Question

''Czego dotyczyły postulaty wysuwane przez ruch ludowy?''

Mam nadzieję że ktoś pomoże :)
Proszę do dzisiaj! (24.01.21)

Answer 1

Ruch społeczny kształtujący się na przełomie XIX i XX w. na ziemiach polskich. Kolebką tego ruchu była Galicja, gdzie szeroka autonomia przyniosła także chłopom prawa wyborcze. W 1893 r. z inicjatywy księdza Stanisława Stojałowskiego utworzono pierwszą chłopską partię polityczną - Związek Stronnictwa Chłopskiego. Jego program był zbliżony do kierunku katolicko-społecznego i nawiązywał do encykliki Rerum novarum. Po okresie krótkiej współpracy ze Stronnictwem Ludowym, ksiądz Stojałowski powołał Stronnictwo Chrześcijańsko-Ludowe (1896 r.) o dosyć radykalnym obliczu. Domagało się ono parcelacji majątków ziemskich, bezpłatnego szkolnictwa oraz rozdziału Kościoła od państwa. Stojałowski odcinał się w ten sposób od konserwatywnie nastawionej hierarchii kościelnej.

Zbliżające się w 1895 r. wybory bardzo zaktywizowały działaczy chłopskich. Na wspólnym zjeździe wiejskich komitetów wyborczych w Rzeszowie powołano w lipcu 1895 r. Stronnictwo Ludowe. Do zarządu tej partii weszli: Karol Lewakowski, Jan Stapiński, Jakub Bojko. W szeregach partii znaleźli się chłopi i mieszczaństwo o umiarkowanych poglądach antykonserwatywnych. Najważniejsze postulaty wysuwane przez SL to: rozszerzenie autonomii, zmiana prawa wyborczego i systemu podatkowego, wprowadzenie powszechnej opieki społecznej, poprawa stanu oświaty. Po wyborach z 1895 r. mandaty do Sejmu Krajowego i Rady Państwa zdobyło 9 kandydatów z SL.

Z czasem w SL coraz częściej zaczęto wysuwać postulaty niepodległościowe. Uwidoczniło się to nawet w nazwie partii, którą w 1903 r. zmieniono na Polskie Stronnictwo Ludowe. W zreformowanym programie partii na pierwszy plan wysunięto sprawę odzyskania niepodległości, domagano się też reformy prawa wyborczego (zniesienie systemu kurialnego), demokratyzacji stosunków społecznych, przeprowadzenia parcelacji (podziału) terenów dworskich oraz powszechnej oświaty. Naczelnym organem prasowym pozostał "Przyjaciel Ludu", a od strony finansowej działalność partii zabezpieczały zakładane przez zwolenników PSL towarzystwa ubezpieczeniowe oraz banki. Dzięki strajkom organizowanym przez PSL (w latach 1905-1906) władze w Wiedniu zreformowały prawo wyborcze (zniesiono podział na kurie stanowe), zwiększyły prawa obywatelskie i socjalne. Te sukcesy sprawiły, że w 1907 r. PSL stała się partią rządzącą w Sejmie Krajowym, a jej członkowie pełnili wiele ważnych funkcji administracyjnych. Jej przywódcy zawarli wtedy koalicję polityczną z konserwatystami.

Nie wszystkim działaczom PSL odpowiadał sojusz zawarty z konserwatystami. Część działaczy zarzuciła władzom partii, że zdradzili zasady, jakie przyświecały im w minionych czasach. W 1913 r. w PSL nastąpił rozłam. Wyłoniły się z niego dwa ugrupowania: PSL "Piast" i PSL "Lewica".

Na czele PSL "Piast" stanęli Wincenty Witos i Jakub Bojko. Partia ta w imię solidaryzmu społecznego opowiadała się za współpracą z konserwatystami, rozwojem oświaty i ruchu spółdzielczego. Zgadzała się na reformę rolną, ale przeprowadzoną za odszkodowaniem byłych właścicieli, gdyż uważano, że należy szanować własność prywatną. W sprawie odzyskania przez Polskę niepodległości była zdania, że można ją osiągnąć na drodze stopniowego rozszerzania autonomii. Program PSL "Piast" coraz bardziej zbliżał się więc do postulatów Narodowej Demokracji.

PSL "Lewica" współpracowało (podobnie jak PSL w latach 1905-1906) z galicyjskimi socjalistami. Podobnie jak oni uznało, że społeczeństwo może się normalnie rozwijać tylko w niepodległej Polsce i dlatego kwestię odzyskania niepodległości stawiano na pierwszym miejscu. Odrzucali jednak parlamentarne metody działalności politycznej i opowiedzieli się za zbrojną walką o niepodległość. Na czele PSL "Lewica" stał Jan Stapiński.

W 1915 r. także w zaborze rosyjskim wykształciła się partia chłopska PSL "Wyzwolenie" ze Stanisławem Thuguttem i Tomaszem Nocznickim na czele. Ugrupowanie to także opowiedziało się za zbrojną walką o niepodległość, a program miało bardzo zbliżony do PSL "Lewica".

W 1931 r. doszło do zjednoczenia ruchu chłopskiego, w wyniku którego powstało Stronnictwo Ludowe na czele z Wincentym Witosem.

Celem ruchu ludowego była walka: o prawa chłopów, o likwidację pozostałości epoki feudalnej, o reformę rolną i o demokratyzacje życia społecznego i politycznego. Ruch ludowy wysuwał też postulaty narodowe.