Zmiana tematyki, w szczególności wpływ muzyki ludowej, doprowadziła do przeobrażenia formy operowej. W rezultacie ograniczeniu uległa wielka aria na rzecz form mniejszych, pieśniowych. Niektóre rodzaje pieśni jak np. modlitwa i pieśń biesiadna stały się prawie nieodłącznym atrybutem opery XIX wiecznej. Typowa dla okresu romantycznego ballada stawała się niekiedy osnową całości dzieła operowego (np. „Holender tułacz“ R. Wagnera). Ograniczeniu, a nawet eliminacji uległ recytatyw na rzecz szerzej rozbudowanej partii, tj. monologu, który stał się podstawą do ukształtowania sceny. We wszystkich gatunkach opery w okresie romantyzmu widoczne jest dążenie do ujednolicenia dzieła za pomocą materiału muzycznego. Jednocześnie wzrosło znaczenie orkiestry, a w związku z tym powiększyła się jej obsada. Typowym przedstawicielem muzyki dramatycznej okresu romantycznego był R. Wagner. W jego twórczości skupiły się najważniejsze tendencje charakterystyczne dla tego okresu, chociaż najwybitniejsze swoje dzieła stworzył Wagner później, kiedy już minął okres romantyczny. Charakterystyczną cechą koncepcji dramatycznej Wagnera było współdziałanie wszystkich sztuk, głównie poezji, dramatu, sztuki teatralnej, plastyki i muzyki. Według Wagnera muzyka powinna być podporządkowana akcji dramatycznej. W związku z tym powrócił do pierwotnej koncepcji dramatu muzycznego. O jedności dzieła miały decydować podstawowe tematy muzyczne, nazwane później motywami przewodnimi. Były one jednocześnie symbolami elementarnych sił przyrody, postaci, uczuć, nastrojów, a nawet przedmiotów. Najszerzej rozbudował Wagner system motywów przewodnich w tetralogii „Pierścień Nibelunga”. Ograniczeniu natomiast uległy motywy przewodnie w „Tristianie i Izoldzie”. Wagner wykorzystał wszystkie dotychczasowe środki wyrazu. Podstawą jedności sceny były motywy przewodnie. Ich liczba uzależniona była od liczby działających w danej scenie osób oraz od sytuacji dramatycznej. Pod względem konstrukcyjnym opierała się ona na tych samych zasadach, co forma poematu symfonicznego. Wagner powiększył skład dotychczasowej orkiestry operowej, a nawet dodał do niej nowe instrumenty (tzw. tuby wagnerowskie). W harmonice rozbudował sieć odniesień harmonicznych , aż do związków półtonowych i trytonowych. Wskutek rozbudowania tych odniesień harmonicznych Wagner przekroczył zdecydowanie system diatoniczny na rzecz wzmożonej chromatyki. Zmienił się więc charakter melodyki. Straciła ona budowę okresową z charakterystycznym dla niej falowaniem napięć i odprężeń i stała się tworem ciągłym, tzw. melodią nieskończoną. Reforma Wagnera, chociaż była naturalną konsekwencją rozwoju muzyki dramatycznej XIX wieku, dała w rezultacie nową formę dzieła muzyczno-dramatycznego. Jednakże większość kompozytorów, choć doceniała zdobycze Wagnera, nie przyjęła jego reformy w całej rozciągłości, toteż nie zerwano całkowicie związków z operą tradycyjną.
Zmiana tematyki, w szczególności wpływ muzyki ludowej, doprowadziła do przeobrażenia formy operowej. W rezultacie ograniczeniu uległa wielka aria na rzecz form mniejszych, pieśniowych. Niektóre rodzaje pieśni jak np. modlitwa i pieśń biesiadna stały się prawie nieodłącznym atrybutem opery XIX wiecznej. Typowa dla okresu romantycznego ballada stawała się niekiedy osnową całości dzieła operowego (np. „Holender tułacz“ R. Wagnera). Ograniczeniu, a nawet eliminacji uległ recytatyw na rzecz szerzej rozbudowanej partii, tj. monologu, który stał się podstawą do ukształtowania sceny. We wszystkich gatunkach opery w okresie romantyzmu widoczne jest dążenie do ujednolicenia dzieła za pomocą materiału muzycznego. Jednocześnie wzrosło znaczenie orkiestry, a w związku z tym powiększyła się jej obsada. Typowym przedstawicielem muzyki dramatycznej okresu romantycznego był R. Wagner. W jego twórczości skupiły się najważniejsze tendencje charakterystyczne dla tego okresu, chociaż najwybitniejsze swoje dzieła stworzył Wagner później, kiedy już minął okres romantyczny. Charakterystyczną cechą koncepcji dramatycznej Wagnera było współdziałanie wszystkich sztuk, głównie poezji, dramatu, sztuki teatralnej, plastyki i muzyki. Według Wagnera muzyka powinna być podporządkowana akcji dramatycznej. W związku z tym powrócił do pierwotnej koncepcji dramatu muzycznego. O jedności dzieła miały decydować podstawowe tematy muzyczne, nazwane później motywami przewodnimi. Były one jednocześnie symbolami elementarnych sił przyrody, postaci, uczuć, nastrojów, a nawet przedmiotów. Najszerzej rozbudował Wagner system motywów przewodnich w tetralogii „Pierścień Nibelunga”. Ograniczeniu natomiast uległy motywy przewodnie w „Tristianie i Izoldzie”. Wagner wykorzystał wszystkie dotychczasowe środki wyrazu. Podstawą jedności sceny były motywy przewodnie. Ich liczba uzależniona była od liczby działających w danej scenie osób oraz od sytuacji dramatycznej. Pod względem konstrukcyjnym opierała się ona na tych samych zasadach, co forma poematu symfonicznego. Wagner powiększył skład dotychczasowej orkiestry operowej, a nawet dodał do niej nowe instrumenty (tzw. tuby wagnerowskie). W harmonice rozbudował sieć odniesień harmonicznych , aż do związków półtonowych i trytonowych. Wskutek rozbudowania tych odniesień harmonicznych Wagner przekroczył zdecydowanie system diatoniczny na rzecz wzmożonej chromatyki. Zmienił się więc charakter melodyki. Straciła ona budowę okresową z charakterystycznym dla niej falowaniem napięć i odprężeń i stała się tworem ciągłym, tzw. melodią nieskończoną. Reforma Wagnera, chociaż była naturalną konsekwencją rozwoju muzyki dramatycznej XIX wieku, dała w rezultacie nową formę dzieła muzyczno-dramatycznego. Jednakże większość kompozytorów, choć doceniała zdobycze Wagnera, nie przyjęła jego reformy w całej rozciągłości, toteż nie zerwano całkowicie związków z operą tradycyjną.
Pozdrawiam.