Question

Jaką rolę w obiegu okrężnym spełniają banki

Answer 1

MODEL RUCHU OKRĘŻNEGO



Dwa rodzaje strumieni finansowych:
1. strumień rynkowy (po okręgu) – pieniądz-towar, strumień pierwotny, transfery rynkowe, obrotowe, ekwiwalentne, niewymuszone
2. strumień redustrybucyjny (w poziomie) – strumień wtórny, transfery pieniężne, wymuszone, redystrybucyjne, nie ekwiwalentne.

KRYTERIA PODZIAŁU INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH:
• czas; krótkoterminowe i długoterminowe,
• charakter własności; o charakterze własnościowym, wierzycielskim
• stopień ryzyka,
• sposób generowania dochodu; stałym (lokaty bankowe), zmiennym (akcje) dochodzie
• podział ze względu na remitenta, Skarb Państwa, przedsiębiorstwo, samorząd

PODZIAŁ FUNKCJONALNY:
• Instrumenty rozliczeń pieniężnych (system płatniczy) – przemieszczenie zasobów pieniężnych, np. polecenie przelewu, czek, karty płatnicze
• Instrumenty rynku depozytowo-kredytowego – mogą pełnić funkcję płatniczą
• Instrumenty redystrybucji budżetowej – np. podatki, transfery socjalne
PODZIAŁ SEKTOROWY GOSPODARKI
Sektor finansowy - jednostki, których główną działalnością jest pośrednictwo finansowe, tj. nabywanie aktywów finansowych przy równoczesnym zaciąganiu zobowiązań na własny rachunek w wyniku przeprowadzania rynkowych transakcji finansowych, oraz jednostki świadczące usługi pomocnicze w stosunku do pośrednictwa finansowego.
1. Bank centralny – Narodowy Bank Polski działający w oparciu o ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. Nr 140, poz. 938 z późn. zm.).
2. Pozostałe monetarne instytucje finansowe - instytucje finansowe, których działalność polega na przyjmowaniu depozytów i/lub bliskich substytutów depozytów od podmiotów innych niż monetarne instytucje finansowe oraz udzielaniu kredytów i/lub inwestowaniu w papiery wartościowe na własny rachunek. Obecnie do podsektora tego zalicza się tylko banki.
3. Instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne - instytucje oferujące ochronę ubezpieczeniową (produkty ubezpieczeniowe) i realizujące swoje cele i zadania poprzez przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe (zakład ubezpieczeń), funkcjonujące w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, prowadzące działalność na podstawie ustawy z 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 59, poz. 344 z późn. zm.) oraz instytucje, których przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, działające w oparciu o ustawę z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 139, poz. 934 z późn. zm.).
Pojęcie instytucji ubezpieczeniowych nie obejmuje jednostek działających w sferze ubezpieczeń społecznych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, NFZ).
4. Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego - instytucje finansowe, których podstawową działalnością jest pośrednictwo finansowe realizowane poprzez zaciąganie zobowiązań w formach innych niż gotówka, depozyty i/lub substytuty depozytów w jednostkach instytucjonalnych innych niż monetarne instytucje finansowe.
Do podsektora tego zaliczane są m.in.:
a) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
b) przedsiębiorstwa leasingu finansowego,
c) przedsiębiorstwa factoringowe,
d) domy maklerskie,
e) fundusze inwestycyjne (włączając Narodowe Fundusze Inwestycyjne),
f) firmy utworzone w celu sekurytyzacji aktywów.
5. Pomocnicze instytucje finansowe – instytucje finansowe, które nie prowadzą pośrednictwa finansowego we własnym imieniu, a jedynie przyczyniają się do tworzenia warunków do tego pośrednictwa.
Do podsektora tego zalicza się m.in.:
a) brokerów, agentów i doradców ubezpieczeniowych i emerytalnych,
b) doradców inwestycyjnych,
c) kantory,
d) giełdy papierów wartościowych,
e) giełdy towarowe,
f) instytucje tworzące infrastrukturę dla funkcjonowania rynków finansowych, np. izby i centra rozliczeniowe,
g) Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA,
h) Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
i) fundusze i fundacje finansowe (w tym: Fundusz Współpracy),
j) towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa funduszy emerytalnych,
k) instytucje zajmujące się sprzedażą ratalną,
l) firmy zarządzające aktywami (typu „asset management”).
Sektor niefinansowy – jednostki, których główną działalnością jest produkcja i obrót dobrami lub świadczenie usług niefinansowych, jednostki wykonujące funkcje o charakterze niefinansowym oraz osoby fizyczne.
1. Przedsiębiorstwa i spółki państwowe – przedsiębiorstwa działające na podstawie ustawy z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 18, poz. 80 z późn. zm.) oraz spółki państwowe, tj. spółki:
- w których Skarb Państwa posiada co najmniej 50% kapitału spółki,
- w których przedsiębiorstwo państwowe posiada co najmniej 50% kapitału spółki,
- w których jednoosobowa spółka Skarbu Państwa posiada co najmniej 50% kapitału spółki,
- w których Skarb Państwa, przedsiębiorstwo państwowe i jednoosobowa spółka Skarbu Państwa posiadają łącznie co najmniej 50% kapitału spółki; w przypadku, gdy akcjonariuszami/udziałowcami jest kilka przedsiębiorstw państwowych lub kilka jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, należy zsumować ich udziały w kapitale spółki.
Do tej grupy podmiotów zalicza się również:
a) przedsiębiorstwa komunalne,
b) jednostki badawczo-rozwojowe,
c) Pocztę Polską PPUP.
d) agencje, które nie zostały wymienione jako podmioty zaliczone do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego, a spełniają opisane powyżej warunki określone dla spółek państwowych.
2. Przedsiębiorstwa prywatne oraz spółdzielnie – przedsiębiorstwa i spółki będące w całości własnością kapitału prywatnego oraz takie, które nie spełniają warunków określonych dla przedsiębiorstw i spółek państwowych opisanych powyżej, a także wszystkie spółdzielnie i spółki cywilne, oddziały przedsiębiorców zagranicznych oraz grupy producenckie.
Zalicza się tu również:
a) osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, którym bank sprawozdający świadczy usługi związane z ich działalnością, zatrudniające powyżej 9 osób,
b) niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz szkoły niepubliczne, o ile prowadzone są w formie spółki lub spółdzielni,
c) towarzystwa budownictwa społecznego,
d) agencje, które nie zostały wymienione jako podmioty zaliczone do podsektora instytucji rządowych szczebla centralnego i nie spełniają opisanych powyżej warunków określonych dla spółek państwowych.
3. Przedsiębiorcy indywidualni – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, którym bank sprawozdający świadczy usługi związane z ich działalnością, zatrudniające do 9 osób włącznie (np. przedstawiciele wolnych zawodów, jeśli spełniają ww. warunki).
Zaliczyć tu należy także niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz szkoły niepubliczne, prowadzone przez osoby fizyczne, o ile zatrudniają do 9 osób włącznie.
4. Osoby prywatne - osoby fizyczne, z wyjątkiem osób prowadzących działalność gospodarczą, zakwalifikowanych do grupy przedsiębiorców indywidualnych lub rolników indywidualnych.
Zalicza się tu również:
a) pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe prowadzone przez zakłady pracy,
b) szkolne kasy oszczędnościowe.

5. Rolnicy indywidualni - osoby fizyczne, których głównym źródłem dochodów jest produkcja rolnicza, a ich działalność nie jest zarejestrowana w formie przedsiębiorstwa, spółki, spółdzielni lub grup producenckich.

6. Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych – instytucje niekomercyjne stanowiące odrębne jednostki prawne działające na rzecz gospodarstw domowych, których podstawowe przychody, pomijając uzyskiwane z okazjonalnej sprzedaży, stanowią dobrowolne wpłaty pieniężne lub wkłady w naturze od gospodarstw domowych, dotacje instytucji rządowych i samorządowych oraz dochody z tytułu własności.
Do sektora tego zaliczamy:
a) związki zawodowe,
b) towarzystwa i stowarzyszenia zawodowe i naukowe,
c) stowarzyszenia konsumentów,
d) partie polityczne,
e) kościoły i związki wyznaniowe,
f) ochotniczą straż pożarną,
g) fundusze i fundacje działające na rzecz gospodarstw domowych,
h) kluby społeczne, kluby kultury, rekreacyjne i sportowe,
i) wspólnoty mieszkaniowe,
j) niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej i szkoły niepubliczne, o ile prowadzone są przez kościoły i związki wyznaniowe, fundacje działające na rzecz gospodarstw domowych, związki zawodowe, samorządy zawodowe i stowarzyszenia oraz inne podmioty zaliczane do instytucji niekomercyjnych,
k) instytucje dobroczynne, organizacje pomocy humanitarnej finansowane z dobrowolnych transferów pieniężnych lub w naturze od innych jednostek instytucjonalnych,
Sektor instytucji rządowych i samorządowych – sektor instytucji rządowych i samorządowych obejmuje organy władzy publicznej i podległe im jednostki organizacyjne, państwowe osoby prawne oraz inne państwowe jednostki organizacyjne nie objęte Krajowym Rejestrem Sądowym, których działalność finansowana jest ze środków publicznych w całości lub przeważającej części, z wyjątkiem przedsiębiorstw państwowych, banków państwowych, spółek prawa handlowego.
1. Instytucje rządowe szczebla centralnego – wszystkie ministerstwa i inne instytucje centralne, których kompetencje obejmują zwykle całe terytorium ekonomiczne kraju, z wyjątkiem zarządzania funduszami ubezpieczeń społecznych.
Podsektor ten obejmuje centralne organy administracji rządowej i podległe im jednostki organizacyjne, których działalność finansowana jest z budżetu państwa.
2. Instytucje samorządowe – jednostki samorządu terytorialnego (gminne, powiatowe i wojewódzkie) będące odrębnymi jednostkami instytucjonalnymi, których kompetencje obejmują tylko lokalne części terytorium ekonomicznego kraju, z wyjątkiem lokalnych oddziałów funduszy ubezpieczeń społecznych.
3. Fundusze ubezpieczeń społecznych – obejmują wszystkie centralne i lokalne jednostki instytucjonalne, których podstawową działalnością jest zabezpieczenie świadczeń społecznych. (ZUS, KRUS, NFZ)