piotrek817W 1569 została zawarta unia lubelska. Było to związane z dążeniami szlachty polskiej oraz litewskiej i Zygmunta Augusta, który nie posiadał dziedzica. Cele szlachty były zróżnicowane; dążeniami magnaterii polskiej do ekspansji gospodarczej na słabo zaludnione, a żyzne tereny wschodnie(Ukraina, Wołyń); stronnictwo egzekucyjne było przeciwne unii, ponieważ widziało w tym możliwość odbudowania potęg magnackich; szlachta litewska dążyła do wyrwania się spod kurateli magnaterii i uzyskania takich samych przywilejów, co szlachta polska. Jedną z ważnych przyczyn podpisania unii była obawa Litwinów przed konfrontacją z szybko rosnącym w siłę państwem moskiewskim. Król natomiast obawiał się, że po jego bezpotomnej śmierci Litwa i Polska wybiorą sobie osobnych władców, do czego nie chciał dopuścić. Przeciwnikami unii była magnateria litewska, która obawiała się, że utraci swoją pozycję i nie będzie miała jak dotychczas możliwości decydowania o losach Litwy.