Question

Postanowienia konstytucji marcowej

Prosze pomórzcie mi ;/

Answer 1

Główne postanowienia konstytucji marcowej z 1921 r

Od 17 marca 1921 roku państwo polskie nosiło nazwę Rzeczpospolitej Polskiej, którą po II wojnie światowej nazywano drugą Rzeczpospolitą, dla odróżnienia od Pierwszej - szlacheckiej.

Na mocy Konstytucji marcowej w Polsce wprowadzono ustrój demokratycznej republiki parlamentarnej - system parlamentarno-gabinetowy, w której władzę zwierzchnią sprawował naród przez organy w trójpodziale władzy.

Władza ustawodawcza

Dwuizbowy parlament o stanowisku nadrzędnym wobec organów państwa; Sejm - 444posłów i Senat 111 - senatorów (z głosem ostatecznym Sejmu), obie izby obradujące jednocześnie to Zgromadzenie Narodowe.

Parlament wybierany miał być co 5 lat w wyborach pięcioprzymiotnikowych. Senat, jako izba wyższa, nie miał inicjatywy ustawodawczej, miał natomiast prawo veta zawieszającego, czyli wstrzymania projektu ustawy na 60 dni. Sejm mógł uchwalić wstrzymaną przez Senat ustawę kwalifikowaną większością 11/20 głosów. Parlament maił także prawo udzielenia amnestii w drodze ustawodawczej.

Parlament mógł być rozwiązany przed końcem kadencji przez Sejm lub prezydenta za zgodą 3/5 Senatu.

Prawa wyborcze

Prawa wyborcze czynne:

do Sejmu: 21 lat do Senatu: 30 lat

Prawa wyborcze bierne:

do Sejmu: 25 lat Władza wykonawcza

Władza wykonawcza sprawowana była przez premiera, radę ministrów, podporządkowanych Sejmowi, oraz prezydenta, którego decyzje wymagały zatwierdzenia przez rząd.

Prezydent

- wybierany na siedmioletnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe bezwzględną większością głosów.

- miał prawo odwołać rząd, zwoływać sesje sejmowe, obsadzać funkcje wojskowe,

- posiadał najwyższą zwierzchność nad siłami zbrojnymi, nie był natomiast dowódcą naczelnym w czasie wojny, mógł natomiast wypowiedzieć wojnę i zawrzeć pokój za uprzednią zgodą Sejmu.

- posiadał także prawo darowania                 i łagodzenia kar, pełnił funkcję reprezentacyjną (w stosunkach międzynarodowych także akceptująca i koordynującą).

- Akt podpisany przez prezydenta nabierał mocy po podpisaniu go także przez premiera i odpowiedniego ministra.

- nie miał żadnych uprawnień ustawodawczych. W razie popełnienia przestępstwa, prezydent mógł być sądzony tylko na wniosek Sejmu przez Trybunał Stanu.

Prezydenci, którzy byli wykonawcami tej konstytucji to: Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki.

Rada Ministrów

Premiera i ministrów mianował prezydent, za akceptacją Sejmu. Rząd był odpowiedzialny przed Sejmem. Miał największą

Władza sądownicza

Władzę sądowniczą sprawować miały niezawisłe sądy, złożone z nieusuwalnych sędziów, które rozpoznawały sprawy na jawnych rozprawach.

Podział administracyjny

Państwo zostało podzielone na województwa, powiaty i gminy miejskie i wiejskie, stanowiące jednostki samorządu terytorialnego. W organizacji administracji państwowej wprowadzono zasadę dekoncentracji.

Obywatel

Miał zapewnioną równość wobec prawa względem innych obywateli, nietykalność własności prywatnej, ochronę życia, wolność, tajność korespondencji oraz brak cenzury.