Question

Proszę o odpowiedzenie w formie krótkiego wypracowania.
( 1/4 ewentualnie 1/2 strony a4)

Wyjaśnij, jakie znaczenie dla rozwoju ziem polskich miała kolonizacja na prawie niemieckim.

Answer 1

Lokacja, czyli utworzenie nowej wsi była zazwyczaj dokonywana na prawie niemieckim. Przebiegała tak: właściciel ziemi zlecał zasadźcy (założycielowi wsi) zwerbowanie osadników. Każdy z nich otrzymywał łan ziemi (16-25hektarów). Przez pierwsze kilka lub kilkanaście lat chłopi byli wolni od opłat, co nazywano wolnizną. Potem musieli płacic czynsz. Zasadźca zostawał na ogół sołtysem. Pan przyznawał mu kilka łanów ziemi zwolnionej od czynszu oraz udział w opłatach ściąganych od osadników. Sołtys przewodniczył tzn. wiejskiemu sądowi. Prawo Niemieckie bowiem  dawało wsi samorząd a dokument lokacyjny ściśle określał prawa i obowiązki mieszkańców.

Istniało także prawo zwyczajowe, oparte na rodzimych tradycjach, określane jako prawo polskie. Nazywano tak czasowe zwolnienia od świadczeń, które pan przyznawał mieszkańcom już istniejących wsi. W przeciwieństwie do prawa niemieckiego nie przewidywało ono samorządu ani nie było spisane, a wszystkie ważniejsze sprawy roztrzygał pan.

Lokacja wsi na prawie niemieckim przynosiła korzyści obu stronom. Pan otrzymywał coroczny czynsz. Chłop, opłaciwszy czynsz i dziesięcinę (podatek kościelny stanowiący jedną dziesiątą zbiorów) pracował na siebie. To zachęcało go do poszukiwania lepszych sposobów gospodarowania. Był też osobiście wolny: po spłaceniu należności panu lub znalezieniu zastępcy mógł się przenieś do innej wsi. Prawo niemieckie było zdecydowanie korzystniejsze niż prawo polskie.