Question

Dlaczego wiek XVI nazwano w Polsce złotym wiekiem?
W pracy należy zawrzeć wstęp, ramy czasowe, później w rozwinięciu informacje na temat sporów, konfliktów, unii lubelskiej, ostatniej wojny z zakonem krzyżackim, sekularyzacji zakonu krzyżackiego, hołdu pruskiego, pokoju z Turcją, przyłączenia inflantów do Polski, Unii realnej z Litwą, wolnej elekcji, tolerancji religijnej, artykułów henrykowskich, na temat gospodarki tzn dlaczego staliśmy się bogaci (rolnictwo, rzemiosło, handel, otrzymanie dostępu do morza, rynek zbytu dla naszego zboża, tworzenie folwarków), w zakończeniu należy wyciągnąć wnioski, podsumować, zebrać plusy i minusy.
Pilne!

Answer 1

XVIw. w Polsce nazywamy "złotym wiekiem" z wielu powodów. W tym wypracowaniu postaram się to udowodnić.




W końcu XVIw. pojawiły się początki parlamentaryzmu, czyli powstanie pierwszego polskiego sejmu w 1493r. Wcześniej szlachta zbierała się na sejmikach ziemskich, aby podejmować decyzje w sprawie ziemi oraz spisywać żądania, które jeden z przedstawicieli miał zawieźć i przedstawić królowi. Właśnie dlatego powstał sejm, aby szlachta z całego państwa mogła zbierać sie w wyznaczonym terminie. Składał się on z izby poselskiej posłowie ziemscy oraz izby senatorskiej - dawna rada królewska. W 1569 r. ustalono że sejm odbywał się będzie w Warszawie i Grodnie, a w 1572r. ustalono że będzie on zwoływany co 2 lata na 6 miesięcy. Sejm stał się wtedy najwyższą władzą ustawodawczą w Polsce.







W odrodzeniu w Polsce wykształcił się nowy typ gospodarki - folwarczno pańszczyźniana. Brakowało wtedy zboża w całej Europie. Polscy chłopi zauważyli, że można się na tym szybko wzbogacić. Zwiększali więc produkcję, aby sprzedawać plony za granice. Niektórzy stawali się bogatsi niż właściciele wsi. Po pewnym czasie uznali oni, że jest to ich ziemia i to oni powinni się bogacić. Zaczęli więc zagospodarowywać nieużytki, karczować lasy, niszczyć łąki i pastwiska oraz zabierać ziemie chłopom. Każdy mężczyzna we wsi musiał pracować na ziemi u pana tyle ile właściciel chciał. Pan nie iwestował nic w gospodarkę ponieważ chłop do pracy zabierał swoje narzędzia. Właściciele wsi bardzo szybko się bogacili. Polska nazywana była "spichlerzem Europy".




Mieliśmy również wielu pisarzy, malarzy oraz astronomów. Oto niektórzy z nich: Jan Długosz - kronikarz polski, który spisał dzieje Polski w dziele pt. "Dzieje Polski"; Wit Stwosz - jeden z największych rzeźbiarzy XVw., wykonał ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie Oraz nagrobek króla Kazimierza Jagiellończyka w katedrze na Wawelu ; Stanisław Samostrzelnik - najwybitniejszy malarz polskiego renesansu, jest twórcą polichromii w klasztorze cystersów w Mogile ; Andrzej Frycz Modrzewski - napisał dzieło pt "O poprawie Rzeczypospolitej" ; Stanisław Orzechowski - wybitny publicysta, autor stwierdzenia, że Rzeczpospolita "to rycerstwo polskie z radą koronną" ; Mikołaj Kopernik - polski astronom, jest twórcą teorii heliocentrycznej ; Andrzej Grzymała - astronom, opracował metodę wyznaczania południka krakowskiego ; Mikołaj Rej - pisarz, autor dzieła "Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem ; Jan Kochanowski - pisarz, Autor trenów, fraszek oraz dzieła pt. "Odprawa posłow greckich". To właśnie są niektórzy artyści polskiego odrodzenia.







W tamtych czasach dotarła do nas również reformacja. Pojawiły się takie nurty jak: luteranizm. kalwinizm oraz arianizm. Luteranizm znalazł wyznawców na pomorzu i w prusach. Szerzył się on głownie wśród mieszczaństwa. Kalwinizm natomiast wyznawali wszyscy szlachcice. W 1573r. odbyła się konfederacja Warszawska na której ustalono wolność wyznania. W Polce przywódcami religijnymi byli również antytrynitarze znani jako bracia polscy lub arianie. Byli oni przeciwnikami wojen, chcieli, aby każdy był sobie równy oraz by utrzymywał się z pracy własnej. Kładli oni również duży nacisk na naukę. Główną siedzibę mieli w Rakowie i tam budowali szkoły, biblioteki oraz drukarnie. Jednak byli również przeciwnicy reformacji, a byli to Zygmunt III Waza, Stanisław Hozjusz, który sprowadził do Polski zakon jezuitów oraz założył pierwsze kolegium i Piotr Skarga - wybitny mówca. Po soborze trydenkim zaczęto powracać do katolicyzmu. Sejm skazał braci polskich na wygnanie ( uznano ich za zdrajców ojczyzny. Zabroniono również pod karą śmierci odstępstwa od katolicyzmu. Po tych zdarzeniach związanych z religią Polska była najbardziej tolerancyjnym krajem ponieważ pozostała bez stosów.




W XVIw., a dokładniej w 1569r. została zawarta Trzecia unia Polski z Litwą w Lublinie, a była to unia realna. Po jej zawarciu państwa miały wspólnego monarchę, sejm walny, Przywileje dla szlachty, walutę oraz politykę zagraniczną. Natomiast oddzielne było wojsko, skarb, administracja i sądownictwo. Polska wraz z Litwą stworzyły jedno państwo o nazwie Rzeczpospolita Obojga Narodów. Po unii lubelskiej powiększyło się terytorium Polski. Przyłączono do niej Podlasie, Wołyń oraz Kijowszczyznę. Szlachta polska była zadowolona z zawarcia tego związku ponieważ przyłączone do naszego kraju tereny obfitowały w bardzo żyzne ziemie. Szlachcice litewscy byli również zadowoleni ponieważ uzyskali oni takie same przywileje jak szlachta polska. Unia ta została zawarta za panowania Zygmunta Augusta ostatniego z Jagiellonów.




W czasach polskiego odrodzenia została wprowadzona pierwsza wolna elekcja. Pojęcie to pojawiło się już podczas zawarcia unii polsko-litewskiej. Gdy w 1572r. zmarł Zygmunt August, ostatni z Jagiellonów trzeba było wybrać pierwszego elekcyjnego króla. Zanim do tego dosło minęło trochę czasu. Zapanował wtedy okres bezkrólewia. Władze w pańtwie powierzono prymasowi (interrex). Kandydatów na króla szukano w Rosji, Niemczech oraz we Francji. Wyboru miała dokonać szlachta na zasadzie viritim czyli "mąż w męża". Bez względu czy był biedny czy bogaty, każdy był sobie równy. Właśnie dlatego kandydata na króla szukano poza granicami kraju ponieważ każdy szlachcic miał te same prawa i mógł nim zostać. Mogłoby wtedy dojść do sporów i nieporozumień. Kandydata wybrano w 1573r., a był nim Henryk Walezy z Francji. Musiał on zaakceptować treśc zawartą w dokumentach tj. artykuły henrykowskie oraz pacta conventa. Koronacja odbyła się na Wawelu 21 lutego 1574r. Był to pierwszy król elekcyjny w Polsce.




Wtedy w Polsce panowała również demokracja szlachecka. Potwierdza to konstytucja radomska ustanowiona przez Aleksandra w 1505r. o nazwie Nihil Novi czyli nic nowego nie mogło być ustanowione bez zgody szlachty. Stała się bardzo ważna w polityce państwa. Umiała również walczyć o swoje co potwierdzają przywileje nadane im przez panujących. A oto najważniejsze z nich: król zobowiązał się do wykupu szlachcica z niewoli; nietykalność majątków rycerskich bez zgody sądu; urzędy ziemskie tylko dla szlachty z danej ziemi; rekompensata strat poniesionych w walkach poza granicami kraju; nietykalność osobista; król zobowiązał się nie nakładać nowych podatków i nie zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody sejmików; szlachta zdobywa wyłączność sprawowania urzędów; polityka wewnętrzna i zagraniczna pod kontrolą sejmu i senatu. Szlachta w tamtych czasach była wszechobecna.




To są właśnie, przykłady potwierdzające to, że XVIw. w Polsce nazywany jest "złotym wiekiem". Ja osobiście uważam, że był to znakomity czas w dziejach Polski ponieważ nasz kraj bardzo się wtedy rozwinął i zyskał uznanie w całej Europie. Jednak nie popieram gospodarki folwarczno pańszczyźnianej ponieważ w przyszłośći zatrzymała się w rozwoju co mogło przynieść ujemne skutki. Poza tym uważam, że był to najświetniejszy wiek i mógłby się jeszcze kiedyś powtórzyć.