JAK DZIELIMY ZDANIA ?? POTRZEBNE NA TERAZ !! BARDZO PROSZE :D:D:D
igorstanczyk13
Zdanie to typ wypowiedzenia (por. -> wypowiedzenie); jego wyróżnikiem jest to, że zawiera orzeczenie, czyli osobową formę czasownika. Ze względu na budowę zdania dzielimy na pojedyncze i złożone. Zdania pojedyncze zawierają tylko jedno orzeczenie, wśród nich wyróżniamy: • zdania pojedyncze nierozwinięte – są ograniczone do samego orzeczenia lub podmiotu i orzeczenia: Idę; Joasia śpi; • zdania pojedyncze rozwinięte – zostały wzbogacone o określenia orzeczenia i podmiotu: Idę sama do babci przez ciemny las; Mała Joasia śpi spokojnie w sypialni. Zdania złożone zawierają dwa albo więcej (zdania wielokrotnie złożone) orzeczeń, wśród nich wyróżniamy: • zdania złożone współrzędnie – zdania składowe są połączone spójnikowo a. bezspójnikowo, są względem siebie niezależne (tj. mogą funkcjonować samodzielnie jako zdania pojedyncze): Leżę i patrzę na deszcz; Pada deszcz, nie chce mi się wstawać z łóżka; • zdania złożone nadrzędno-podrzędnie – zdania składowe połączone są zaimkami względnymi lub spójnikami, są od siebie zależne, tj. zdanie nadrzędne może funkcjonować samodzielnie jako zdanie pojedyncze (z wyjątkiem zdań podmiotowych i orzecznikowych), ale zdanie podrzędne, uzupełniające treść zdania nadrzędnego, już samodzielnie funkcjonować nie może: Leżę w łóżku, kiedy oglądam telewizję. Zdanie nadrzędne: Leżę w łóżku (kiedy?), zdanie podrzędne: kiedy oglądam telewizję. Nie chce mi się wstawać z łóżka, ponieważ pada deszcz. Zdanie nadrzędne: Nie chce mi się wstawać z łóżka, (dlaczego?), zdanie podrzędne: ponieważ pada deszcz.
Jeszcze o zdaniach podrzędnych Ze względu na funkcję, jaką pełnią w zdaniu (łatwo rozpoznawalną po pytaniach, na które odpowiadają), zdania podrzędne dzielą się na: • przydawkowe (jaki? który? ile?): Lubię ludzi, którzy są weseli; Człowiek, który pali papierosy, żyje krócej; • dopełnieniowe: (kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?): Marzę o tym, by się wreszcie wyspać; Nie wiem, gdzie ona się podziewa; • okolicznikowe miejsca (gdzie? skąd? dokąd?): Tam, gdzie dziś stoją bloki, niegdyś rósł las; • okolicznikowe czasu (kiedy?): Kiedy przyszła, było już za późno; • okolicznikowe celu (po co? w jakim celu?): Jadę tam, żeby to wszystko zobaczyć na własne oczy; • okolicznikowe przyczyny (dlaczego? z jakiej przyczyny?): Ponieważ nie mam pieniędzy, nie wyjadę na wakacje; • okolicznikowe warunku (pod jakim warunkiem?): Przyjdę, jeśli będzie ładna pogoda; • okolicznikowe przyzwolenia (mimo co?): Przyjdę na twoje urodziny, mimo że mnie nie zaprosiłeś; • okolicznikowe stopnia i miary (jak bardzo? w jakim stopniu?): Wiało tak mocno, że obawialiśmy się huraganu; • okolicznikowe skutku (z jakim skutkiem?): Zachowywali się tak niegrzecznie, że przyszedł dyrektor; • podmiotowe (kto? co?): Zaskoczyło mnie to, co się wydarzyło; • orzecznikowe (jaki jest? kim, czym jest?): Jaki jest pan, taki jest kram.
Zdania można też różnicować pod względem funkcji, zadań, które pełnią. Wyróżnimy wtedy zdania: • orzekające (oznajmujące) – informują o czymś: Jest ciemno; • rozkazujące (żądające) – wywierają presję, nakazują, zakazują: Śpij!;Nie rób tego!; • wykrzyknikowe – wyrażają uczucia, emocje: A niech cię kule biją!; • pytające – zawierają pytanie: Która jest godzina?; • życzące – wyrażają życzenie: Oby ci się udało! Uwaga! Znaki interpunkcyjne zamykające zdanie nie przesądzają o jego funkcji: Proszę usiąść to zdanie rozkazujące, choć kończy się kropką, a nie wykrzyknikiem.
1 votes Thanks 0
anisaw22
skopiowane z http://portalwiedzy.onet.pl/141658,,,,zdanie,haslo.html
anisaw22
Na : - pojedyncze nierozwinięte - pojedyncze rozwinięte - złożone współrzędnie - złożone nadrzędnie -
• zdania pojedyncze nierozwinięte – są ograniczone do samego orzeczenia lub podmiotu i orzeczenia: Idę; Joasia śpi;
• zdania pojedyncze rozwinięte – zostały wzbogacone o określenia orzeczenia i podmiotu: Idę sama do babci przez ciemny las; Mała Joasia śpi spokojnie w sypialni.
Zdania złożone zawierają dwa albo więcej (zdania wielokrotnie złożone) orzeczeń, wśród nich wyróżniamy:
• zdania złożone współrzędnie – zdania składowe są połączone spójnikowo a. bezspójnikowo, są względem siebie niezależne (tj. mogą funkcjonować samodzielnie jako zdania pojedyncze): Leżę i patrzę na deszcz; Pada deszcz, nie chce mi się wstawać z łóżka;
• zdania złożone nadrzędno-podrzędnie – zdania składowe połączone są zaimkami względnymi lub spójnikami, są od siebie zależne, tj. zdanie nadrzędne może funkcjonować samodzielnie jako zdanie pojedyncze (z wyjątkiem zdań podmiotowych i orzecznikowych), ale zdanie podrzędne, uzupełniające treść zdania nadrzędnego, już samodzielnie funkcjonować nie może: Leżę w łóżku, kiedy oglądam telewizję. Zdanie nadrzędne: Leżę w łóżku (kiedy?), zdanie podrzędne: kiedy oglądam telewizję. Nie chce mi się wstawać z łóżka, ponieważ pada deszcz. Zdanie nadrzędne: Nie chce mi się wstawać z łóżka, (dlaczego?), zdanie podrzędne: ponieważ pada deszcz.
Jeszcze o zdaniach podrzędnych
Ze względu na funkcję, jaką pełnią w zdaniu (łatwo rozpoznawalną po pytaniach, na które odpowiadają), zdania podrzędne dzielą się na:
• przydawkowe (jaki? który? ile?): Lubię ludzi, którzy są weseli; Człowiek, który pali papierosy, żyje krócej;
• dopełnieniowe: (kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?): Marzę o tym, by się wreszcie wyspać; Nie wiem, gdzie ona się podziewa;
• okolicznikowe miejsca (gdzie? skąd? dokąd?): Tam, gdzie dziś stoją bloki, niegdyś rósł las;
• okolicznikowe czasu (kiedy?): Kiedy przyszła, było już za późno;
• okolicznikowe celu (po co? w jakim celu?): Jadę tam, żeby to wszystko zobaczyć na własne oczy;
• okolicznikowe przyczyny (dlaczego? z jakiej przyczyny?): Ponieważ nie mam pieniędzy, nie wyjadę na wakacje;
• okolicznikowe warunku (pod jakim warunkiem?): Przyjdę, jeśli będzie ładna pogoda;
• okolicznikowe przyzwolenia (mimo co?): Przyjdę na twoje urodziny, mimo że mnie nie zaprosiłeś;
• okolicznikowe stopnia i miary (jak bardzo? w jakim stopniu?): Wiało tak mocno, że obawialiśmy się huraganu;
• okolicznikowe skutku (z jakim skutkiem?): Zachowywali się tak niegrzecznie, że przyszedł dyrektor;
• podmiotowe (kto? co?): Zaskoczyło mnie to, co się wydarzyło;
• orzecznikowe (jaki jest? kim, czym jest?): Jaki jest pan, taki jest kram.
Zdania można też różnicować pod względem funkcji, zadań, które pełnią. Wyróżnimy wtedy zdania:
• orzekające (oznajmujące) – informują o czymś: Jest ciemno;
• rozkazujące (żądające) – wywierają presję, nakazują, zakazują: Śpij!;Nie rób tego!;
• wykrzyknikowe – wyrażają uczucia, emocje: A niech cię kule biją!;
• pytające – zawierają pytanie: Która jest godzina?;
• życzące – wyrażają życzenie: Oby ci się udało!
Uwaga! Znaki interpunkcyjne zamykające zdanie nie przesądzają o jego funkcji: Proszę usiąść to zdanie rozkazujące, choć kończy się kropką, a nie wykrzyknikiem.
- pojedyncze nierozwinięte
- pojedyncze rozwinięte
- złożone współrzędnie
- złożone nadrzędnie
-