Cesarstwo rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje się, że początkiem cesarstwa był rok 27 p.n.e., kiedy Gajusz Oktawiuszotrzymał od senatu tytuł augusta (wywyższony przez bogów). Potwierdzało to pozycję Oktawiana jako najważniejszej osoby w państwie i przyniosło definitywny koniec republice rzymskiej.
Początkowo formą rządów cesarstwie był tzw. pryncypat - formalnie zachowano poprzedni ustrój a cesarz utrzymywał najwyższą władzę w państwie sprawując wszystkie najważniejsze urzędy republiki i kontrolując armię. W wyniku reform Dioklecjana iKonstantyna nastała era dominatu ze znacznie mocniejszą pozycją cesarską.
W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpadło się na część zachodnią i wschodnią. W wyniku problemów wewnętrznych i wędrówki ludów Państwo zachodnie upadło w 476 roku. Bogatsze i bardziej zurbanizowane cesarstwo wschodnie (ze stolicą wKonstantynopolu) przetrwało do 1453 roku.
Panowanie Oktawiana Augusta (27 p.n.e. - 14 n.e.) cechowało przywrócenie stabilności politycznej i społecznej. Ustrój republikański nie został formalnie zniesiony, a władzacesarza wywodziła się z połączenia kompetencji urzędów cywilnych oraz wojskowych, w szczególności władzy konsula (najwyższego urzędnika i dowódcy wojskowego), trybuna ludowego (protektora ludu z prawem weta i inicjatywą prawodawczą) i najwyższego kapłana (Pontifex Maximus). Cezara określano również jako zwycięskiego wodza (Imperator) oraz ojca ojczyzny (pater patriae). August zachował przywileje senatorów, podkreślając, że jest pierwszym wśród równych (princeps). Dlatego ten system rządzenia nazwano pryncypatem.
August wprowadził szereg reform usprawniających administrację rzymską. Zastąpił skorumpowanych i ambitnych patrycjuszy sprawnymi administratorami ze stanu ekwitów(należał do nich m.in. Poncjusz Piłat), dając im kluczowe stanowiska w państwie np.prefekta Egiptu (ważne źródło zaopatrzenia w zboże) czy prefekta pretori (gwardia cesarska w Rzymie). Zastąpił także skorumpowanych przedsiębiorców, dzierżawiących podatki, urzędnikami państwowymi. Rozsądne podatki i stabilna moneta spowodowały rozwój handlu i wzrost gospodarczy.
August zajął się także reformą religii i uzdrowieniem obyczajów. Ustanowił prawa zachęcające do małżeństwa i posiadania dzieci (opodatkowano kawalerów i bezdzietnych), wprowadził kary za przestępstwa seksualne. Promował kulturę opiewającą proste, wiejskie i rodzinne wartości oraz pobożność. Odbudował 53 świątynie w Rzymie, odnawiając zaniedbane ceremonie religijne.
Następca Augusta – Tyberiusz (14-37) był skutecznym dowódcą i administratorem. Pod koniec panowania wycofał się do willi na Capri, pozostawiając rządy w ręku prefekta pretorii Lucjusza Aeliusza Sejanusa. Istnieje podejrzenie, czy jego wejścia na "tron cesarski" nie ułatwiła jego matka - Liwia Druzylla, podejrzana o spowodowanie zabójstwa mężów Julii Starszej - Marka Marcellusa i Marka Agrypyoraz jej synów Gajusza Cezara i Lucjusza Cezara. Julia była córką Augusta z pierwszego małżeństwa ze Skrybonią. Tyberiusz podczas panowania nie opuścił ani razu Italii. Na Capri dokonywał wielu gwałtów i zbrodni.
Jego bratanek i sukcesor Gajus zwany Kaligulą (37-41) zdobył początkowo popularność znosząc podatek od sprzedaży oraz sponsorując igrzyska sportowe i przedstawienia, ale szybko stał się tyranem. Mordował senatorów, aby posiąść ich żony i własność, na gubernatorów mianował przyjaciół z dzieciństwa, żądał oddawania sobie czci jako Jowiszowi i – według Swetoniusza – planował powierzenie urzędu konsula swojemu koniowi, Incitatusowi. W końcu został zamordowany przez spiskowców.
Po śmierci Kaliguli rozważano przywrócenie republiki, ale pretorianie wymusili na senacie uznanie nowego cesarza. Został nimKlaudiusz (41-54), który odznaczył się rozsądnymi decyzjami politycznymi oraz wprowadzeniem humanitarnych praw dotyczących dłużników i niewolników. Klaudiusz rozbudował również port w Ostii oraz wybudował nowy akwedukt zaopatrujący Rzym w wodę. Został otruty przez swoją żonę Agrypinę, która w ten sposób zdobyła tron dla swojego syna Nerona (54-68). Neron zapoczątkował prześladowania chrześcijan, wykorzystując do tego pożar Rzymu w 64. Władał nieudolnie i wybuchły przeciwko niemu bunty. Popełnił samobójstwo podczas ucieczki z opanowanego przez swoich wrogów Rzymu.
Śmierć Nerona zapoczątkowała wojnę domową, podczas której rzymscy żołnierze powołali po kolei czterech cesarzy: Galbę, Othona,Witeliusza i Wespazjana. Dlatego rok 69 nazywany jest rokiem czterech cesarzy. Obnażyło to fikcję republikańskich tradycji – władza cesarzy opierała się w istocie na armii.
Cesarstwo rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego, powstałe z przekształcenia republiki rzymskiej w system monarchiczny. Przyjmuje się, że początkiem cesarstwa był rok 27 p.n.e., kiedy Gajusz Oktawiuszotrzymał od senatu tytuł augusta (wywyższony przez bogów). Potwierdzało to pozycję Oktawiana jako najważniejszej osoby w państwie i przyniosło definitywny koniec republice rzymskiej.
Początkowo formą rządów cesarstwie był tzw. pryncypat - formalnie zachowano poprzedni ustrój a cesarz utrzymywał najwyższą władzę w państwie sprawując wszystkie najważniejsze urzędy republiki i kontrolując armię. W wyniku reform Dioklecjana iKonstantyna nastała era dominatu ze znacznie mocniejszą pozycją cesarską.
W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpadło się na część zachodnią i wschodnią. W wyniku problemów wewnętrznych i wędrówki ludów Państwo zachodnie upadło w 476 roku. Bogatsze i bardziej zurbanizowane cesarstwo wschodnie (ze stolicą wKonstantynopolu) przetrwało do 1453 roku.
Panowanie Oktawiana Augusta (27 p.n.e. - 14 n.e.) cechowało przywrócenie stabilności politycznej i społecznej. Ustrój republikański nie został formalnie zniesiony, a władzacesarza wywodziła się z połączenia kompetencji urzędów cywilnych oraz wojskowych, w szczególności władzy konsula (najwyższego urzędnika i dowódcy wojskowego), trybuna ludowego (protektora ludu z prawem weta i inicjatywą prawodawczą) i najwyższego kapłana (Pontifex Maximus). Cezara określano również jako zwycięskiego wodza (Imperator) oraz ojca ojczyzny (pater patriae). August zachował przywileje senatorów, podkreślając, że jest pierwszym wśród równych (princeps). Dlatego ten system rządzenia nazwano pryncypatem.
August wprowadził szereg reform usprawniających administrację rzymską. Zastąpił skorumpowanych i ambitnych patrycjuszy sprawnymi administratorami ze stanu ekwitów(należał do nich m.in. Poncjusz Piłat), dając im kluczowe stanowiska w państwie np.prefekta Egiptu (ważne źródło zaopatrzenia w zboże) czy prefekta pretori (gwardia cesarska w Rzymie). Zastąpił także skorumpowanych przedsiębiorców, dzierżawiących podatki, urzędnikami państwowymi. Rozsądne podatki i stabilna moneta spowodowały rozwój handlu i wzrost gospodarczy.
August zajął się także reformą religii i uzdrowieniem obyczajów. Ustanowił prawa zachęcające do małżeństwa i posiadania dzieci (opodatkowano kawalerów i bezdzietnych), wprowadził kary za przestępstwa seksualne. Promował kulturę opiewającą proste, wiejskie i rodzinne wartości oraz pobożność. Odbudował 53 świątynie w Rzymie, odnawiając zaniedbane ceremonie religijne.
Następca Augusta – Tyberiusz (14-37) był skutecznym dowódcą i administratorem. Pod koniec panowania wycofał się do willi na Capri, pozostawiając rządy w ręku prefekta pretorii Lucjusza Aeliusza Sejanusa. Istnieje podejrzenie, czy jego wejścia na "tron cesarski" nie ułatwiła jego matka - Liwia Druzylla, podejrzana o spowodowanie zabójstwa mężów Julii Starszej - Marka Marcellusa i Marka Agrypyoraz jej synów Gajusza Cezara i Lucjusza Cezara. Julia była córką Augusta z pierwszego małżeństwa ze Skrybonią. Tyberiusz podczas panowania nie opuścił ani razu Italii. Na Capri dokonywał wielu gwałtów i zbrodni.
Jego bratanek i sukcesor Gajus zwany Kaligulą (37-41) zdobył początkowo popularność znosząc podatek od sprzedaży oraz sponsorując igrzyska sportowe i przedstawienia, ale szybko stał się tyranem. Mordował senatorów, aby posiąść ich żony i własność, na gubernatorów mianował przyjaciół z dzieciństwa, żądał oddawania sobie czci jako Jowiszowi i – według Swetoniusza – planował powierzenie urzędu konsula swojemu koniowi, Incitatusowi. W końcu został zamordowany przez spiskowców.
Po śmierci Kaliguli rozważano przywrócenie republiki, ale pretorianie wymusili na senacie uznanie nowego cesarza. Został nimKlaudiusz (41-54), który odznaczył się rozsądnymi decyzjami politycznymi oraz wprowadzeniem humanitarnych praw dotyczących dłużników i niewolników. Klaudiusz rozbudował również port w Ostii oraz wybudował nowy akwedukt zaopatrujący Rzym w wodę. Został otruty przez swoją żonę Agrypinę, która w ten sposób zdobyła tron dla swojego syna Nerona (54-68). Neron zapoczątkował prześladowania chrześcijan, wykorzystując do tego pożar Rzymu w 64. Władał nieudolnie i wybuchły przeciwko niemu bunty. Popełnił samobójstwo podczas ucieczki z opanowanego przez swoich wrogów Rzymu.
Śmierć Nerona zapoczątkowała wojnę domową, podczas której rzymscy żołnierze powołali po kolei czterech cesarzy: Galbę, Othona,Witeliusza i Wespazjana. Dlatego rok 69 nazywany jest rokiem czterech cesarzy. Obnażyło to fikcję republikańskich tradycji – władza cesarzy opierała się w istocie na armii.
Licze na naj :D