Question

Dlaczego inna romanizacja prowincyja przebiegała na wschodzie i na zachodzie Imperium????? Dam NAJ za NAJszybszą i NAJlepszą pracę:)

Answer 1

Rzym starożytny. Historia.

Okres archaiczny. Obszar miasta Rzymu był zasiedlony od epoki brązu (XVI w. p.n.e.). Na początku epoki żelaza (X–IX w.) istniało już kilka osad należących do plemienia Latynów, którzy zamieszkiwali równinę Lacjum między Tybrem, Morzem Tyrreńskim a środkowymi Apeninami. W połowie VIII w. na obszarze Lacjum zaczęły powstawać miasta-państwa (koncentracja ludności w silnie umocnionych ośrodkach). Mieszkańcy jednej z osad założyli swe miasto (łac. urbs) na wzgórzu zwanym Palatyn, nadając mu nazwę Roma (Rzym); niedawno odkryty najstarszy mur na Palatynie, datowany na ok. 730–720 p.n.e., potwierdza tradycyjną datę założenia Rzymu (między 753 a 747 lub 728). Wkrótce potem Rzym zjednoczył się z osadą na Kapitolu i Kwirynale, zamieszkaną przez Sabinów, przybyszów z Apeninów. Oba wydarzenia — założenie miasta oraz połączenie się Rzymian i Sabinów — były treścią 2 mitów o założeniu Rzymu, których bohaterem był Romulus [‘Rzymianin’], półlegendarny król-założyciel miasta. W VII w. Rzym podbił lewobrzeżną dolinę Tybru oraz zagarnął saliny u ujścia rzeki, stając się najpotężniejszym miastem latyńskim, a jednocześnie monopolistą w zyskownym handlu solą. Około 625 bagnista dolina między Kapitolem a Palatynem, niegdyś granica naturalna między Rzymianami i Sabinami, została zasypana i wydrenowana za pomocą ogromnego kolektora (łac. Cloaca Maxima); na uzyskanej przestrzeni powstało Forum Romanum, polityczne, religijne, urbanistyczne i ekonomiczne centrum starożytnego Rzymu. W VI w. p.n.e. pod rządami dynastii Tarkwiniuszów, założonej przez etruskiego imigranta, Rzym narzucił zwierzchnictwo większości latyńskich miast-państw i stał się wielkim i bogatym miastem, otwartym na wpływy etruskie i greckie. Około 530 obszar miasta został kilkakrotnie powiększony przez włączenie terenów na wschodzie i południu — Wiminału, Eskwilinu, Celiusa i Awentynu; ówczesne fortyfikacje miały długość ponad 7 km i zajmowały powierzchnię 426 ha, która okazała się wystarczająca na następne 500 lat. Główne dzieło Tarkwiniuszów, kapitolińska świątynia Jowisza Najlepszego Największego, była największą niegrecką świątynią ówczesnej Italii.

Społeczeństwo Rzymu królewskiego tworzyły rody (łac. gentes) oraz zależni od nich klienci, uprawiający ziemie należące do rodów. Podstawę organizacji politycznej stanowiło 30 terytorialnych kurii. Klienci wchodzili w skład kurii na równi z członkami rodów, dzięki czemu stali się częścią wspólnoty obywatelskiej. Głową państwa był król (łac. rex) wybierany przez kurie lub starszyznę rodową; spośród starszyzny rodowej król rekrutował swą radę, senat (łac. senex ‘starzec’). Podstawę władzy króla (imperium) stanowiły jego funkcje kapłańskie, zwłaszcza zdolność zasięgania opinii Jowisza w sprawach dotyczących wspólnoty (auspicje). Rozkwit Rzymu Tarkwiniuszów spowodował powstanie warstwy rzemieślników i kupców nie objętych strukturą rodowo-klientelarną, poza którą znalazła się też liczna grupa średnio zamożnych rolników, powstała dzięki indywidualnym nadaniom ziemi przez królów, ale z obowiązkiem służby wojskowej. Nadania te były związane z upowszechnieniem na terenie Italii taktyki i uzbrojenia hoplickiego, podobnie jak tzw. reformy Serwiańskie i podział społeczeństwa według kryterium majątkowego na classis [‘wojsko’], tj. zdolnych wyekwipować się jako ciężkozbrojni, i pozostałych (łac. infra classem) oraz odpowiadająca temu podziałowi organizacja polityczna — zgromadzenie centurialne. Obywatele stanowiący classis dzielili się po wojskowemu na centurie (setki), prawdopodobnie w liczbie 192, podczas gdy infra classem stanowili tylko jedną centurię. W ten sposób lud rzymski stał się w praktyce tożsamy z armią rzymską.

Wczesna Republika (509–396 p.n.e.). Na przełomie 509 i 508 monarchia upadła, według tradycji wskutek przewrotu wewnętrznego, w rzeczywistości wskutek najazdu najpotężniejszego władcy etruskiego Larsa Porsenny. Miejsce króla zajęli 2 naczelnicy, zwani konsulami, o równorzędnej władzy, wybierani na rok przez zgromadzenie centurialne. Upadek monarchii doprowadził do utraty kontroli nad Latynami, którzy stworzyli własny, antyrzymski związek. Zagrożenie ze strony ludów apenińskich, które opanowały południowe Lacjum i wielokrotnie docierały pod Rzym, doprowadziło 493 do sojuszu między Rzymianami a Latynami na zasadzie równości stron, co pozwoliło Latynom przetrwać okres najazdów i w 2. połowie V w. rozpocząć powolne odzyskiwanie utraconych terenów, na których zakładano kolonie przyłączane do Związku Latyńskiego. Z kolei pomoc Latynów pozwoliła Rzymowi zdobyć i zniszczyć po 10-letnim oblężeniu (405–396) tradycyjnego wroga zza Tybru, tj. etruskie miasto Weje. Upadek monarchii osłabił Rzym również od wewnątrz. Wskutek utraty części terytorium i wobec najazdów wrogich wojsk przez większą część V w. miasto było zagrożone głodem, zaniechano również wznoszenia wielkich budowli. Najwięcej konfliktów wywoływało zmonopolizowanie władzy przez arystokrację rodową skupioną w senacie, co osłabiło pozycję warstw pozostających poza strukturą rodowo-klientelarną. Nadużywanie władzy wobec przedstawicieli tych warstw doprowadziło 494 do tzw. I secesji: niezadowoleni opuścili Rzym i zorganizowali się jako plebs (inna forma łac. terminu populus ‘lud’) pod wodzą wybranych trybunów plebejskich (najpierw 2, potem 10), zobowiązanych do niesienia pomocy członkom organizacji wobec arbitralnych posunięć konsulów. Główną formą walki plebejskiej był strajk wojskowy, czyli odmowa pełnienia służby, bardzo groźna forma oporu w warunkach stałego zagrożenia, zwłaszcza że plebejusze, choć jeszcze niezbyt liczni, stanowili sporą część rzymskiej classis.

Powstanie organizacji plebejskiej, jak również obawa przed zbytnim wzmocnieniem niektórych członków arystokracji rodowej, doprowadziły do przekształcenia się jej w stan patrycjuszy (łac. patricii ‘pochodzący od ojców’; patres ‘senatorzy’). Patrycjusze uważali, że im należy się wyłączny przywilej przeprowadzania auspicjów, co wobec powiązań auspicjów z imperium było formalną podstawą monopolu władzy patrycjuszy. Natomiast nie powiodła się próba uczynienia patrycjuszy endogamiczną kastą przez zakaz małżeństw międzystanowych ani zniszczenia organizacji plebejskiej: prawo dwunastu tablic, najstarsza kodyfikacja prawa rzymskiego (451–450), uznało legalność trybunów oraz zgromadzeń plebejskich i ich uchwał w sprawach dotyczących plebsu. Patrycjusze zdołali za to utrzymać monopol władzy i skonsolidować się przez szerszy dostęp do urzędów; w 2. połowie V. w. p.n.e. 2 konsulowie zostali zastąpieni przez liczniejsze kolegia 3, potem 6 trybunów wojskowych z władzą konsularną. W sytuacjach kryzysowych mianowano dyktatora, nadzwyczajnego urzędnika skupiającego wszystkie prerogatywy królewskie, ograniczone w czasie — najwyżej do 6 miesięcy, do wykonania zadania. Utrzymaniu władzy przez patrycjuszy dopomogła poprawa sytuacji polityczno-gospodarczej pod koniec V w. oraz emigracja nadmiaru ludności do nowo zakładanych kolonii latyńskich.

Średnia Republika (396–133 p.n.e.). Zdobycie etruskiego miasta Weje niemal podwoiło obszar państwa rzymskiego i uczyniło je jedną z największych potęg Italii, ale już 390 Rzym padł ofiarą najazdu Galów. Po pogromie nad Allią nie bronione miasto dostało się w ręce zwycięzców, którzy opuścili je dopiero po 7 miesiącach, otrzymawszy wielki okup. Następstwem klęski było zerwanie sojuszu z Latynami, którzy po zdobyciu Wejów z partnerów zaczęli się zamieniać w poddanych. Reakcją Rzymu było dążenie do odzyskania niedawno wywalczonej i utraconej potęgi. Miasto otoczono nowymi, niezmiernie potężnymi fortyfikacjami (tzw. Murami Serwiańskimi), a ziemię zdobytą przez zagarnięcie Wejów rozdzielono między wszystkich Rzymian płci męskiej, zobowiązując wszystkich posiadaczy do służby wojskowej. Spowodowało to wzrost militarnej siły państwa oraz, wskutek uwłaszczenia klientów, brak rąk do pracy na ziemi należącej do patrycjuszy. Próba zaradzenia temu przez stosowanie niewoli za długi (przymusowa praca dłużników), doprowadziła do ponownego zaostrzenia sytuacji wewnętrznej przy jednoczesnym liczebnym wzroście organizacji plebejskiej, odkąd trybuni zaczęli brać dłużników w obronę. W 367 doszło do kompromisu: przywrócono konsulat, dopuszczając doń plebejuszy (termin ten oznaczał już wówczas wszystkich Rzymian oprócz grupy patrycjuszy). Walkę stanów zakończyła seria ustaw z 339–287, które nadały uchwałom zgromadzeń plebejskich moc ustaw, zniosły niewolę za długi i dopuściły plebejuszy do najważniejszych kolegiów kapłańskich. Głównym czynnikiem stabilizacji wewnętrznej Rzymu były podboje; 338 państwo rzymskie podbiło ostatecznie Latynów oraz Kampanów, mieszkańców najbogatszej części Italii, którzy — zagrożeni przez sąsiednie plemiona — zwrócili się do Rzymu o pomoc. Aneksja Lacjum i Kampanii uczyniła Rzym największą potęgą w Italii oraz wykształciła mechanizm wykorzystywania podbojów do rozwiązywania problemów wewnętrznych. Najlepsze ziemie na podbitych terytoriach konfiskowano i dzielono między dotychczasowych obywateli; z kolei poszkodowani mogli odbijać sobie straty kosztem kolejnych ofiar Rzymu. W 327–272 seria wojen z Samnitami z południowych Apeninów i Galami znad Adriatyku, a następnie z greckim miastem Tarent (w jego obronie wystąpił król Epiru Pyrrus) pozwoliła Rzymowi na opanowanie całego Półwyspu Apenińskiego; ok. 30% jego powierzchni znalazło się w bezpośrednim władaniu Republiki (łac. ager Romanus); reszcie narzucono status sprzymierzeńców, wewnętrznie autonomicznych, ale pozbawionych prawa utrzymywania kontaktów z innymi państwami i dostarczających Rzymowi oddziałów pomocniczych.

Opanowanie półwyspu uczyniło Rzym największą militarną potęgą świata starożytnego. W 265 liczba obywateli rzymskich (mężczyzn od 17. roku życia) wynosiła ok. 292 tysięcy, wielokrotnie więcej niż w innych największych miastach-państwach antycznych, co było wynikiem eksplozji demograficznej spowodowanej obfitością zdobycznej ziemi, a także nadawaniem obywatelstwa rzymskiego podbitym ludom, zwłaszcza bliższym sąsiadom. Łączne rezerwy mobilizacyjne Rzymian i sprzymierzeńców wynosiły wówczas ok. 600 tysięcy wolnych mężczyzn w wieku 17–46 lat, co zapewniało Republice przewagę nad przeciwnikami. Przewaga ta objawiła się w wojnach z Kartaginą, potężną kolonią fenicką w Afryce Północnej (punickie wojny). W I wojnie punickiej (264–241) Rzym mimo wielkich strat zdobył panowanie na morzu i zabrał Kartaginie Sycylię, która stała się pierwszą prowincją — pozaitalską posiadłością Rzymu, płacącą daninę i zarządzaną przez rzymskiego namiestnika. W II wojnie punickiej (218–201) Rzym był poważnie zagrożony, gdy po klęskach zadanych przez najgenialniejszego wodza starożytności Hannibala (Trebia, Jezioro Trazymeńskie, Kanny) odeszła część sprzymierzeńców. Mimo to, dzięki niewyczerpanym rezerwom, Rzymianie stopniowo odzyskali kontrolę nad Italią, zdobyli posiadłości kartagińskie w Hiszpanii, a następnie pokonali wroga w Afryce, uzyskując panowanie nad zachodnimi terenami basenu Morza Śródziemnego. Niedługo potem Rzym podbił Nizinę Padańską aż po Alpy (200–191) i rozpoczął wojny na wschodnich terenach basenu Morza Śródziemnego (macedońskie wojny, wojna syryjska). Państwa hellenistyczne okazały się bardzo łatwe do pokonania, ale celem Rzymu było bogacenie się i niedopuszczanie do powstania tam silnych organizmów politycznych. Pierwszą prowincją zdobytą na tym obszarze była Macedonia z Grecją (146), drugą — Azja (zachodnia Anatolia — 133). W tym samym czasie (146), po 3-letnim oblężeniu zdobyto i zniszczono Kartaginę oraz utworzono prowincję Afryka (obecnie Tunezja). Najtrudniejszy okazał się podbój Hiszpanii, zakończony dopiero 133.

Konsekwencją zwycięskich wojen było powstanie nowej arystokracji — wielkich właścicieli ziemskich. Mimo intensywnej akcji kolonizacyjnej znaczna część terenów skonfiskowanych w Italii pozostała nierozdysponowana jako ziemia publiczna, dostępna dla posiadaczy odpowiednich kapitałów oraz siły roboczej. Wojny dostarczały jednego i drugiego w postaci niewolników i łupów, stąd już w połowie III w. limit zawłaszczania ziemi publicznej (125 ha) był nagminnie przekraczany. Wielcy właściciele skupieni byli głównie w 18 centuriach ekwickich (jeździeckich; od eques ‘jeździec’), tworząc arystokrację, w której elitę stanowili senatorowie. Nowa elita nie była tak zamknięta jak poprzednia, choć dostęp do niej ludziom z zewnątrz (łac. novi homines ‘nowi ludzie’) udawał się rzadko. Sukcesy w polityce zewnętrznej i zaspokajanie ekonomicznych dezyderatów suwerennego w teorii ludu (ziemia i zdobycze wojenne) długo zapewniały jej niekwestionowaną władzę.


 COŚ TU ZNADZIESZ. MYŚLE ŻE POMOGŁĄM.... ♥♥♥♥♥