Question

Czynniki przyrodnicze i poza przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w strefie międzyzwrotnikowej

Answer 1

Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa
W gospodarce każdego kraju rolnictwo pełni szereg funkcji. Należą do nich:
- produkcja żywności – podstawowa funkcja rolnictwa;
- wytwarzanie surowców dla przemysłu – naturalne włókna, skóry, kości, tłuszcze, biomasa (odnawialne źródło energii), biopaliwa;
- tworzenie miejsc pracy – im wyższy poziom rozwoju gospodarczego kraju, tym niższy procent ludności zatrudnionej w rolnictwie;
- tworzenie produktu krajowego brutto – udział rolnictwa w tworzeniu PKB maleje wraz ze wzrostem poziomu rozwoju gospodarczego;
- udział w handlu zagranicznym – artykuły rolne przeważają w eksporcie krajów słabo rozwiniętych.

Mimo rozwoju cywilizacyjnego rolnictwo jest uzależnione od czynników przyrodniczych.

- Klimat – największe znaczenie ma wielkość opadów, długość okresu wegetacyjnego oraz stopień usłonecznienia. Najkorzystniejsze są wilgotne morskie klimaty strefy zwrotnikowej, podzwrotnikowej i umiarkowanej ciepłej oraz klimat monsunowy.
- Wody – istotne są zasoby i głębokość zalegania wód gruntowych, roczna suma opadów atmosferycznych i pory ich występowania.
- Gleby – największe znaczenie mają żyzność i urodzajność gleby. Żyzność gleby to zdolność do zaopatrywania roślin w wodę, tlen i składniki pokarmowe. Urodzajność to aktualna zdolność produkcyjna gleby, która może być podnoszona przez zabiegi agrotechniczne, np. nawożenie, regulację stosunków wodnych. Dla rolnictwa najlepsze są czarnoziemy, mady, rędziny, gleby brunatne i czarne ziemie.
- Ukształtowanie powierzchni – najkorzystniejsze są tereny lekko faliste obszarów nizinnych, wyżynnych i kotlin śródgórskich. Stoki o nachyleniu powyżej 25° mogą być użytkowane rolniczo po kosztownym i pracochłonnym terasowaniu.

Obszarami o szczególnie dogodnych warunkach naturalnych dla rozwoju rolnictwa są tereny, na których współwystępują: korzystne ukształtowanie powierzchni, warunki klimatyczne, hydrologiczne i glebowe. Rejony te stanowią równocześnie największe obszary rolnicze świata. Na poszczególnych kontynentach należą do nich:
- Europa – niziny: Padańska, Francuska, Angielska, Śląska, Węgierska, Rumuńska; wyżyny: Bawarska, Czesko-Morawska oraz Ukraina i południowo- -zachodnia Rosja;
- Azja – niziny: Chińska, Mandżurska, Mezopotamii, Gangesu, delta Mekongu i Pogórze Kazachskie;
- Ameryka Północna – wschodnia część Wielkich Równin, Nizina Centralna i Dolina Kalifornijska;
- Ameryka Południowa – Pampa, południowa część Niziny La Platy, południowo-wschodnia część Wyżyny Brazylijskiej;
- Afryka – delta i dolina Nilu, Kraj Przylądkowy w RPA;
- Australia – południowo-wschodnia część kontynentu.

Przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa


Rozwój rolnictwa uzależniony jest również od czynników demograficznych, ekonomicznych, kulturowych, społecznych i politycznych.

Zasoby siły roboczej – mierzone są liczbą osób pracujących w rolnictwie, przypadających na 100 ha użytków rolnych. Niedobór siły roboczej ogranicza rozwój rolnictwa.

Własność ziemi – na świecie dominuje własność prywatna, która sprzyja rozwojowi rolnictwa. Wyjątkiem są kraje Ameryki Łacińskiej, Bliskiego Wschodu oraz Indie, gdzie zachowała się własność prywatna typu feudalnego (gospodarstwa o powierzchni kilkudziesięciu tysięcy hektarów). Często występuje tu ugorowanie lub dzierżawienie ziemi. W wielu krajach system dzierżaw jest wielostopniowy.

Wielkość gospodarstw – barierą rozwoju rolnictwa jest rozdrabnianie gospodarstw.

Kultura rolna – poziom kultury rolnej decyduje o stosowaniu nowoczesnych metod produkcji.

Poziom usług i przemysłu – usługi i przemysł to zaplecze naukowo-badawcze i techniczne rolnictwa, które może stanowić barierę jego rozwoju. Słabo rozwinięty przemysł rolno-spożywczy ogranicza rynek zbytu na płody rolne.

Polityka państwa – systemy kredytowania, ustalanie limitów produkcji i cen minimalnych na produkty rolne, ochrona własnego rolnictwa przez odpowiednią politykę celną.