Question

1)procesy gorotworcze- geneza, przebieg, skutki
2)wietrzenie- intensywnosc wietrzenia skał i jego rodzaje a typy klamatu
3)zjawiska krasowe jako przykład wietrzenia chemicznego- formy krasu powierzchniowego i podziemnego.

Answer 1

1)procesy gorotworcze- geneza, przebieg, skutki
Ogół ruchów tektonicznych prowadzących do powstania i wypiętrzenia gór . W skali geologicznej ruchy górotwórcze są procesem krótkim, najczęściej podzielonym na fazy górotwórcze. Orogeneza obejmuje następujące po sobie elementy:
*sfałdowanie osadów
*przeobrażenie
*wypiętrzenie
W dziejach Ziemi wyróżnia się trzy największe orogenezy, podzielone na fazy górotwórcze .Wszystkie te orogenezy objęły całą powierzchnię Ziemi , tak że góry powstałe w tych fałdowaniach można odnaleźć na każdym niemal kontynencie.
Są to:
a) orogeneza kaledońska-miała miejsce w erze paleozoicznej , głownie w ordowiku i sylurze , góry wówczas wypietrzone noszą wspólną nazwę Kaledonidów, nalezą do nich m.in. Góry Kaledońskie, Góry Grampian, Góry Skandynawskie, Spitzbergen, Góry Świętokrzyskie, Sajany Wschodnie , Góry Jabłonowe, pólnocno- wschodnie Appalachy, Góry Flindersa, Alpy Australijskie.Fazy:
-sardyjska(w Polsce zwana sandomierską )na przełomie kambru i ordowiku
-takońska-na przełomie ordowiku i syluru
-ardeńska- w sylurze
-eryjska - w koncowym okresie syluru
b)hercyńska- wypiętrzone pasma górskie noszą nazwe Hercynidów , są to m.in.: Ardeny, Harz, Masyw Centralny, Wogezy, Schwarzwald, Sudety, Ural, Ałtaj, południowo-zachodnie Appalachy , Wyżyna Patagońska, Góry Przylądkowe, Wielkie Góry Wododziałowe.Fazy:
-bretońska-na przełomie dewonu i karbonu
- sudecka-w karbonie
- asturyjska- w górnym karbonie
c)orogeneza alpejska- rozpoczęła się w kredzie, trwa do czasów współczesnych (np. wokół Pacyfiku). łańcuchy górskie tej orogenezy nazywa się Alpidami , np. Himalaje, Pamir, Andy, Kordyliery, Alpy, Karpaty, góry Atlas

2)wietrzenie- intensywnosc wietrzenia skał i jego rodzaje a typy klamatu
Procesy rozpadu i rozkładu skał zachodzące w strefie przypowierzchniowej oraz na powierzchni Ziemi pod wpływem zmian temperatury powietrza , insolacji , wody oraz organizmów żywych. Procesy wietrzenia doprowadzają do powstania związków chemicznych których część jest rozpuszczana i odprowadzana w roztworach , natomiast reszta zostaje na miejscu jako zwietrzelina. Wietrzenie przyczynia się do rozluźnienia struktury skał oraz do ich przeobrazenia na produkty o mniejszej spoistosci
a) fizyczne(mechaniczne)- przyczynia sie do zmian wlasciwosci skal przez ich rozpad na bloki , głazy, okruchy oraz pył , podczas tego procesu skład chemiczny pozostaje bez zmian. procesy:nasłonecznienie, działanie mrozu, działanie soli, działalność organizmów żywych, hydracja, dehydracja
b) chemiczne- głownym czynnikiem jest wsiąkająca w grunt woda w sklad ktorej wchodzi tlen , azot i dwutlenek wegla. Proces prowadzi do rozkładu skaly w wyniku zmiany jej skladu mineralnego i chemicznego. Procesy : utlenianie, rozpuszczanie, uwęglanowienie, uwodnienie, hydroliza, dzialalnosc organizmow zywych, kaolinizacja, smektyzacja, arenityzacja

3)zjawiska krasowe jako przykład wietrzenia chemicznego- formy krasu powierzchniowego i podziemnego.
Formy krasu powierzchniowego:
-ospa krasowa
-żłobki krasowe
-żebra krasowe
-leje krasowe
-uwały
-polja
-ślepe doliny krasowe
-mogot(hum, hom , mosor)
-ponory
-wywierzyska

Formy krasu podziemnego:
-jaskinie krasowe
-nacieki jaskiniowe:
*stalaktyt
*stalagmit
*stalagnat
-studnie i kominy krasowe