Termin ten wprowadzono dopiero w XVIII-wiecznej Francji. Renesans jest francuskim tłumaczeniem terminu "odrodzenie".
Dosłowne znaczenie słowa odnosiło się do wskrzeszenia starożytnych ideałów, filozofii, kultury, sztuki. Ówczesne odkrycia sztuki starożytnej stały się podstawą fascynacji jego światopoglądowym bogactwem, wiarą w ludzkie możliwości, moralnym heroizmem i dążeniem do doskonałości (filozofia stoicka, wzorce osobowe). Bardzo wysoko ceniono również piękno ludzkiego ciała.
Dokonania odrodzenia opisał w swojej obszernej pracy niemiecki badacz J. Burckhardt - "Kultura odrodzenia we Włoszech" (1860).
Wskazał na odrodzenie jako początek ery nowożytnej i przeciwieństwo teizmu "wieków średnich".
Dyskusyjna koncepcja wywołała wiele polemik i zafałszowała obraz epoki.
Jako pierwszy świadomie użył terminu "Odrodzenie" Giorgio Vasari - włoski malarz, historiograf sztuki, biograf życia i twórczości renesansowych artystów, m.in. Michała Anioła Buonarrotti.
Kolebką odrodzenia były Włochy, powrót do antyku zapoczątkował florencki konkurs na najlepszy projekt ozdobienia drzwi baptysterium. Również we Florencji Fillipo Brunelleschi zaprojektował kopułę katedry. Miasto stało się więc kolebką nowej rzeźby i architektury. Główne cechy renesansu:
antropocentryzm - człowiek w centrum wszechrzeczy, humanistyczne zainteresowanie człowiekiem
zmiana średniowiecznej filozofii ascezy na filozofię życia, afirmacji świata
powrót do antycznej sztuki, literatury, filozofii, harmonijnej koncepcji człowieka
laicyzacja sztuki, rozwój języków narodowych
szacunek wobec nauki, przede wszystkim sztuki i języków klasycznych
rozwój racjonalizmu, powstanie reformacji, ideał irenizmu
odkrycia geograficzne, badania, wynalazki
Reformacja - nazwa pochodzi od łacińskiego "reformatio", tzn. przekształcenie. Tym terminem określa się ruch religijno-polityczny w Europie w XVI wieku, który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim i do powstania nowych wyznań: protestantyzmu w Niemczech, anglikanizmu w Anglii, kalwinizmu w Szwajcarii. Z reformacją związane są też przemiany społeczne. Średniowieczna dominacja kościoła, zrodziła oczywisty bunt i niezadowolenie.
U podstaw sprzeciwu stała jednak społeczna krzywda wiernych. I tak np. na początku XIV wieku miął miejsce bunt biedaków w
Rzymie, co spowodowało trwającą do 1437 roku tzw. wielką schizmę zachodnią. Stolicę Papieską przeniesiono wówczas do Awinion we Francji.
W XV wieku pozycję kościoła osłabił ruch koncyliarystyczny, uznający wyższość soboru nad papieżem. Mimo że papież Eugeniusz IV odrzucił tę reformę, wpłynęła ona wyraźnie na nowatorskie rozumienie społecznej roli kościoła.
Właściwa reformację rozpoczyna wystąpienie Marcina Lutra, który na drzwiach katedry w Wirtemberdze wywiesił 95 tez . Sprzeciwiał się w nich m.in. udzielaniu odpustów, celibatowi, absolutnej władzy papieża, niemoralnemu postępowaniu duchownych.
Ponad organizacją stawiał Pismo święte, poprzez co osłabił, a nawet odrzucił znaczenie orzeczeń papieskich, soborowych i autorytet ojców kościoła.
Jedynym warunkiem zbawienia według Lutra jest ludzka wiara i moralne życie. Chrzest i eucharystia - to jedyne akceptowane przez niego sakramenty. Postulował ponadto likwidację zakonów, sprzeciwiał się ograniczaniu wolności słowa.
Jeszcze większe znaczenie miało ogłoszenie przez szwajcarskiego augustianina Jana Kalwina w 1517 roku koncepcji predestynacji, czyli doktryny o ustalonym z góry losie człowieka. Według Kalwina już w chwili urodzin przesądzony jest nasz los: zbawienie lub potępienie. Żadne wysiłki nie mogą zmienić tego stanu rzeczy.
W 1534 roku powstał Kościół Anglikański, w którym władzę sprawował Henryk VIII. Oddzielenie od Rzymu, zniesienie zakonów, konfiskata dóbr kościelnych, wprowadzenie do liturgii języka angielskiego, zniesienie celibatu - to podstawowe reformy anglikanów.
Reformacja zachwiała potęgą papiestwa, hierarchią kościoła, światopoglądem. Została rozbita europejska jedność wyznaniowa. I tak np. państwa skandynawskie przyjęły luteranizm, a Niderlandy - kalwinizm, ponad połowa państw Europy oddzieliła się od Watykanu.
Katolickie pozostały następujące państwa: Włochy, Francja, Hiszpania, Portugalia, Węgry, Austria i Polska. W naszym państwie kwitła wówczas tolerancja religijna.
Humanizm - to najpełniejsza postawa tłumacząca świat i człowieka. Nazwa renesansowego kierunku pochodzi od łacińskiego słowa "humanitas" - człowieczeństwo. Zrodził się on w XIV-wiecznych Włoszech. Początkowo chciał odrodzić znajomość kultury antycznej, z czasem stał się głównym elementem epokowego światopoglądu. Odrodzeniowy antropocentryzm znalazł swoje potwierdzenie, a jednocześnie wytłumaczenie właśnie w humanizmie. Człowiek stawał się najważniejszym elementem świata, nie ze względu na swoją pychę, maksymalne roszczenia, ale dzięki swojej godności, harmonijności, zdolności, afirmacji życia. Pomagała w tym szczegółowa znajomość filozofii i literatury starożytnej.
Humanistyczny antropocentryzm nie był jednak przeciwny teocentryzmowi minionej epoki. Renesansowy humanista nie odrzucał Boga, pojmował go jako doskonałego artystę, afirmował życie. Antropocentryzm nie jest więc negacją teocentryzmu, lecz innym spojrzeniem na świat - spojrzeniem z perspektywy ludzkiej godności. Humaniści w swoim irenizmie głosili tolerancję wyznaniową, pokojowe współistnienie, zgodę.
Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce." Charakter prądu wyrażają również słowa Protagorasa "Człowiek jest miarą wszechrzeczy".
W literaturze polskiej humanizm reprezentuje przede wszystkim Jan Kochanowski z Czarnolasu. Poeta, obywatel, wykształcony erudyta. Już samym swoim życiem potwierdzał prawdę humanizmu. Wyznawał starożytny stoicyzm z jego naczelną zasadą "złotego środka", epikureizm, cieszył się życiem.
W swojej pieśni "Czego chcesz od nas, Panie" zawarł najpełniejszy obraz wyznawanego humanizmu.
Do słów Terencjusza i humanistycznej wizji człowieka wracają artyści różnych epok, m.in. Leopold Staff w wierszu "Przedśpiew", Zbigniew Herbert w swojej fascynacji starożytnością i wierze w ludzką godność.
W życiu społecznym humanizm przejawiał się jako obywatelska postawa intelektualno-moralna, jako troska o obywatelską godność i dążenie do dobra ogółu. ("Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego).
W religii - doprowadził do reformacji i tolerancji, renesansowego irenizmu (pokojowego współistnienia różnych religijnych wyznań: katolicyzmu, protestantyzmu, anglikanizmu, itp.).
Dzięki humanizmowi życie społeczno-kulturowe osiągnęło bardzo wysoki poziom
Odpowiedź:
Termin ten wprowadzono dopiero w XVIII-wiecznej Francji. Renesans jest francuskim tłumaczeniem terminu "odrodzenie".
Dosłowne znaczenie słowa odnosiło się do wskrzeszenia starożytnych ideałów, filozofii, kultury, sztuki. Ówczesne odkrycia sztuki starożytnej stały się podstawą fascynacji jego światopoglądowym bogactwem, wiarą w ludzkie możliwości, moralnym heroizmem i dążeniem do doskonałości (filozofia stoicka, wzorce osobowe). Bardzo wysoko ceniono również piękno ludzkiego ciała.
Dokonania odrodzenia opisał w swojej obszernej pracy niemiecki badacz J. Burckhardt - "Kultura odrodzenia we Włoszech" (1860).
Wskazał na odrodzenie jako początek ery nowożytnej i przeciwieństwo teizmu "wieków średnich".
Dyskusyjna koncepcja wywołała wiele polemik i zafałszowała obraz epoki.
Jako pierwszy świadomie użył terminu "Odrodzenie" Giorgio Vasari - włoski malarz, historiograf sztuki, biograf życia i twórczości renesansowych artystów, m.in. Michała Anioła Buonarrotti.
Kolebką odrodzenia były Włochy, powrót do antyku zapoczątkował florencki konkurs na najlepszy projekt ozdobienia drzwi baptysterium. Również we Florencji Fillipo Brunelleschi zaprojektował kopułę katedry. Miasto stało się więc kolebką nowej rzeźby i architektury. Główne cechy renesansu:
antropocentryzm - człowiek w centrum wszechrzeczy, humanistyczne zainteresowanie człowiekiem
zmiana średniowiecznej filozofii ascezy na filozofię życia, afirmacji świata
powrót do antycznej sztuki, literatury, filozofii, harmonijnej koncepcji człowieka
laicyzacja sztuki, rozwój języków narodowych
szacunek wobec nauki, przede wszystkim sztuki i języków klasycznych
rozwój racjonalizmu, powstanie reformacji, ideał irenizmu
odkrycia geograficzne, badania, wynalazki
Reformacja - nazwa pochodzi od łacińskiego "reformatio", tzn. przekształcenie. Tym terminem określa się ruch religijno-polityczny w Europie w XVI wieku, który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim i do powstania nowych wyznań: protestantyzmu w Niemczech, anglikanizmu w Anglii, kalwinizmu w Szwajcarii. Z reformacją związane są też przemiany społeczne. Średniowieczna dominacja kościoła, zrodziła oczywisty bunt i niezadowolenie.
U podstaw sprzeciwu stała jednak społeczna krzywda wiernych. I tak np. na początku XIV wieku miął miejsce bunt biedaków w
Rzymie, co spowodowało trwającą do 1437 roku tzw. wielką schizmę zachodnią. Stolicę Papieską przeniesiono wówczas do Awinion we Francji.
W XV wieku pozycję kościoła osłabił ruch koncyliarystyczny, uznający wyższość soboru nad papieżem. Mimo że papież Eugeniusz IV odrzucił tę reformę, wpłynęła ona wyraźnie na nowatorskie rozumienie społecznej roli kościoła.
Właściwa reformację rozpoczyna wystąpienie Marcina Lutra, który na drzwiach katedry w Wirtemberdze wywiesił 95 tez . Sprzeciwiał się w nich m.in. udzielaniu odpustów, celibatowi, absolutnej władzy papieża, niemoralnemu postępowaniu duchownych.
Ponad organizacją stawiał Pismo święte, poprzez co osłabił, a nawet odrzucił znaczenie orzeczeń papieskich, soborowych i autorytet ojców kościoła.
Jedynym warunkiem zbawienia według Lutra jest ludzka wiara i moralne życie. Chrzest i eucharystia - to jedyne akceptowane przez niego sakramenty. Postulował ponadto likwidację zakonów, sprzeciwiał się ograniczaniu wolności słowa.
Jeszcze większe znaczenie miało ogłoszenie przez szwajcarskiego augustianina Jana Kalwina w 1517 roku koncepcji predestynacji, czyli doktryny o ustalonym z góry losie człowieka. Według Kalwina już w chwili urodzin przesądzony jest nasz los: zbawienie lub potępienie. Żadne wysiłki nie mogą zmienić tego stanu rzeczy.
W 1534 roku powstał Kościół Anglikański, w którym władzę sprawował Henryk VIII. Oddzielenie od Rzymu, zniesienie zakonów, konfiskata dóbr kościelnych, wprowadzenie do liturgii języka angielskiego, zniesienie celibatu - to podstawowe reformy anglikanów.
Reformacja zachwiała potęgą papiestwa, hierarchią kościoła, światopoglądem. Została rozbita europejska jedność wyznaniowa. I tak np. państwa skandynawskie przyjęły luteranizm, a Niderlandy - kalwinizm, ponad połowa państw Europy oddzieliła się od Watykanu.
Katolickie pozostały następujące państwa: Włochy, Francja, Hiszpania, Portugalia, Węgry, Austria i Polska. W naszym państwie kwitła wówczas tolerancja religijna.
Humanizm - to najpełniejsza postawa tłumacząca świat i człowieka. Nazwa renesansowego kierunku pochodzi od łacińskiego słowa "humanitas" - człowieczeństwo. Zrodził się on w XIV-wiecznych Włoszech. Początkowo chciał odrodzić znajomość kultury antycznej, z czasem stał się głównym elementem epokowego światopoglądu. Odrodzeniowy antropocentryzm znalazł swoje potwierdzenie, a jednocześnie wytłumaczenie właśnie w humanizmie. Człowiek stawał się najważniejszym elementem świata, nie ze względu na swoją pychę, maksymalne roszczenia, ale dzięki swojej godności, harmonijności, zdolności, afirmacji życia. Pomagała w tym szczegółowa znajomość filozofii i literatury starożytnej.
Humanistyczny antropocentryzm nie był jednak przeciwny teocentryzmowi minionej epoki. Renesansowy humanista nie odrzucał Boga, pojmował go jako doskonałego artystę, afirmował życie. Antropocentryzm nie jest więc negacją teocentryzmu, lecz innym spojrzeniem na świat - spojrzeniem z perspektywy ludzkiej godności. Humaniści w swoim irenizmie głosili tolerancję wyznaniową, pokojowe współistnienie, zgodę.
Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce." Charakter prądu wyrażają również słowa Protagorasa "Człowiek jest miarą wszechrzeczy".
W literaturze polskiej humanizm reprezentuje przede wszystkim Jan Kochanowski z Czarnolasu. Poeta, obywatel, wykształcony erudyta. Już samym swoim życiem potwierdzał prawdę humanizmu. Wyznawał starożytny stoicyzm z jego naczelną zasadą "złotego środka", epikureizm, cieszył się życiem.
W swojej pieśni "Czego chcesz od nas, Panie" zawarł najpełniejszy obraz wyznawanego humanizmu.
Do słów Terencjusza i humanistycznej wizji człowieka wracają artyści różnych epok, m.in. Leopold Staff w wierszu "Przedśpiew", Zbigniew Herbert w swojej fascynacji starożytnością i wierze w ludzką godność.
W życiu społecznym humanizm przejawiał się jako obywatelska postawa intelektualno-moralna, jako troska o obywatelską godność i dążenie do dobra ogółu. ("Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego).
W religii - doprowadził do reformacji i tolerancji, renesansowego irenizmu (pokojowego współistnienia różnych religijnych wyznań: katolicyzmu, protestantyzmu, anglikanizmu, itp.).
Dzięki humanizmowi życie społeczno-kulturowe osiągnęło bardzo wysoki poziom