Czy usprawiedliwione jest odstępstwo od prawdy historycznej w celu pokrzepienia serc rodaków pozbawionych ojczyzny? Rozważ problem, odwołując się do utworu Sienkiewicza oraz opinii historyka literatury Henryka Markiewicza.
„W sferze historycznej swego dzieła umieścił Sienkiewicz główne wydarzenia wojenne drugiej połowy XVII wieku […]. Czerpiąc materiał ze starannie opanowanych źródeł i opracowań historycznych […], posługiwał się nimi jednak w szczegółach swobodnie, a przede wszystkim poddał go swoistej selekcji i hierarchizacji. Na pierwszy plan wysuwał te epizody, które stanowiły zwycięstwo militarne lub przynajmniej moralne oręża polskiego – [np.] oblężenie […] Częstochowy […]. Oceną wydarzeń rządzą kryteria integralności państwa, zgody narodowej i wierności religii katolickiej. Pisarz schematyzował przy tym rzeczywistość historyczną […]; w Potopie wyjaskrawia kontrast między obrazem upadku i odrodzenia, wyolbrzymia znaczenie obrony Częstochowy”. H. Markiewicz, Pozytywizm, Warszawa 1999, s. 206
Odpowiedź:Henryk Markiewicz wskazuje, że Sienkiewicz wykorzystał w swoim dziele wydarzenia historyczne w celu wzmocnienia patriotyzmu Polaków, a następnie zmodyfikował je w sposób, który służył temu celowi. Z jednej strony można powiedzieć, że odstępstwo od prawdy historycznej w celu wzmocnienia patriotyzmu może być usprawiedliwione, gdyż dzięki temu Polacy mogli zachować swoją tożsamość i duma narodowa w trudnych czasach. Z drugiej strony należy zauważyć, że fałszowanie historii może prowadzić do powstania niezgodnych z prawdą narracji, które mogą mieć wpływ na wyobrażenia i postrzeganie wydarzeń historycznych przez ludzi. W konsekwencji może to doprowadzić do fałszywego postrzegania historii i zniekształcenia prawdy. Dlatego też trzeba zachować szczególną ostrożność przy fałszowaniu lub zmienianiu wydarzeń historycznych.
Odpowiedź:Henryk Markiewicz wskazuje, że Sienkiewicz wykorzystał w swoim dziele wydarzenia historyczne w celu wzmocnienia patriotyzmu Polaków, a następnie zmodyfikował je w sposób, który służył temu celowi. Z jednej strony można powiedzieć, że odstępstwo od prawdy historycznej w celu wzmocnienia patriotyzmu może być usprawiedliwione, gdyż dzięki temu Polacy mogli zachować swoją tożsamość i duma narodowa w trudnych czasach. Z drugiej strony należy zauważyć, że fałszowanie historii może prowadzić do powstania niezgodnych z prawdą narracji, które mogą mieć wpływ na wyobrażenia i postrzeganie wydarzeń historycznych przez ludzi. W konsekwencji może to doprowadzić do fałszywego postrzegania historii i zniekształcenia prawdy. Dlatego też trzeba zachować szczególną ostrożność przy fałszowaniu lub zmienianiu wydarzeń historycznych.
Wyjaśnienie: