Nie wydaje się przecież, aby mogło mieć to cokolwiek wspólnego z etyką. Judaizm wymaga, by ludzie nie tylko doskonalili się etyczne, ale także  uświęcali się przez swoje działania. Przestrzeganie prawa halachicznego, postępowanie w zgodzie z nim, jest podstawową metodą realizacji tego celu. Przy okazji warto zauważyć, że zakaz wykonywania 39 czynności w Szabat i lista tych czynności nie znajdują się w Torze (Pięcioksiąg), ani w Tanach (Biblia hebrajska), ale zostały z Tory wywnioskowane przez ludzi (mędrców) i znajdujemy je w księgach interpretujących Torę (Miszna). Czyli zarówno te bardzo szczegółowe zakazy, nakazy jak i ich wyjaśnienia (chociażby to dotyczące spaceru z psem) są cały czas interpretacją tego, co nakazał Bóg, bo przecież - jak łatwo zgadnąć - w Torze (pisanej) na temat wychodzenia na spacer z psem (podobnie jak o tysiącach innych sytuacji), nie znajdujemy ani ćwierć słowa
SENS PRZESTRZEGANIA REGUŁPytanie: Jaki jest sens przestrzegania tych wszystkich reguł judaizmu? Jaki cel mają te wszystkie rytuały?Odpowiedź:  Ważne pytanie. Wielu religijnych Żydów nigdy go sobie nie zadaje.  Często ludzie wychowani w jakiejś religii traktują większość jej wymagań jako z jednej strony konieczność ("skoro jest się wierzącym, to tak trzeba"), a z drugiej strony - jako niedające się wyjaśnić racjonalnie "rytuały". Nierzadko przestrzeganie zasad, przykazań religijnych jest nawykiem, przyzwyczajeniem, daniną spłacaną odgórnemu nakazowi, bez zrozumienia celu. Najważniejszym, głównym celem judaizmu jest kształtowanie dobrych ludzi.  Natomiast najważniejszym zadaniem ludzi jest - według judaizmu - czynienie dobra. Wszystkie zasady religijnego prawa pomagają w osiągnięciu tego celu. Jednak  byłoby absurdem i naiwnością oczekiwanie, że mechaniczne wypełnianie przepisów religijnego prawa i przykazań automatycznie uczyni ludzi lepszymi. Oznaczałoby to, że prawo żydowskie ma w sobie jaką magiczną siłę. Oczywiście, tak nie jest. Prawa judaizmu tworzą system, który trzeba poznać, aby go zrozumieć. Tak, jak trzeba poznać język, aby zrozumieć zapisany w nim tekst. Mechaniczne przestrzeganie praw religijnych - to jak czytanie na głos  tekstu w niezrozumiałym języku. Wydobywają się dźwięki, ale co z nich dla nas wynika? Prawa religijne dzielą się na te, które dotyczą relacji  człowiek-Bóg (bein adam le-Makom) i człowiek-człowiek (bein adam le-chavero). Po pierwsze więc, przestrzeganie np. reguł Szabatu (człowiek-Bóg), przy jednoczesnym np. oplotkowywaniu ludzi lub ich oszukiwaniu (człowiek-człowiek) - jest, z punktu widzenia judaizmu, hipokryzją.  Prawa judaizmu to nie tylko prawa dotyczące diety, modlitw,  Szabatu, synagogi, ale to zasady etyczne, których przestrzeganie jest esencją tej religii. Już prorok Jeremiasz zarzucał Żydom mechaniczne przestrzeganie reguł przy jednoczesnym zaniedbywaniu etycznego postępowania, do którego prawa te mają kierować. Ale jest jeszcze druga sprawa: halacha (żydowskie prawo religijne) oznacza "drogę". Droga ma prowadzić do celu. Droga nie jest celem samym w sobie. Halacha i postępowanie zgodne z jej regułami nie są więc celem. Judaizm i jego prawa nie istnieją po to, aby powstrzymywać ludzi przed jedzeniem wieprzowiny, czy wymagać od nich niewykonywania pracy w Szabat. Przestrzeganie Szabatu, stosowanie się do reguł koszerności - to nie są cele, ale metody osiągnięcia celu. Każde z praw judaizmu zawiera w sobie (czasem ukryte) etyczne lub prowadzące do etyki  przesłanie i do tego etycznego przesłania trzeba dotrzeć, trzeba sobie z niego zdawać sprawę, aby osiągnąć cel. Przykazania (micwot) są narzędziami, które daje ludziom judaizm, aby mogli zbliżać się do tego celu. "Religijny" nie oznacza wcale - w ostatecznym wymiarze -"przestrzegający przykazań", ale oznacza "etyczny" (i tu najważniejsze są prawa relacji człowiek-człowiek) i "święty" (tu z kolei działają prawa relacji człowiek-Bóg). O ogromnym znaczeniu filozofii świętości (kedusza) w judaizmie na pewno będziemy mieli jeszcze okazję rozmawiać. Czyli odpowiedź na Pana pytanie: przestrzeganie tych wszystkich reguł ma sens, do którego trzeba dotrzeć zdobywając wiedzę.  Wiedza jest tu kluczem. Przestrzeganie ich bez świadomości czemu służą – mniej efektywnie przybliża do właściwego celu. Bez niej mogą one także sprawiać wrażenie pozbawionych wyraźnego sensu rytuałów. Jak napisał jeden z największych interpretatorów Tory - Owadja  Sforno : "Zgłębiając przykazania zdasz sobie sprawę, że są one doskonałe i będziesz ich przestrzegać".

Więcej o Szabacie: kliknij tutaj Aktualności -PRZYPOMINAMY O WYSZUKIWARCE
-W SPRAWIE KORESPONDENCJI
-LITZMANNSTADT GETTO. 1944-2014
-PESACH 5774 (2014)
-PESACH JUŻ W NAJBLIŻSZY PONIED Nowe Projekty -"JUDAIZM BEZ TAJEMNIC" - DRUGI
-NOWA KSIĄŻKA - "JUDAIZM BEZ TA
-PIĘKNO KREACJI - STAŁY KONKURS
-PESACH CORAZ BLIŻEJ
-HAGADA NA PESACH JUŻ GOTOWA Ostatnie pytania -JUDAIZM WOBEC KRADZIEŻY
-AMALEK: BŁĄD PATRIARCHÓW?
-TELEDYSK NA CMENTARZU
-JARCAIT CADYKA ELIMELECHA Z LE
-PROFESOROM W SPRAWIE "HASZEM"
-PRZY OKAZJI FILMU 'KADOSZ'
-CZY KOBIETA MA BUDOWAĆ SZAŁAS
-"PYTANIE O OBRZEZANIE" - CZYM
-PRAWO ŻYDOWSKIE
-SĄD A PRZYKAZANIA
-CHAMEC WE WSPÓLNYM MIESZKANIU
-POST ESTERY Nowe artykuły -NAJWAŻNIEJSZA NAUKA JUDAIZMU:
-INTERNET, CHAMSTWO I RADY, JAK
-CZY CHCESZ CZYNIĆ ZŁO?
-DLACZEGO ZŁO POPEŁNIANE W IMIĘ
-CHANUKA: GRECJA A IZRAEL. ODWI-GDY SŁYSZY SIĘ DOBRĄ WIADOMOŚĆ
-BŁOGOSŁAWIEŃSTWA PIĘKNYCH ZAPA
-MODLITWA: DUCHOWE ZNACZENIE
-BŁOGOSŁAWIEŃSTWO, GDY WIDZI SI
-KAWANA-KOŃ OD HILLELA
-HILLEL, SZAMMAJ I TRZEJ POGANI
-SENS JUDAIZMU I BŁĄD TAK STARY
-GŁOSY ŚREDNIOWIECZA
-RATOWANIE Z NARAŻENIEM ŻYCIA-SŁOWNIK-PARSZAT: WAETCHANAN
-W ŚWIĘTO SZAWUOT
-MAŁŻEŃSTWO, CUDA I MEI SOTA
-"TORĘ NABYWA SIĘ..." (PIRKE AW
-SHAVEI IZRAEL: PARSZAT - WAJAC
-PARSZA JITRO
-PARSZA SZEMOT
-PIĘĆ "NIEDOJRZAŁYCH OWOCÓW"
-"CZY TORĘ MOŻNA CZYTAĆ PO POLS
-CZYM JEST TORA-OBRZEZANIE: Wszystko, co chcie
-AMALEK I DOTYCZĄCE GO PRZYKAZA
-DEKALOG: X
-DEKALOG: IX
-DEKALOG: VIII-KŁAMSTWO
-MĘDRCY O MĄDROŚCI
-O NIENAWIŚCI
-INTENCJE, WIARA, CZYNY
-CZŁOWIEK A ŚWIAT-SZABAT
-"CZYM JEST SZABAT?"
-10 LAT ERY MESJAŃSKIEJ
-SZABAT A NATURA
-SZABAT-SUKOT 5775 (2014)
-ROSZ HA-SZANA: SŁODKIE OWOCE,
-ROSZ HA-SZANA: DNI SĄDU
-ROSZ HA-SZANA 2014 (5775)
-SIPUR JECIJAT MICRAJIM-PAŁAC PEŁEN ŚWIATŁA
-LUDZIE I DRZEWA
-ALKOHOL
-GOJENIE RANY U PODSTAWY DUSZY
-ROZUM - WIARA-KTO MOŻE ZOSTAĆ ŻYDEM?
-HISTORIA ŻYDÓW - KALENDARIUM
-DWANAŚCIE PLEMION IZRAELA
-CADYKOWIE KALWARYJSCY
-KOHEN