Question

Czy słuszne jest miano:"najsławniejsza powieść polska" w odniesieniu do powieści "Quo Vadis"? Napisz rozprawkę. Proszę o co najmniej 3 argumenty. Z góry dziękuję:)

Answer 1

"Quo Vadis?" Henryka Sienkiewicza jest jedną z najsławniejszych polskich powieści, ale - kierując się definicją wyrażenia "sława" - tezę, że jest to dzieło najsłynniejsze należy uznać za dyskusyjną.

Czym bowiem jest sława? "Słownik Języka Polskiego PWN" podaje trzy definicje:
- wielki rozgłos zdobyty talentem, wielkimi czynami, zasługami itp.
- opinia o kimś, o czymś, zwłaszcza dobra
- sławny człowiek (albo np. dzieło literackie).
Dodanie przedrostka "naj" spowoduje, że - w interesującym nas zakresie - znaczeniem słowa "najsławniejszy" będzie:
- największy rozgłos...
- najlepsza opinia (czy też ocena)
- najsławniejsze dzieło literackie.

Trzymając się tej definicji możemy zatem powiedzieć, że z całą pewnością powieść Henryka Sienkiewicza spotkała się z największym rozgłosem w historii literatury polskiej. Wpływ na to miała niezwykła już wówczas popularność autora, który każde swoje dzieło pisał z myślą, by trafiło ono do jak najszerszego kręgu odbiorców (stąd określenie "pod strzechy"), a także atrakcyjna fabuła. Przeplatające się w niej wątki dramatyczne (prześladowania za wiarę), romansowe (odwieczny dylemat zakazanej miłości), religijne (narodziny chrześcijaństwa) i historyczne (starożytny Rzym) natrafiały na bardzo podatny grunt zarówno wśród polskiego czytelnika, jak i obcego. Jest to bowiem powieść uniwersalna, napisana żywym językiem, nie odnosząca się do realiów kraju, z którego pochodził autor.

Nie ujmując "Quo Vadis?" niczego, nie sposób - moim zdaniem - ocenić ją jako powieść najlepszą, nawet w dorobku samego Sienkiewicza. Wielu krytyków za taką uważa bowiem np. powieść "Bez dogmatu". Jest w "Quo Vadis?" wiele nieścisłości i przekłamań, by wspomnieć wręcz sprzeczne z rzeczywistością opisanie apostoła Pawła, który gani w swych apostolskich listach związki chrześcijan z poganami, a w powieści taki związek błogosławi. Historycy zarzucają też Sienkiewiczowi przerysowanie postaci Nerona i opisów starożytnego Rzymu.

I wreszcie czy da się z całą stanowczością powiedzieć, że jest to najsławniejsze dzieło, które wyszło spod pióra polskiego autora w sensie jego obecności w kanonie literatury powszechnej? Tu odpowiedź będzie przecząca, gdyż pod tym względem jego pozycja na tle innych powieści historycznych o światowej renomie nie jest aż tak doniosła, jak np. "Solaris" Stanisława Lema w dziedzinie fantastyki naukowej, czy "Cesarz" Ryszarda Kapuścińskiego w dziedzinie reportażu.

Biorąc powyższe pod uwagę uważam, że "Quo Vadis?" jest doskonała pod względem narracji i tego, czego oczekuje większość czytelników, czyli żeby była ciekawa i łatwo się ją czytało. Cieszyć się należy, że zyskała tak dużą popularność poza naszymi granicami i że doczekała się wielu ekranizacji (to też wpłynęło na jej popularność). Nie podzielam jednak poglądu, że jest ona najsławniejsza. Na to miano wydaje mi się jednak nie zasługuje.