Question

Jaką wartość odżywczą mają warzywa i owoce?

Answer 1

Owoce i warzywa stanowią źródło substancji odżywczych wtedy, gdy dojrzewają w słońcu, na nieskażonej chemią  ziemi i nie tracą wartości podczas transportu z odległych rejonów świata.

W naszej diecie powinny przeważać owoce i warzywa  o kolorach czerwono – pomarańczowo - żółtych, o gorzko-słodkim smaku. Wzmacniają one bowiem siły witalne organizmu, odporność a także stanowią siedlisko przyjemnych uczuć i prostych radości. Świeże truskawki, poziomki, porzeczki, jagody, arbuzy, melony, brzoskwinie i morele to skarbnica fruktozy przekształconej w glukozę, niezbędna do wytwarzania przez mózg hormonów szczęścia. Owoce zawierają bogactwo witamin, minerałów i błonnika, niezbędnych dla odbudowy sił witalnych.

Poza owocami podstawą letnich potraw powinny być warzywa: papryka, pomidory, marchewka i buraki.
Czerwone produkty dobrze jest łączyć z zielonymi liśćmi sałat, dodawać krótko gotowane brokuły, brukselkę i młodą kapustę zasobne antyoksydanty i cenne minerały. Zadziwiające jest z jaką łatwością te skomponowane sałatki poprawiają samopoczucie i otwierają serce na przyjazne związki z innymi ludźmi. Wiele owoców i warzyw pełni rolę afrodyzjaków, niektóre dodają urody. Kosmetyki naturalne zawierające karoteny regenerujące komórki skóry, nadając jej odcień subtelnej opalenizny.

***

Warzywa i owoce należą do produktów niskokalorycznych, gdyż zawierają znaczne ilości wody oraz niewiele składników energetycznych. Znajdujące się w nich węglowodany to przede wszystkim błonnik i pewne ilości łatwo przyswajalnych cukrów, które występują w stosunków dużym rozcieńczeniu i nie powodują  - jak słodycze – podrażnienia błon śluzowych i przewodu pokarmowego. Błonnik natomiast nie ulega rozkładowi w przewodzie pokarmowym; jego rola polega na pobudzaniu ruchu robaczkowego jelit. Jedynie ziemniaki i warzywa strączkowe – za względu na zawartość skrobii- są produktami znacznie przewyższającymi pod względem kalorycznym pozostałem produkty z tej grupy. Przyczynia się do tego również obecność w ich składzie pewnych ilości białka i tłuszczu, które to składniki występują w innych warzywach i owocach w ilościach tak minimalnych, że nie odgrywają żadnej roli w żywieniu

Organizm ludzki czerpie z warzyw i owoców przede wszystkim witaminę C, niektóre witaminy z grupy B, karoteny (z których wytwarza witaminę A) oraz składniki mineralne. Składniki mineralne, zawarte w warzywach i owocach, spełniają poważną rolę: służą nie tylko do budowy tkanek i komórek, lecz są również nieodzowne w procesie należytego funkcjonowania ustroju (utrzymanie równowagi kwasowo- zasadowej).

Spośród najcenniejszych należy wymienić: żelazo, wapń i potas. Są one łatwo przyswajalne przez człowieka. Wyjątek stanowi tylko wapń zawarty w szczawiu, rabarbarze i szpinaku, gdzie występuje w postaci szczawianu wapnia, który jest trudno rozpuszczalny, nie może więc być przyswojony przez organizm. Ponadto wolny kwas szczawiowy wiąże wapń zawarty w innych, jednocześnie spożywanych produktach. W ten sposób ten niezmiernie cenny składnik zostaje zmarnowany i wydalony z ustroju nie spełniwszy swej roli. Dlatego szczaw i szpinak należy w potrawach łączyć z produktami zasobnymi w wapń (mleko, sery, jaja), w celu zneutralizowania kwasu szczawiowego. To samo dotyczy rabarbaru, którego nie należy zbyt często podawać; od czasu do czasu w okresie wczesnej wiosny można przygotować z niego kompot, żeby urozmaicić posiłki, jednak tego dnia nie powinno się już jeść ani szczawiu ani szpinaku. Warzywa i owoce urozmaicają posiłki nie tylko ze względu  na walory smakowe, ale również dzięki zabarwieniu, które wpływa dodatnio na wydzielanie soków trawiennych i zwiększenie apetytu.

Największą wartość odżywczą mają produkty roślinne zupełnie dojrzałe i świeże. Przechowywanie ich, zwłaszcza  długotrwałe, nawet w najlepszych warunkach zabezpieczających przed zepsuciem, znacznie obniża wartość witaminowa  najmniej trwała jest witamina C, której straty w czasie przechowywania są największe. Ponadto – zwłaszcza w czasie bardzo długiego przechowywania – obniża się ilość węglowodanów, są one bowiem zużywane w procesie oddychania owoców i warzyw.

Biorąc pod uwagę skład chemiczny, podzielono warzywa i owoce na trzy grupy. Układając jadłospis trzeba więc uwzględnić w całodziennym zestawie potraw chociaż po jednym przedstawicielu z każdej grupy. Poniżej omówiono zasadnicze cechy warzyw i owoców, zależnie od przynależności do poszczególnych grup.

1-     warzywa i owoce zasobne w witaminę C, zawierające ponadto dużo żelaza

2-     warzywa o zabarwieniu żółtym i zielonym, bogate w karoten  (prowitamina A)

3-     inne warzywa i owoce

Grupa 1 – warzywa i owoce będące dobrym źródłem witaminy C; porzeczki czarne, czerwone, białe, owoce dzikiej róży, truskawki, maliny, poziomki, agrest, pomarańcze, cytryny, pomidory, papryka, wszelkie odmiany kapusty, kalafiory.

Mają ogromne znaczenie w żywieniu, gdyż zaopatrują organizm człowieka w kwas askorbinowy (witamina C). Są ponadto źródłem wszystkich omówionych powyżej składników, jednak najbardziej charakterystyczne jest dla nich zawartość właśnie tej witaminy.

Warzywa i owoce są jedynym źródłem kwasu askorbinowego w pożywieniu, pozostałe produkty spożywcze nie zawierają go wcale. Dlatego bez uwzględnienia odpowiednich ilości warzyw i owoców nie można zapewnić organizmowi ludzkiemu niezbędnej dla prawidłowego jego funkcjonowania ilości witaminy C. Ma ona wpływ na ogólny stan zdrowia i odporność na choroby. Pełne pokrycie zapotrzebowania organizmu człowieka na witaminę C można zapewnić jedynie poprzez spożywanie codzienne całkowitej, przewidzianej normą ilości warzyw i owoców. Norma ta dla powyższych produktów wynosi 300 g tych produktów dla jednej osoby.

Oprócz zapewnienia w jadłospisie odpowiedniej ilości surowców dostarczających witamin konieczne jest również przestrzeganie prawidłowych zasad przyrządzania potraw z warzyw i owoców. Nieumiejętne obchodzenie się z tymi surowcami do niszczenia witaminy C (do zachowania jej przyczyniają się kwasy i cukry, a w potrawach – tłuszcze i rozklejona skrobia).

Spośród produktów zasobnych w witaminę C na pierwszym miejscu należy wymienić niedoceniane do niedawna owoce dzikiej róży – krzewu bardzo rozpowszechnionego w naszym kraju. Poza tym cennym źródłem tego składnika są czarne porzeczki i zielona nać pietruszki.

Do dobrych źródeł kwasu askorbinowego należą zaliczone również do omawianej grupy: czerwona i zielona papryka, czerwone porzeczki, poziomki, maliny, agrest, pomidory, czarne jagody, rokitnik, wszelkie odmiany kapusty, kalafiory, brokuły, pomarańcze i cytryny. W okresie późnej zimy i przedwiośnia, gdy długo przechowywane warzywa i owoce tracą wiele witamin, należy szeroko stosować w posiłkach kwaszonki, zwłaszcza surową kwaszoną kapustę, przetwory z warzyw i owoców pasteryzowanych, koncentrat róży, wyhodowane w domu nowalijki, jak rzeżucha, nać pietruszki i szczypiorek, oraz mrożonki.

Grupa 2 – warzywa zielone i żółte dostarczające karotenu: marchew, sałata, dynia, szpinak, jarmuż, szczypior, pomidory, groszek zielony, fasola szparagowa, nać pietruszki, koper, morele. Występujący w tych produktach karoten jest wskaźnikiem ich wartości  odżywczej. Jest on jak gdyby surowcem wyjściowym, z którego ustrój ludzki wytwarza witaminę A. Karoten może występować w produktach sam lub obok barwnika zielonego – chlorofilu. Gdy występuje sam, nadaje roślinom żółtopomarańczowe zabarwienie (np. dynia, marchew), natomiast gdy obok niego  pojawia się chlorofil, wówczas karoten przestaje być widoczny, dominuje bowiem zieleń,. Warzywa dostarczające karotenu zawierają również pewne ilości witaminy C, składników mineralnych i innych wyżej omówionych składników właściwych dla świata roślinnego. Ilość warzyw należących do tej grupy w dziennym jadłospisie powinna wynosić 200 g na osobę.

Grupa 3 – do grupy tej zalicza się wszystkie warzywa i owoce, które nie zawierają w dużych ilościach ani witaminy C ani karotenu. Nalezą tu m.in.: gruszki, śliwki, ogórki, kabaczki, buraki, cebula, selery, pory, rzepa, rzodkiewka. Ich wartość witaminowa jest mniejsza, lecz niektóre z nich mają duża wartość mineralną (np. rzodkiewki- żelazo) oraz karoteny. Pod względem zawartości witaminy C wyjątek stanowią ziemniaki, których w naszych warunkach spożywa się znaczne ilości i dzięki temu stanowią jedno ze źródeł kwasu askorbinowego, oczywiście  tylko ze źródeł kwasu askorbinowego, oczywiście tylko w przypadku racjonalnego ich przyrządzania. Nie należy przy tym zapominać, że w miarę przechowywania. Nie należy przy tym zapominać, że w miarę przechowywania ilość witaminy w ziemniakach maleje. W codziennym pożywieniu powinno ich być 300- 600 g podczas gdy pozostałych produktów należących do tej grupy należy spożywać około 400 g dziennie.

 

Answer 2

Stanowią źródło błonnika pokarmowego , który jest materiałem budulcowym  ścian komórek roślinnych.

Answer 3

Wzmacniają one bowiem siły witalne organizmu, odporność .Warzywa i owoce należą do produktów niskokalorycznych, gdyż zawierają znaczne ilości wody.

Organizm ludzki czerpie z warzyw i owoców przede wszystkim witaminę C, niektóre witaminy z grupy B, karoteny  oraz składniki mineralne.Spośród najcenniejszych należy wymienić: żelazo, wapń i potas.Warzywa i owoce urozmaicają posiłki nie tylko ze względu na walory smakowe, ale również dzięki zabarwieniu, które wpływa dodatnio na wydzielanie soków trawiennych i zwiększenie apetytu.