Buatlah minimal 5 pertanyaan dari bacaan di bawah
Undha Usuke Basa Tembung kang digunakake ing Basa Jawa iku ana rong jinis. Jinise basa sajrone basa Jawa iku dhasare kapilah dadi loro yaiku basa ngoko lan basa krama. Anane pamerangan kaya mangkono iku jalaran saben panganggone tembung merhatekake mitra wicarane. Yen wong enom omong-omongan karo wong sing luwih tuwa iku nduweni istilah dhewe. semono uga wong tuwa nalika omong-omongan karo wong enom iku uga nduweni istilah dhewe. mula istilah-istilah kang beda miturut panganggone iku sinebut undha-usuking basa. Miturut Harjawiyana lan Supriya (2009:13) ngenani unggah-ungguh basa, anane undha-usuking basa iki dideleng saka faktor umur, faktor peprenahan, faktor drajat pangkat, faktor drajat semat, faktor trah, faktor luhuring pribadi, faktor tetepangan. Saka faktor ing ndhuwur iku cetha yen wong Jawa iku nggatekake anane faktor kang nyebabake anane undha-usuking basa. Pamerange undha-usuk ana 2, yaiku: a. Basa Ngoko Basa ngoko padatane basa kang digunakake nalika cecaturan kang ana ing swasana informal, kaya ta cecaturan, guneman. Nadyan digunakake ing wektu kaya mangkono, basa ngoko iku nduweni paugeran kang digunakake nalika komunikasi. Biyasane wong sing nganggo basa ngoko yaiku wong sing wis kenal raket lan sapadha-padha. Sapadha-padha iku tegese umure iku sapantaran, ora luwih enom saka mitra wicarane. Semono uga dideleng saka pangkat drajate. Wong sing nduweni pangkat luwih dhuwur iku biyasane nggunakake basa ngoko nalika ngomong karo andhahane. Luwih cethane basa ngoko iku kaperang dadi ngoko lan ngoko alus. Ngoko lugu iku ukarane kedadeyan saka tembung-tembung kang netral. Miturut Sasangka (2005) ngoko iku wujud ungga-ungguh basa Jawa kang tembunge iku wujude ngoko wae lan netral (leksikon ngoko lan netral) tanpa anane leksikon krama. Tuladhane: Bu Darsi kae lagi wae tuku gula neng tokoku. Ukara kesebut kalebu ukara netral kang ora ana leksikon krama. Ngoko alus iku minangka basa ngoko kang isih ana leksikon kramane. Anane leksikon krama iku tujuwane kanggo ngurmati mitra wicarane. Tuladhane: Bu Darsi Kae lagi mae mundhut gula neng tokoku. Ukara kasebut minangka ukara kang verbane ora netral maneh nanging nggunakake leksikon krama. Saka tembung tuku minangka tembung netral, banjur nggunakake tembung mundhut. Ukara kaya mangkono iku sinebut ngoko alus.
b. Basa Krama
Basa krama padatane digunakake kanggo wujud pakurmatan. Wujud pakurmatan tegese,
basa kang digunakake iku ngajeni wong sing luwih tuwa, saliyane iku uga digunakake dening
andhahan marang wong kang dnuweni pangkat luwih dhuwur. Yen digambarake wujud
gegambarane vertikal saka ngisor tumuju ing ndhuwur. Saengga sing nggunakake basa krama iku
wong sing luwih enom marang wong tuwa, andhahan marang wong sing nduweni pangkat luwih
dhuwur, utawa sapadha-padha kang tujuwane kanggo ngajeni lan ngurmati mitra wicarane.
Basa krama uga kaperang dadi loro yaiku basa krama lugu lan krama alus. Krama alus
diperang maneh dadi 2 yaiku krama andhap lan krama inggil. Krama inggil kanggo wong liya
sing luwih tuwa utawa drajade luwih dhuwur. Tujuwane kanggo ngurmati wong kasebut. Dene
krama andhap iku krama sing dinggo awake dhwe nalika pacaturan karo wong sing luwih tuwa
utawa luwih dhuwur drajate. Tujuwane kanggo ngasorake awake dhewe.
Krama lugu yaiku basa kang dumadi saka tembung-tembung krama lugu lan ngoko
wenang, tanpa anane kawewahan tembung-tembung krama andhap lan krama inggil. Dene krama
alus yaiku tembung-tembung krama lugu lan ngoko wenang, sing kawewahan tembung-tembung
krama andhap lan krama inggil. Saking krama alus kaperang maneh dadi loro yaiku krama
andhap yaiku tembung-tembung sing kedadeyan saka krama andhap lan krama inggil yaiku
tembung-tembung sing kedadeyan saka krama inggil.
Tuladhane:
Krama andhap: Dik Ratna nembe mem sekul kuning menika wau
Krama inggil: Bapak nembe dhahar sekul kuning menika wau.
Undha Usuke Basa Tembung kang digunakake ing Basa Jawa iku ana rong jinis. Jinise basa sajrone basa Jawa iku dhasare kapilah dadi loro yaiku basa ngoko lan basa krama. Anane pamerangan kaya mangkono iku jalaran saben panganggone tembung merhatekake mitra wicarane. Yen wong enom omong-omongan karo wong sing luwih tuwa iku nduweni istilah dhewe. semono uga wong tuwa nalika omong-omongan karo wong enom iku uga nduweni istilah dhewe. mula istilah-istilah kang beda miturut panganggone iku sinebut undha-usuking basa. Miturut Harjawiyana lan Supriya (2009:13) ngenani unggah-ungguh basa, anane undha-usuking basa iki dideleng saka faktor umur, faktor peprenahan, faktor drajat pangkat, faktor drajat semat, faktor trah, faktor luhuring pribadi, faktor tetepangan. Saka faktor ing ndhuwur iku cetha yen wong Jawa iku nggatekake anane faktor kang nyebabake anane undha-usuking basa. Pamerange undha-usuk ana 2, yaiku: a. Basa Ngoko Basa ngoko padatane basa kang digunakake nalika cecaturan kang ana ing swasana informal, kaya ta cecaturan, guneman. Nadyan digunakake ing wektu kaya mangkono, basa ngoko iku nduweni paugeran kang digunakake nalika komunikasi. Biyasane wong sing nganggo basa ngoko yaiku wong sing wis kenal raket lan sapadha-padha. Sapadha-padha iku tegese umure iku sapantaran, ora luwih enom saka mitra wicarane. Semono uga dideleng saka pangkat drajate. Wong sing nduweni pangkat luwih dhuwur iku biyasane nggunakake basa ngoko nalika ngomong karo andhahane. Luwih cethane basa ngoko iku kaperang dadi ngoko lan ngoko alus. Ngoko lugu iku ukarane kedadeyan saka tembung-tembung kang netral. Miturut Sasangka (2005) ngoko iku wujud ungga-ungguh basa Jawa kang tembunge iku wujude ngoko wae lan netral (leksikon ngoko lan netral) tanpa anane leksikon krama. Tuladhane: Bu Darsi kae lagi wae tuku gula neng tokoku. Ukara kesebut kalebu ukara netral kang ora ana leksikon krama. Ngoko alus iku minangka basa ngoko kang isih ana leksikon kramane. Anane leksikon krama iku tujuwane kanggo ngurmati mitra wicarane. Tuladhane: Bu Darsi Kae lagi mae mundhut gula neng tokoku. Ukara kasebut minangka ukara kang verbane ora netral maneh nanging nggunakake leksikon krama. Saka tembung tuku minangka tembung netral, banjur nggunakake tembung mundhut. Ukara kaya mangkono iku sinebut ngoko alus.
b. Basa Krama
Basa krama padatane digunakake kanggo wujud pakurmatan. Wujud pakurmatan tegese,
basa kang digunakake iku ngajeni wong sing luwih tuwa, saliyane iku uga digunakake dening
andhahan marang wong kang dnuweni pangkat luwih dhuwur. Yen digambarake wujud
gegambarane vertikal saka ngisor tumuju ing ndhuwur. Saengga sing nggunakake basa krama iku
wong sing luwih enom marang wong tuwa, andhahan marang wong sing nduweni pangkat luwih
dhuwur, utawa sapadha-padha kang tujuwane kanggo ngajeni lan ngurmati mitra wicarane.
Basa krama uga kaperang dadi loro yaiku basa krama lugu lan krama alus. Krama alus
diperang maneh dadi 2 yaiku krama andhap lan krama inggil. Krama inggil kanggo wong liya
sing luwih tuwa utawa drajade luwih dhuwur. Tujuwane kanggo ngurmati wong kasebut. Dene
krama andhap iku krama sing dinggo awake dhwe nalika pacaturan karo wong sing luwih tuwa
utawa luwih dhuwur drajate. Tujuwane kanggo ngasorake awake dhewe.
Krama lugu yaiku basa kang dumadi saka tembung-tembung krama lugu lan ngoko
wenang, tanpa anane kawewahan tembung-tembung krama andhap lan krama inggil. Dene krama
alus yaiku tembung-tembung krama lugu lan ngoko wenang, sing kawewahan tembung-tembung
krama andhap lan krama inggil. Saking krama alus kaperang maneh dadi loro yaiku krama
andhap yaiku tembung-tembung sing kedadeyan saka krama andhap lan krama inggil yaiku
tembung-tembung sing kedadeyan saka krama inggil.
Tuladhane:
Krama andhap: Dik Ratna nembe mem sekul kuning menika wau
Krama inggil: Bapak nembe dhahar sekul kuning menika wau.
semoga membantu 0_0
1. Apa yang dimaksud dengan bahasa Ngoko, dan dalam situasi apa biasanya digunakan?
2. Apa perbedaan antara bahasa Ngoko lugu dan bahasa Ngoko alus, dan bagaimana mereka digunakan dalam komunikasi sehari-hari?
3. Bagaimana bahasa Krama digunakan dalam bahasa Jawa, dan apa yang membuatnya berbeda dari bahasa Ngoko?
4. Mengapa bahasa Krama Krama Alus digunakan dalam situasi-situasi yang memerlukan penghormatan atau komunikasi formal? Apa yang membedakan krama alus dari krama inggil?
5. Bagaimana penggunaan bahasa Jawa yang berbeda ini mencerminkan faktor-faktor seperti usia, pangkat, dan hubungan sosial di dalam masyarakat Jawa?