Question

Jak napisać wstęp do tematu:Baśniowe światy w literaturze i sztuce

TO WAŻNE!

Answer 1

Wprowadzenie

Kraina baśni zawsze znajdowała się gdzieś daleko – za górami, za lasami, ale obecnie wydaje się nam jeszcze bardziej nierzeczywista. Poeci wyczarowali w swej wyobraźni cudowne zjawiska i umieścili w tej dziwnej krainie piękna i tęczowych marzeń.

W tym dziwnym świecie kędyś daleko,
Za siódmą górą, za siódmą rzeką,
Jaśniej się iskrzą słonka promienie,
Gadają ptaki, żyją kamienie,
W głos ludzką mową ropucha skrzeczy,
Zwierzęta mają rozum człowieczy,
Boć też i nieraz w zwierzęcym ciele

Zaklęty książę lat żyje wiele.

Jadąc przez puszczę głuchą, milczącą
Rycerz tam budzi księżniczkę śpiącą
Tam Tomciu Paluch w borach sosnowych
Wędruje w butach siedmiomilowych,
Złocistowłosa Królewna Śnieżka,
Kopciuszek gubi trzewiczek złoty –
I Bóg nagradza dobroć sieroty…”

Być wyrozumiałym dla starszych każdy potrafi, kto “wprawie piórem włada”, ale dać rozumieć dzieciom rzeczy trudne do zrozumienia, nie jest takie łatwe. Nie dość jest umieć jak czarodziej, zdejmować gwiazdy z nieba, pokazywać je z bliska i tłumaczyć wieczne prawa. Człowiek piszący dla dzieci musi być artystą, bo pełen najszlachetniejszych zasad i najwznioślejszych uczuć nie jest zdolny przelać w młode serca, jeśli nie ma daru przyobleczenia ich w piękną pociągającą formę. Dziecko, mały człowiek, nie przeżyło tego, co dorośli, nie rozumie, i nie może rozumieć ich wszystkich cierpień i radości, a gdyby nawet rozumiało czy jest słuszne wprowadzać dziecko od razu w zawiły świat tych walk wewnętrznych, zwątpień rozpaczliwych, tych smutków i tęsknot różnorodnych, czy nie należy raczej przygotować dziecko stopniowo do przyszłych walk i zapasów życiowych? “Ja widzę tylko jedną odpowiedź: niech prawdziwy poeta uzna, że społeczeństwo składa się nie tylko z członków dorosłych, lecz i z dzieci, i zechce czasem tych maleńkich obywateli obdarzyć utworami swego pióra.” — Tak właśnie pojmowała zadanie poetki Maria Konopnicka.

Ale nie zawsze myślano w ten sposób o dzieciach. Bohater dziecięcy dopiero w dobie pozytywizmu wyrósł do rangi wielkiego problemu społecznego i zaczęto pisać bajki epiczne dla dzieci. Przejrzyjmy teraz co to jest bajka i dokąd sięgają początki tego typu utworu literackiego. Co to za królestwo, które tylu bohaterów zdobywa w zakończeniu baśni? Pod hasłem bajka znajdziemy następujące określenia:

Jeden z najstarszych gatunków literackich: opowiadanie o treści fantastycznej, zmyślonej lub osnutej na podaniach, legendach. Niektóre bajki są oparte na ludowych motywach, te mają inną nazwę – baśń.Wydarzenia przedstawione mają moralistyczne uogólnienie lub zamierzenia dydaktyczno-wychowawcze.

Początki bajki literackiej są związane z postacią Ezopa, legendarnego poety starożytnej Grecji z VI. w. p.n.e. W Polsce rozwój bajki jest związany z literaturą Oświecenia, kiedy najpopularniejsze były tak zwane bajki epigramatyczne. “Młodość jest rzeźbiarką, co wykuwa żywot cały” — stwierdził Zygmunt Krasiński.

Utwory czytane w dzieciństwie są ważnym czynnikiem w kształtowaniu charakteru dziecka, to już było istotne, ale wyraźnie zaczęto wyznaczać granice literatury “o dzieciach” od tej “dla dzieci” dopiero w okresie pozytywizmu. Druga połowa XIX wieku to okres niezwykle ważny w dziejach rozwoju literatury dla dzieci. Zrodziła się wtedy świadomość potrzeby poszukiwań nowych form zdolnych przemówić do młodego odbiorcy. Coraz częściej zdarzało się, że autorom udawało się ukazać głębię dziecięcych przeżyć. Problemy wychowawcze, dydaktyczne i oświatowe stały się przedmiotem zainteresowania i troski całego społeczeństwa. Wtedy pojmowano dopiero “co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno” i w ten sposób twórczość dla dziecka wyrosła do rangi “najwyższej sztuki”. W okresie realizmu i racjonalizmu w tendencjach wychowawczych możemy zaobserwować zjawiska upodobania formy bajki. Bajkę można było łatwo dostosować do aktualnych potrzeb wychowawczych. W tym okresie pisanobajeczki prawdziwe także w formie wierszowanej i baśnie oparte na motywach ludowych. Decydująco największą rolę odgrywała w tej dziedzinie wybitna poetka Maria Konopnicka. Pod jej piórem zrodziły się nieznane dotychczas w twórczości dla dzieci formy: jak wiersz liryczny i baśń literacka. Spomiędzy gwiazd literackich ona była pierwszą autorką, która zaczęła pisać dla dzieci, a drugim olbrzymem, który “rzucił ziarnko szerszego złota ze skarbów swego talentu” dzieciom, był Henryk Sienkiewicz.

Ale “baśniowy kwiat paproci” w świadomości istnieje jako nieuchwytny symbol. Nie można go dokładnie określić, a jeszcze trudniej osiągnąć. Bardzo trudno dojść do tego kwiatuszka i złapać go, mało kto go oglądał, a starzy ludzie wiedzą o nim tylko z posłuchów. Kto go jednak widział? Komu udało się uchwycić ten czarowny majak? Tacy słynni pisarze jak Józef Ignacy Kraszewski, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz i Maria Konopnicka.

Więc celem mojej pracy jest odkrycie tego, kiedy właśnie zaczęto pisać świadomie dla dzieci, jaka jest rola baśni w wychowaniu dzieci w różnych okresach, oraz analizować archetypy wzięte z ludowych baśni na podstawie wybranych bajek. Zamierzam pokazać w jaki sposób przekształcają, przebudowują pisarze pierwotne baśnie ludowe czyli co to jest bajka literacka. A na końcu pracy chciałabym wymienić parę słów o wpływie bajki na psychikę dziecka..