- Budowa pierwotna jest charakterystyczna dla młodych, szczytowych odcinków łodyg roślin zielnych i odcinków pędów drzew i krzewów.
- Podstawową funkcją łodyg jest podtrzymywanie liści, kwiatów, owoców i pośredniczenie w rozprowadzaniu substancji odżywczych, gromadzenie materiałów zapasowych, są także organami asymilacji (rośliny zielne).
- Wynikiem pierwotnego wzrostu łodygi jest wydłużanie się pędu oraz powstanie zasadniczego planu budowy. Tkanki pierwotne łodygi powstają wskutek działalności merystemu wierzchołkowego.
- U roślin okrytozalążkowych wyróżniamy dwa podstawowe plany budowy pierwotnej: rośliny jednoliściennej i dwuliściennej.
- W budowie pierwotnej wyróżniamy kolejno: skórkę – epidermę, korę pierwotną, w obrębie której nie ma wiązek przewodzących, i walec osiowy, zawierający wiązki przewodzące.
Komórki skórki tworzą jedną warstwę pokrytą kutyną, między nimi występują aparaty szparkowe. Skórka przyczynia się do utrzymywania turgoru komórek parenchymatycznych walca osiowego, ponieważ chroni przed wyschnięciem. Kora pierwotna, wypełniona parenchymą, zawiera chloroplasty i duże przestrzenie międzykomórkowe; stanowi system wentylacyjny rośliny. Rozrzucone są w niej włókna sklerenchymy i komórki kolenchymy, zwiększające odporność na rozerwanie. Ostatnią, najgłębiej położoną warstwą kory pierwotnej jest endoderma – śródskórnia; jej komórki transportują substancje między korą i walcem. Walec osiowy zawiera wiązki przewodzące złożone, łykodrzewne, ułożone w charakterystyczny pierścień (rośliny dwuliścienne) lub rozrzucone w całej łodydze (rośliny jednoliścienne). Ułożenie wiązek jest zawsze takie, że łyko skierowane jest na zewnątrz, a drewnodo środka łodygi. Rośliny dwuliścienne i nagozalążkowe mają wiązki kolateralne otwarte, to znaczy, że łyko i drewno leżą obok siebie, a między nimi znajduje się warstwa niezróżnicowanej tkanki twórczej – kambium. Dzięki kambium rośliny te przyrastają na grubość.
Rys. Schemat budowy wierzchołka pędu – budowa pierwotna, układwiązek przewodzących u roślin dwuliściennych
- Budowa pierwotna jest charakterystyczna dla młodych, szczytowych odcinków łodyg roślin zielnych i odcinków pędów drzew i krzewów.
- Podstawową funkcją łodyg jest podtrzymywanie liści, kwiatów, owoców i pośredniczenie w rozprowadzaniu substancji odżywczych, gromadzenie materiałów zapasowych, są także organami asymilacji (rośliny zielne).
- Wynikiem pierwotnego wzrostu łodygi jest wydłużanie się pędu oraz powstanie zasadniczego planu budowy. Tkanki pierwotne łodygi powstają wskutek działalności merystemu wierzchołkowego.
- U roślin okrytozalążkowych wyróżniamy dwa podstawowe plany budowy pierwotnej: rośliny jednoliściennej i dwuliściennej.
- W budowie pierwotnej wyróżniamy kolejno: skórkę – epidermę, korę pierwotną, w obrębie której nie ma wiązek przewodzących, i walec osiowy, zawierający wiązki przewodzące.
Komórki skórki tworzą jedną warstwę pokrytą kutyną, między nimi występują aparaty szparkowe. Skórka przyczynia się do utrzymywania turgoru komórek parenchymatycznych walca osiowego, ponieważ chroni przed wyschnięciem. Kora pierwotna, wypełniona parenchymą, zawiera chloroplasty i duże przestrzenie międzykomórkowe; stanowi system wentylacyjny rośliny. Rozrzucone są w niej włókna sklerenchymy i komórki kolenchymy, zwiększające odporność na rozerwanie. Ostatnią, najgłębiej położoną warstwą kory pierwotnej jest endoderma – śródskórnia; jej komórki transportują substancje między korą i walcem. Walec osiowy zawiera wiązki przewodzące złożone, łykodrzewne, ułożone w charakterystyczny pierścień (rośliny dwuliścienne) lub rozrzucone w całej łodydze (rośliny jednoliścienne). Ułożenie wiązek jest zawsze takie, że łyko skierowane jest na zewnątrz, a drewnodo środka łodygi. Rośliny dwuliścienne i nagozalążkowe mają wiązki kolateralne otwarte, to znaczy, że łyko i drewno leżą obok siebie, a między nimi znajduje się warstwa niezróżnicowanej tkanki twórczej – kambium. Dzięki kambium rośliny te przyrastają na grubość.Rys. Schemat budowy wierzchołka pędu – budowa pierwotna, układwiązek przewodzących u roślin dwuliściennych
W załączniku :)
Tylko ja mam rozszerzoną biologię, więc nie wiem, czy to nie jest zbyt szczegółowe :)
Na pierwszym załączniku budowa pierwotna, a na drugim przyrost wtórny.