chocolatiereW wiekach średnich najstarszymi znakami do zapisywania muzyki były tzw neumy (przynajmniej na chrześcijańskim Zachodzie). Zapisywano je bezpośrednio nad tekstem (nad zgłoskami), który miał być śpiewany lub grany. Sama nazwa neuma pochodzi od greckiego znak ręki, skinienie. W łacinie mówiło się na nie nota Romana ale potem określenie neuma też zdobyło górę. Powstanie pierwszych zapisków datuje się na VIII wiek, choć przypuszcza się, że neumy wprowadził Grzegorz Wielki (590-604) a przyszły z grecko-żydowsko-syryjskiej tradycji wraz ze śpewakami, których tenże papież sprowadził. Podstawowymi znakami neum były actus " / " i gravis " \ " (traktuj to jako pochyłe wykrzykniki), ten ostatni jeszcze " - ". Taki sposób zapisu nazywa się virga (laska), która służyła do zaznaczenia tonu dłuższego; actus ton wyższy, gravis niższy. Był jeszcze punctus oznaczany (jak zresztą sama nazwa wskazuje) " . " do oznaczania tonu krótkiego. .