interpretacja hymnu juliusza słowackiego
Bogarodzico! Dziewico!
Słuchaj nas, Matko Boża,
To ojców naszych spiew.
Wolności błyszczy zorza,
Wolności bije dzwon,
Wolności rośnie krzew.
Bogarodzico!
Wolnego ludu spiew
Zanieś przed Boga tron.
Podnieście głos, rycerze,
Niech grzmią wolności śpiewy,
Wstrzęsną się Moskwy wieże:
Wolności pieniem wzruszę
Zimne granity Newy;
I tam są ludzie - i tam mają duszę...
Noc była... Orzeł dwugłowy
Drzemał na szczycie gmachu
I w szponach niosł okowy...
Słuchajcie! zagrzmiały spiże,
Zagrzmiały... i ptak w przestrachu
Uleciał nad świątyń krzyże.
Spojrzał - i nie miał mocy
Patrzeć na wolne narody,
Olśniony blaskiem swobody
Szukał cienia... i w ciemność uleciał północy.
O wstyd wam! wstyd wam, Litwini,
Jeśli w Giedymina grodzie
Odpocznie ptak zakrwawiony.
Głos potomności obwini
Ten naród - gdzie czczą w narodzie
Krwią zardzawiałe korony.
Wam się chylić przed obcemi,
Nam we własnych ufać siłach;
Będziem żyć we własnej ziemi
I we własnych spać mogiłach.
Do broni, bracia! do broni!
Oto ludu zmartwychwstanie
Z ciemnej pognębienia toni,
Z popiołów Feniks nowy
Powstał lud - błogosław, Panie!
Niech grzmi pieśń jak w dzień godowy.
Bogarodzica! Dziewico!
Słuchaj nas, Matko Boża,
To ojców naszych spiew.
Wolności błyszczy zorza,
Wolności bije dzwon,
I wolnych płynie krew.
Bogarodzico!
Wolnego ludu krew
Zanieś przed Boga tron.
Podmiotem lirycznym jest sam autor. Słowami „Hymnu” poeta wzywa Polaków do walki o wolność nie tylko w okresie romantyzmu, ale również w czasach współczesnych. Twórca nie tylko gloryfikuje narodową przeszłość, budzi uczucia patriotyczne i religijne, ale także niesie niezłomną wiarę w zwycięstwo. Wyraźnie nawiązuje do pierwszej pieśni bojowej „Bogurodzicy”, hymnu rycerstwa walczącego pod Grunwaldem.
„Hymn” otwiera i zamyka, strofa błagalnego wezwania do „Bogarodzicy, Dziewicy” – Mat-ki Bożej o wysłuchanie i zaniesienie przed tron Boga prośby o wolność dla narodu, gdyż teraz jest odpowiedni czas, by sytuacja Polski uległa zmianie, nareszcie:
„Wolności błyszczy zorza,
Wolności bije dzwon,
Wolności rośnie krzew”.
Wiersz można uznać za gorący apel nie tylko do narodu polskiego, ale do wszystkich, którzy żyją w niewoli, aby walczyli o swobodę, o wyrwanie się spod jarzma tyranii:
„Podnieście głos, rycerze,
Niech grzmią wolności śpiewy.”
W Polsce ciągle jeszcze żywa była pamięć o powstaniu dekabrystów, słowa poety po-twierdzają wiarę, że ich idea wciąż żyje, a na wieść o powstaniu w Warszawie, oni rów-nież rozpoczną walkę o swoją wolność. Zbudzony ze snu „orzeł dwugłowy (..) w szponach niósł okowy”, usłyszawszy odgłosy walki, wzbił się w górę, a kiedy spojrzał na wyzwolone spod jarzma narody, „olśniony blaskiem swobody”, chciał znaleźć dla siebie cień, musiał więc opuścić swoja siedzibę i szukać schronienia na ciemnej północy. Dwugłowy orzeł jest alegorią carskiej Rosji – kraju terroru i zniewolenia. Poeta apeluje do Litwinów, by nie pozwolili odpocząć orłowi w ich kraju:
„Głos potomności obwini
Ten naród – gdzie czczą w narodzie
Krwią zardzewiałe korony.”
W słowach poety brzmi optymizm i niezłomna wiara w zwycięstwo idei wolności:
„Będziem żyć we własnej ziemi
I we własnych spać mogiłach.”
Gorące wezwanie: „Do broni, bracia! do broni!” jest zapowiedzią zmartwychwstania, od-rodzenia się państwa i narodu – „z popiołów/ Feniks nowy”, które Bóg pobłogosławi.
Hymn składa się z pięciu zwrotek o różnej liczbie wersów. Strofa rozpoczynająca i koń-cząca utwór liczy 9 wersów, druga – 6, trzecia – 16 i czwarta – 10 wersów. Poeta zasto-sował wiele środków artystycznych. Apostrofa „Bogarodzico, Dziewico!” jest prośbą do matki Boga, natomiast „Do broni, bracia!” wzywa do walki. Anafora słowa „wolności” podkreśla fakt, jak bardzo oczekiwana jest wolność. Autor użył także wykrzyknienia „O wstyd wam! Wstyd wam Litwini!”, który wzmacnia ekspresję wypowiedzi lirycznej. Epitet „Zimne granity Newy” podkreśla mocarstwowość Rosji, „ptak zakrwawiony” i „zardzewia-łe korony” daje nadzieję na obalenie tyranii, natomiast epitety „wolne narody” oraz „blask swobody” – wiarę w niepodległość.