Jak myślisz, czy każdy odbiorca posiada jednakowe kompetencje, aby oceniać dzieło sztuki? Jakie kryteria powinny zostać spełnione, aby ocena filmu, książki, obrazu lub utworu muzycznego była jak najbardziej rzetelna i obiektywna? Polski estetyk Roman Ingarden (1893-1970) uważał, że należy odróżnić ocenę artystyczną (fachową, wymagającą znajomości historii sztuki i specyfiki danej dziedziny sztuki) i estetyczną (wymagającą emocjonalnego przeżycia dzieła przez odbiorcę). O ile pierwszy rodzaj wartościowania charakteryzuje osoby wykształcone w dziedzinie oceny sztuki, o tyle drugi rodzaj dotyczy każdego, kto jest zdolny doświadczyć dzieła. Co sądzisz o koncepcji Ingardena?
Koncepcja Ingardena dotycząca odróżnienia oceny artystycznej od estetycznej ma pewne istotne punkty do rozważenia. Istnieją pewne kryteria, które mogą przyczynić się do bardziej rzetelnej i obiektywnej oceny dzieł sztuki, takich jak filmy, książki, obrazy lub utwory muzyczne.
Ocena artystyczna, o której mówi Ingarden, odnosi się do oceny opartej na specjalistycznej wiedzy i znajomości historii sztuki oraz specyfiki danej dziedziny. W przypadku tego rodzaju oceny, kompetencje i wiedza na temat kontekstu artystycznego, technik, stylów i koncepcji artystycznych mogą być istotne. Osoby wykształcone w tych dziedzinach są w stanie spojrzeć na dzieło sztuki w szerszym kontekście i uwzględnić różne aspekty, takie jak innowacyjność, technika wykonania, intencje artysty, czy wpływ na rozwój danej dziedziny.
Z drugiej strony, ocena estetyczna dotyczy emocjonalnego przeżycia dzieła przez odbiorcę. Jest to subiektywna ocena, oparta na indywidualnych odczuciach, gustach, preferencjach i przeżyciach emocjonalnych. Każdy, kto jest zdolny doświadczyć dzieła, może wyrazić swoje odczucia i reakcje na nie. Ta forma oceny nie wymaga specjalistycznej wiedzy czy wykształcenia, ale opiera się na subiektywnym odczuciu i subiektywnych preferencjach odbiorcy.
Ważne jest, aby uwzględnić oba rodzaje oceny i zrozumieć, że nie wszystkie oceny artystyczne muszą być jednocześnie ocenami estetycznymi, i vice versa. Niektóre osoby mogą być wykształcone i specjalizować się w ocenie sztuki, ale niekoniecznie muszą doświadczać emocjonalnego zaangażowania w dzieła sztuki. Inni zaś mogą nie posiadać specjalistycznej wiedzy, ale ich emocjonalne doświadczenia i odczucia są ważne dla nich i mogą mieć wartość w kontekście oceny estetycznej.
W rezultacie, ocena sztuki może być wieloaspektowa i różna dla różnych osób. Ważne jest, aby zrozumieć i szanować zarówno aspekty fachowe i naukowe, jak i subiektywne odczucia i emocje odbiorcy.