Question

co to jest komisja edukacji narodowej

Answer 1

Komisja Edukacji Narodowej (KEN, pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) – centralny organ władzy oświatowej, zależny tylko od króla i sejmu, powołany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, za zgodą ambasadora rosyjskiego Ottona Magnusa von Stackelberga.

Komisja była pierwszym ministerstwem oświaty publicznej w Polsce. Nie była, wbrew obiegowej opinii, pierwszym ministerstwem oświaty w Europie; od lat pięćdziesiątych XVIII wieku funkcjonowała Wiedeńska Nadworna Komisja Edukacyjna. Została powołana głównie dlatego, że do 1773 edukacja podstawowa i średnia były w Rzeczypospolitej organizowane przez zakon jezuitów. Taki system edukacji nakierowany był przede wszystkim na kształcenie w zakresie teologii katolickiej przy pomocy łaciny, przy czym inne przedmioty były traktowane jako uboczne i podrzędne  System ten cechował swoisty konserwatyzm i nietolerancja wobec niekatolików, a jednocześnie oderwanie od realnych potrzeb edukacyjnych. W rezultacie po skończeniu szkół jezuickich trzeba było w krótkim choć po części nadgradzać, co się w przeciągu strawionych lat opóźniło.  W 1773 zakon jezuitów został rozwiązany przez papieża Klemensa XIV, co w Polsce groziło upadkiem edukacji, ale też dało impuls do głębokich reform szkolnictwa.

 

 Pozdrawiam.

Answer 2

Komisja Edukacji Narodowej powstała w 1773 roku w ramach reform sejmu rozbiorowego. Była jedną z instytucji powołanych przez sejm. Działała dzięki funduszom uzyskanym z likwidacji zakonu Jezuitów. Do ścisłego kierownictwa należeli Michał Poniatowski (prymas), Adam Czartoryski (książę), Andrzej Zamoyski (kanclerz). Obok Komisji działało Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, którym kierował ksiądz Pironnowicz.

Polskę podzielono na prowincje szkolne – Koronną i Litewską. Wyodrębniono dwie szkoły główne w Krakowie i Wilnie tzw. Akademie. Niższy szczebel stanowiły szkoły wydziałowe – 7-letnie i powydziałowe – 6-letnie. Szkoły parafialne o świeckim charakterze były szkołami masowymi. Szczególnie w akademiach, które reformował Hugo Kołłątajpoziom się podniósł. Uczono pedagogiki, ekonomii, astronomii, matematyki, geografii i poznawano kulturę różnych narodów.