Tematem przewodnim tej powieści są stosunki w rosyjskiej szkole, które poznał Żeromski bedąc jej uczniem. W książce poznajemy dzieje trzech chłopców: Marcina Borowicza, Andrzeja Radka i Zygiera, którzy nie poddają się panującej w danym okresie rusyfikacji. Ludzie byli w każdym momencie kontrolowani nawet gdy siedzieli wieczorami w domu, w każdej chwili mogli wpaść rosjanie i zrewidować im cały dom w poszukiwaniu: polskich gazet, książek, piosenek. A jeśli by znaleźli coś to cała rodzina była "ładowana" najczęściej do ciężarówki i wywożony z innymi "skazańcami" na Sybir.
Tematem przewodnim tej powieści są stosunki w rosyjskiej szkole, które poznał Żeromski bedąc jej uczniem. W książce poznajemy dzieje trzech chłopców: Marcina Borowicza, Andrzeja Radka i Zygiera, którzy nie poddają się panującej w danym okresie rusyfikacji. Ludzie byli w każdym momencie kontrolowani nawet gdy siedzieli wieczorami w domu, w każdej chwili mogli wpaść rosjanie i zrewidować im cały dom w poszukiwaniu: polskich gazet, książek, piosenek. A jeśli by znaleźli coś to cała rodzina była "ładowana" najczęściej do ciężarówki i wywożony z innymi "skazańcami" na Sybir.