Grupy krwi Znamy dziś 4 główne grupy krwi, oznaczane jako A, B, AB i 0. Różnice między krwią różnych grup sprowadzają się do obecności lub nieobecności w erytrocytach pewnych substancji zwanych aglutynogenami albo antygenami, oraz obecnością lub nieobecnością w surowicy krwi substancji zwanych aglutyninami albo przeciwciałami. Wyróżniamy dwa aglutynogeny, które oznaczamy literami A i B. Dana krew może zawierać albo aglutynogen A, albo B, albo A i B, czy też może nie zawierać ani aglutynogenu A, ani B. Krew zawierająca aglutynogen A i B należy do grupy zwanej AB, krew zawierająca aglutynogen A- do grupy A, a zawierająca aglutynogen B- do grupy B, natomiast krew nie zawierająca A ani B należy do grupy zwanej zerową (0). Aglutyniny występujące w surowicy są też dwóch kategorii. Oznaczamy je literą a i b. Dana surowica może zawierać bądź tylko a, bądź tylko b lub a i b, albo też nie zawierać żadnej z tych aglutynin. Aglutynogen A i aglutynina a w warunkach normalnych nie występuje u jednego osobnika, tak że jeżeli dana krew zawiera A w czerwonych krwinkach, to nie może zawierać a w surowicy. Podobnie też nie występują razem aglutynogen B i aglutynina b. Spotkanie tych substancji równocześnie w krwi powoduje aglutynację (zlepianie się) krwinek. Z tego wynika, że krew grupy AB nie zawiera ani aglutyniny a ani b, natomiast krew grupy 0 zawiera obie aglutyniny. Fakty, o których była mowa wyżej, dotyczące występowania aglutynogenów i aglutynin w grupach krwi, można zestawić w poniższej tabeli: Grupa krwi Aglutynogeny w krwinkach Aglutyniny w surowicy A A b B B a AB A i B brak 0 brak a i b Znajomość grupy krwi jest niezbędna przy podaniu (transfuzji) cudzej krwi potrzebującemu człowiekowi.
Wszystkie osobniki są heterozygotami (geny dominujące IA lub IB otrzymały od ojca, a gen recesywny i0 otrzymały od matki).
Grupy krwi dziedziczone są niezależnie od czynnika Rh. Jako zdeterminowane genetycznie, nie ulegają zmianie podczas ontogenezy człowieka. Znajomość kombinacji genetycznych i fenotypowych dotyczących grup krwi może pomóc w wykluczeniu ojcostwa. Czynnik Rh, podobnie jak grupy krwi, dziedziczy się zgodnie z prawami Mendla, a ustalenie czynnika Rh jest pomocne w określeniu prawdopodobieństwa zaistnienia konfliktu serologicznego.
Grupy krwi
Znamy dziś 4 główne grupy krwi, oznaczane jako A, B, AB i 0.
Różnice między krwią różnych grup sprowadzają się do obecności lub nieobecności w erytrocytach pewnych substancji zwanych aglutynogenami albo antygenami, oraz obecnością lub nieobecnością w surowicy krwi substancji zwanych aglutyninami albo przeciwciałami.
Wyróżniamy dwa aglutynogeny, które oznaczamy literami A i B.
Dana krew może zawierać albo aglutynogen A, albo B, albo A i B, czy też może nie zawierać ani aglutynogenu A, ani B.
Krew zawierająca aglutynogen A i B należy do grupy zwanej AB, krew zawierająca aglutynogen A- do grupy A, a zawierająca aglutynogen B- do grupy B, natomiast krew nie zawierająca A ani B należy do grupy zwanej zerową (0).
Aglutyniny występujące w surowicy są też dwóch kategorii. Oznaczamy je literą a i b. Dana surowica może zawierać bądź tylko a, bądź tylko b lub a i b, albo też nie zawierać żadnej z tych aglutynin.
Aglutynogen A i aglutynina a w warunkach normalnych nie występuje u jednego osobnika, tak że jeżeli dana krew zawiera A w czerwonych krwinkach, to nie może zawierać a w surowicy.
Podobnie też nie występują razem aglutynogen B i aglutynina b. Spotkanie tych substancji równocześnie w krwi powoduje aglutynację (zlepianie się) krwinek.
Z tego wynika, że krew grupy AB nie zawiera ani aglutyniny a ani b, natomiast krew grupy 0 zawiera obie aglutyniny.
Fakty, o których była mowa wyżej, dotyczące występowania aglutynogenów i aglutynin w grupach krwi, można zestawić w poniższej tabeli:
Grupa krwi Aglutynogeny w krwinkach Aglutyniny w surowicy
A A b
B B a
AB A i B brak
0 brak a i b
Znajomość grupy krwi jest niezbędna przy podaniu (transfuzji) cudzej krwi potrzebującemu człowiekowi.
Wszystkie osobniki są heterozygotami (geny dominujące IA lub IB otrzymały od ojca, a gen recesywny i0 otrzymały od matki).
Grupy krwi dziedziczone są niezależnie od czynnika Rh. Jako zdeterminowane genetycznie, nie ulegają zmianie podczas ontogenezy człowieka. Znajomość kombinacji genetycznych i fenotypowych dotyczących grup krwi może pomóc w wykluczeniu ojcostwa. Czynnik Rh, podobnie jak grupy krwi, dziedziczy się zgodnie z prawami Mendla, a ustalenie czynnika Rh jest pomocne w określeniu prawdopodobieństwa zaistnienia konfliktu serologicznego.