Społeczeństwo stanowe - to typ społeczeństwa, charakterystyczny dla europejskiego średniowiecza i części epoki nowożytnej, gdzie podstawą stratyfikacji społecznej była przynależność do stanów społecznych.
1. Pojęcie „stanu społecznego”. Stan społeczny jest to grupa ludzi wyodrębniona prawnie od innych grup i posiadająca charakterystyczny tylko dla niej zestaw praw i obowiązków. Każdy stan ma oddzielny kodeks karny i cywilny, a także system sądowy, złożony wyłącznie z przedstawicieli tegoż stanu. Społeczeństwo stanowe charakteryzuje się tedy nierównością ludzi wobec prawa, jak i – będącą tego konsekwencją - nierównością praw politycznych. Podział stanowy nie łączy się ściśle ze stratyfikacją społeczną lub posiadanym majątkiem, a jedynie z sytuacją prawną osób. Cechą systemu społecznego opartego na stanach jest ich – mniej lub bardziej – otwarty charakter. Do stanu można wejść za zasługi, poprzez wstąpienie (duchowieństwo) lub – w okresie nowożytnym – można niekiedy kupić taki awans nabywając urząd łączący się z nobilitacją; można także ze stanu społecznego wypaść (infamia).
Pojęcie „stanu” jest unikalne w skali światowej, gdyż wszędzie - poza chrześcijańską Europą - wyodrębniły się dwa odmienne systemy stratyfikacji społecznej: kastowy lub egalitarny. W systemie kastowym (Indie, starożytna Grecja) ludzie także są podzieleni na grupy o różnym statusie prawnym, podział ten jest jednak podziałem ostatecznym. W indyjskiej kaście można się jedynie urodzić. Nie można do kasty wejść za specjalne zasługi, ani spaść niżej za przestępstwo. Podobnie w Grecji, gdzie rody obcokrajowców (metojków lub meteków), mimo zamieszkiwania przez pokolenia w kraju osiedlenia, nie miały możności uzyskania praw obywatelskich. O ile w Sparcie możliwość uzyskania obywatelstwa posiadały jeszcze dzieci z małżeństw mieszanych obywateli z metojkami (za zgodą zgromadzenia obywateli), o tyle w Atenach granica kastowa była zupełnie nie do przekroczenia. System egalitarny jest charakterystyczny dla systemów despotycznych, gdzie osoby ludzkiej nie chroniły żadne prawa, stąd jego popularność pośród despotyzmów bliskowschodnich, orientalnych, bizantyjskich i turańskich.
Społeczeństwo stanowe - to typ społeczeństwa, charakterystyczny dla europejskiego średniowiecza i części epoki nowożytnej, gdzie podstawą stratyfikacji społecznej była przynależność do stanów społecznych.
1. Pojęcie „stanu społecznego”. Stan społeczny jest to grupa ludzi wyodrębniona prawnie od innych grup i posiadająca charakterystyczny tylko dla niej zestaw praw i obowiązków. Każdy stan ma oddzielny kodeks karny i cywilny, a także system sądowy, złożony wyłącznie z przedstawicieli tegoż stanu. Społeczeństwo stanowe charakteryzuje się tedy nierównością ludzi wobec prawa, jak i – będącą tego konsekwencją - nierównością praw politycznych. Podział stanowy nie łączy się ściśle ze stratyfikacją społeczną lub posiadanym majątkiem, a jedynie z sytuacją prawną osób. Cechą systemu społecznego opartego na stanach jest ich – mniej lub bardziej – otwarty charakter. Do stanu można wejść za zasługi, poprzez wstąpienie (duchowieństwo) lub – w okresie nowożytnym – można niekiedy kupić taki awans nabywając urząd łączący się z nobilitacją; można także ze stanu społecznego wypaść (infamia).
Pojęcie „stanu” jest unikalne w skali światowej, gdyż wszędzie - poza chrześcijańską Europą - wyodrębniły się dwa odmienne systemy stratyfikacji społecznej: kastowy lub egalitarny. W systemie kastowym (Indie, starożytna Grecja) ludzie także są podzieleni na grupy o różnym statusie prawnym, podział ten jest jednak podziałem ostatecznym. W indyjskiej kaście można się jedynie urodzić. Nie można do kasty wejść za specjalne zasługi, ani spaść niżej za przestępstwo. Podobnie w Grecji, gdzie rody obcokrajowców (metojków lub meteków), mimo zamieszkiwania przez pokolenia w kraju osiedlenia, nie miały możności uzyskania praw obywatelskich. O ile w Sparcie możliwość uzyskania obywatelstwa posiadały jeszcze dzieci z małżeństw mieszanych obywateli z metojkami (za zgodą zgromadzenia obywateli), o tyle w Atenach granica kastowa była zupełnie nie do przekroczenia. System egalitarny jest charakterystyczny dla systemów despotycznych, gdzie osoby ludzkiej nie chroniły żadne prawa, stąd jego popularność pośród despotyzmów bliskowschodnich, orientalnych, bizantyjskich i turańskich.