I. Przeczytaj fragmenty dwóch komentarzy poety Adama Zagajewskiego i odpowiedz na pytania zamieszczone pod tekstem.
[...] obrona poezji to nie jest obrona pewnej profesji, książek, księgarń, bibliofilów, egzaltowanych czytelników, spotkań autorskich dla dwudziestu osób; to nie jest nawet obrona poetów, ponieważ poeci od poezji są oddaleni tak samo - nieomal- jak prawnicy od prawa czy przewodnicy górscy od obłoków. Obrona poezji to obrona czegoś, co tkwi w człowieku, fundamentalnej zdolności doświadczania cudowności świata, odkrywania boskości w kosmosie i drugim człowieku, w jaszczurce i w liściach kasztanów, dziwienia się i zastygania na długą chwilę w tym zdziwieniu. Jeżali ta zdolność uwiędnie, rasa ludzi będzie nadal istniała, ale gorzej, słabiej, inaczej niż przez tysiąclecia, kiedy nie było cywilizacji, która by poezji - w tej czy innej postaci - nie umieszczała w samym centrum prac ludzkich.
--------------------------------------------------------------------------------------------
Czym jest poezja, nie wiemy na szczęście zbyt dokładnie, i wcale nie musimy wiedzieć na sposób analityczny; żadna definicja (a jest ich tyle) nie umie sformalizować tegożywiołu. I ja też nie mam ambicji definicyjnych. Jest jednak coś kuszącego w tym, by zobaczyć poezję w owym ruchu "pomiędzy" - jako jeden z kilku najważniejszych wehikułów porywających nas w górę.
Potrzebujemy poezji, tak samo jak potrzebujemy piękna (choć podobno są w Europie kraje, w których to ostatnie słowo jest surowo zakazane). Piękno nie jest dla estetów, piękno jest dla każdego, kto szuka poważnej drogi, jest apelem, obietnicą może nie szczęścia, jak chciał Stendhal, ale wielkiej niekończącej się wędrówki.
Pytania do tekstu:
1.Poezja w rozumieniu Adama Zagajewskiego jest:
a) czynnością pisarską
b) ogółem pisanych wierszy
c) cechą ludzkiego ducha.
2. Choć poeta nie zwierza się z włąsnego poglądu na świat, można się domyślić, iż odznacza się on:
a) wrażliwością na piękno
b) zniechęceniem, pesymizmem
c) rozczarowaniem brzydotą świata.
3. Poezja ma zdolność sięgania poza granice widzialnego świata - czy to stwierdzenie jest bliskie poglądom Zagajewskiego? Uzasadnij odpowiedź.
4. Zanik poezji -według autora- byłby dla cywilizacji:
a) kataklizmem
b) poważną stratą
c) bez znaczenia.
5. Uzupełnij zdanie: Istota i sposób istnienia poezji jest, zdaniem Zagajewskiego...
6. Poezja nic w nas nie zmienia - czy pod tym zdaniem podpisałby się Adam Zagajewski? Uzasadnij odpowiedź.
7. Pojęcie "wędrówki" w ostatnim zdaniu należy rozumieć:
a) dosłownie
b) metaforycznie.
Wyjaśnij jak je pojmujesz.
II. Utwór poetycki pisany jest specjalnym językiem - mową wiązaną, w której słowa inaczej się łączą i często co innego znaczą niż w języku prozy. Uświadomić sobie pierwsze wrażenie - czy tekst mnie intryguje, zachwyca-to początek. Odczuć, zauważyć niezwykłe sformułowania, połączenia i konstrukcje słowne (dobrze, jeśli umie się je nazwać) - to pierwszy etap interpretowania. Zastanowić się, czym zwracają uwagę, co ciekawego (nowego, oryginalnego) mówią o świecie, człowieku, mnie samym - to dalszy czytelniczy porządek rzeczy. Postąp tak z zamieszczonymi niżej fragmentami.
a) I nie miłować ciężko, i miłować
Nędzna pociecha, gdy żądzą zwiedzione
Myśli cukrują nazbyt rzeczy one,
Które i mienić (zmienić), i muszą psować (psuć).
b) Noc czarna, srebrna noc.
Świat nieksończony
W czasie i przestrzeni.
Porodku Droga Mleczna.
Któż po niej przechodzi?
To przechodzi ludzkie pojęcie
c) Com uczynił, żeś nagle zbladła?
Com szeptał, żeś wszystko odgadła?
Jakże milcząc poglądasz na drogę!
Kochać ciebie nie mogę, nie mogę!
d) Znów ufałaś - i wątpiłaś znowu
(krakało spłoszone zamykanie ramp...),
gdy
pod konstrukcjami z żelaza i szkła
stał się pociąg.
e) Co było wielkie, małem się wydało.
Królestwa bladły jak miedź zaśnieżona.
f) Język to dzikie mięso, które rośnie na ranie,
W otwartej ranie ust, ust, które żywią się kłamliwą prawdą.
Nazywając poetycke sformułowania wskazane przez Ciebie w podanych fragmentach możesz skorzystać z propozycji w ramce:
przenośnia, apostrofa, antyteza, porównanie, pytanie retoryczne, powtórzenie, epitet, wykrzyknienie, kontrast, anafora, przerzutnia.
Może wydawać się dużo, ale większość z tego to same czytanki. Proszę o wykonanie wszystkich zadań, daję dużo punktów i NAJ!
1. c
2 a
3. Poezja ma zdolność sięgania poza granice widzialnego świata - czy to stwierdzenie jest bliskie poglądom Zagajewskiego? Uzasadnij odpowiedź.
Tak, jest to stwierdzenie bliskie poglądom Zagajewskiego. Uważam tak, ponieważ autor pisze o poezji jako o czymś ponadczasowym, czymś, co tkwi w człowieku i czyni go wyjątkowym, odróżnia od innych istot. Czując poezję, nie musimy odnosić się tylko do sfery profanum, możemy osiągać niemalże stany duchowe, jesteśmy nieprawdopodobnie wrażliwi i mamy ogromną wyobraźnię.
4. b
5. Uzupełnij zdanie: Istota i sposób istnienia poezji jest, zdaniem Zagajewskiego jest czymś niemalże niezbędnym we współczesnym życiu i kulturze, ma ogromne znaczenie.
6. Poezja nic w nas nie zmienia - czy pod tym zdaniem podpisałby się Adam Zagajewski? Uzasadnij odpowiedź.
Na pewno nie. Poezja może nas nauczyć empatii, jest to przecież uczucie które może nas doprowadzić do tworzenia prawdziwej sztuki. Dzięki niejstajemy się lepszymi ludźmi, jesteśmy bardziej wrazliwi i inteligetni. Czytanie poezji może w człowieku wiele zmienić.
7. Oczywiście że metaforycznie. Wędrówka oznacza tutaj czynność potrzebną a niemalże niezbędną każdemu człowiekowi - jest to ciągłe poszukiwanie w życiu czegoś cennego dla siebie, jakiejś drogi lub wartości.
II
Wybacz że tu trochę nie po kolei będzie:)
f)
''Język to dzikie mięso, które rośnie na ranie,
W otwartej ranie ust, ust, które żywią się kłamliwą prawdą.''
Tutaj mamy do czynienia z antytezą, a nawet oksymoronem. Czy istnieje 'kłamliwa prawda'? Nie, Prawda to prawda, nie ma tutaj miejsca na kłamstwa. Sprzeczność.
Jest też porównanie języka do mięsa które rośnie na otwartej ust ranie. Ciekawy jest epitet '''dzikie'' . Może autor słów chciał podkreślić jak bardzo słowa mają wpływ na nasze życie. Są niemal rewolucyjne, wiele zalezy od tego co powiemy.
e) ''Co było wielkie, małem się wydało.
Królestwa bladły jak miedź zaśnieżona.''
Pierwsze zdanie jest zbudowane na zasadzie sprzeczności, możemy je nazwać antytezą. Autor słów jest rozczarowany tym,że zdał sobie sprawę iż rzeczy, które wydawały mu się drogi, okazały się błahostkami, które w jego życiu nie odegrają żadnej roli.
d) '' Znów ufałaś - i wątpiłaś znowu
(krakało spłoszone zamykanie ramp...),
gdy
pod konstrukcjami z żelaza i szkła
stał się pociąg.''
Środek stylistyczny którym rozpoczyna się ten fragment, to apostrofa. Wydaje mi się ze sytuacja liryczna ma miejsce na peronie... Jesteśmy świadkiem odjazdu pociągu. Może jesteśmy świadkiem pożegnania dwóch osób, które czują smutek i bezsilność że przez długi czas się nie zobaczą.
c) ''Com uczynił, żeś nagle zbladła?
Com szeptał, żeś wszystko odgadła?
Jakże milcząc poglądasz na drogę!
Kochać ciebie nie mogę, nie mogę!''
Tu także mamy do czynienia z apostrofami, ponadto tekst jest zbudowany na zasadzie anaforyczno-paralernej. Podmiot liryczny, mężczyzna, usiłuje dociec co martwi kobietę, prawdopodobnie bliską mu. Możliwe że ja zranił, odrzucając jej uczucia, co dziewczyna bardzo przeżywa, bo mężczyzna był jej drogi.
b) ''Noc czarna, srebrna noc.
Świat nieskończony
W czasie i przestrzeni.
Porodku Droga Mleczna.
Któż po niej przechodzi?
To przechodzi ludzkie pojęcie''
Obrazowo przedstawiony jest tutaj świat, cała jego przestrzeń. W tym fragmencie znajdziemy dwie metafory.
a) '' I nie miłować ciężko, i miłować
Nędzna pociecha, gdy żądzą zwiedzione
Myśli cukrują nazbyt rzeczy one,
Które i mienić (zmienić), i muszą psować (psuć).''
Tekst jest zbudowany z antytez, epitetów i metafor. Wydaje mi się że fragment ten jest poświęcony istocie miłości. Podmiot liryczny odczuwa rozgoryczenie, bo nie odnalazł jeszcze swojej drogi w życiu.
Pozdrawiam ;)