daje naj
Do zdania: „Nagle zaczęliśmy śpiewać na całe gardła.” dopisz dowolne zdania składowe tak, by utworzyć:
A. zdanie złożone współrzędnie przeciwstawne
B. zdanie złożone podrzędnie okolicznikowe przyczyny
C. zdanie złożone współrzędnie wynikowe
Do zdania: „Nagle zaczęliśmy śpiewać na całe gardła.” dopisz dowolne zdania składowe tak, by utworzyć:
A. zdanie złożone współrzędnie przeciwstawne
B. zdanie złożone podrzędnie okolicznikowe przyczyny
C. zdanie złożone współrzędnie wynikowe
Odpowiedź:
licze na naj
Wyjaśnienie:
Zdania złożone współrzędnie częściej pojawiają się w codziennej komunikacji niż zdania podrzędne. Są również prostsze do opisania. Bardzo ważne, aby zapamiętać połączenia między nimi. Zwykle scala je spójnik współrzędności (np. i, oraz, albo). Jeśli brakuje spójnika w wypowiedzeniu, dwa zdania łączą się ze sobą za pomocą znaków interpunkcyjnych.
Wypowiedzenia złożone współrzędnie składają się z pojedynczych zdań składowych, między którymi nie ma różnic gramatycznych. Każde zdanie składowe mogłoby istnieć samodzielnie. Tym głównie się różnią od zdań podrzędnie złożonych. Związki między nimi dotyczą treści. Inaczej mówiąc, każde kolejne zdanie wnosi coś do treści wypowiedzenia poprzedniego. Najczęściej jednak treść ta może mieć różne znaczenie. Różnice między poszczególnymi zdaniami rozpoznajemy głównie po spójnikach współrzędności. Poniższy wykres przedstawia typy zdań złożonych współrzędnie.
Kliknij, aby uruchomić podgląd(G2.G.9) Wykres: Zdania współrzędnie złożone
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
O ile wykresy zdań podrzędnie złożonych pokazują hierarchię między wypowiedzeniami składowymi i są trudniejsze do opracowania, o tyle w wypadku zdań złożonych współrzędnie warto zapoznać się najpierw z rodzajem zdania (łączne, przeciwstawne, rozłączne, wynikowe). Poniżej pojawiają się przykładowe ilustracje tych wypowiedzeń.
Łączne
Czytam książkę (1) / i słucham dobrej muzyki (2).
Kliknij, aby uruchomić podgląd(G2.G.9) Zdania współrzędnie złożone; wykres zdania do ćwiczenia (A)
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Przeciwstawne
Poszedłem na koncert (1) /, ale zabrakło już biletów (2).
Kliknij, aby uruchomić podgląd(G2.G.9) Zdania współrzędnie złożone; wykres zdania do ćwiczenia (B)
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Rozłączne
Pojadę nad morze (1) / albo wybiorę się w góry (2).
Kliknij, aby uruchomić podgląd(G2.G.9) Zdania współrzędnie złożone; wykres zdania do ćwiczenia (C)
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Wynikowe
Wróciłem właśnie z wakacji (1)/, więc możesz mnie odwiedzić (2).
Kliknij, aby uruchomić podgląd(G2.G.9) Zdania współrzędnie złożone; wykres zdania do ćwiczenia (D)
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.