zarys sylwetki Pierwotnie dwuboczna symetria ewoluowała w budowę asymetryczną (wyróżniająca ślimaki z pośród innych grup mięczaków) nastąpił obrót narządów wewnętrznych o 180˚; części ciała · dobrze wyodrębniona głowa· silnie umięśniona podeszwa· worek trzewiowy z płaszczem wytwarzającym muszlę· 1 lub 2 pary czułków; para oczu; otwór gębowy; · nieparzyste organy wewnętrzne (serce, przedsionek serca, nerka;) muszla nie wszystkie gatunki posiadają muszle; spiralnie skręcona prawo skrętnie (rzadko lewo skrętnie, egzemplarze w Indiach są przedmiotem kultu) przechylone na prawą stronę ciała; składają się z trzech warstw:o zewnętrzna (zbudowana z materii organicznej)o środkowa (krystalicznej)o wewnętrzna (utworzona z macicy perłowej)kształt i kolor uwarunkowany genetycznie (duże zróżnicowanie); muszla u gatunków lądowych zimą tworzy „dom” na zimowy sen-letarg; sposób poruszania się ślimaki pełzające przemieszczają się dzięki falującym skurczom podeszwy (ślimaków lądowych pełzanie ułatwia śluz produkowany przez komórki gruczołowe) lub wodnych podeszwa przekształca się w płetwę; średnia prędkość około 50 m/h; środowisko życia i tryb życia · lądowe typowo wilgotne· słodkowodne· morskie budowa wewnętrzna Załącznik 1 układ oddechowy ślimaki oddychają z pomocą pierzastego skrzela lub tzw. płuca wykształcone u form lądowych i słodkowodnych (wodne co pewien czas muszą się wynurzać na powierzchnię wody aby, zaczerpnąć powietrza atmosferycznego); układ krwionośny otwarty; krew częściowo krąży wewnątrz naczyń krwionośnych, część wlewa się do jamy ciała; większość gatunków ma serce złożone z jednej komory i jednego przedsionka; układ nerwowy zbudowany ze zwojów mózgowych i trzewiowych, połączonych spoidłami; wszystkie zwoje leżą w głowie, gdzie tworzą zwarte centrum nerwowe, pierścieniowato otaczające przełyk; część nadprzełykowa tej obręczy składa się z pary dużych zwojów głowowych; część od zwojów mózgowych odchodzą włókna nerwowe, unerwiające narządy zmysłów:o węch w czółkach drugiej pary o smak fałdy skórne po bokach głowyo wrażenia świetlne odbierają za pomocą prostych oczu oraz całej powierzchni ciała wystającej z muszli, która również umożliwia czucie ruchów powietrza, wahań temperatury i wilgotności;rysunek 1 na załączniku 4 układ wydalniczy Ściśle uzależnione od środowiska; układ tworzy nerka (z reguły nieparzysta) i odchodzący moczowód zakończony otworem wydalniczym; u form lądowych szkodliwe produkty przemiany materii usuwane są w postaci kryształków kwasu moczowego, a u form wodnych w postaci amoniaku i mocznika; ponad to nerka odgrywa znaczącą role w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego w całym ciele mięczaka; Głowonogi (Cephalopoda )
zarys sylwetki dwubocznie symetryczne części ciała · mała muszla obrośnięta płaszczem· nogi przeobrażone w ramiona na głowie (8 lub 10 ramion z przyssawkami)· lejek muszla u większości żyjących gatunków muszla uległa zanikowi lub redukcji, przy czym jej szczątki ukryte są wewnątrz płaszcza; sposób poruszania się poruszają się bardzo sprawnie za pomocą lejka (muskularny narząd w kształcie lejka) jego podstawa leży w jamie płaszczowej z szerokim otworem wlotowym natomiast wylot znajduje się pod głową; potrafią skurczem mięśni płaszcza wystrzykiwać wodę z jamy przez lejek co daje efekt silnego odrzutu i zwierzę daje „susa” w przód lub w tył; potrafią też „chodzić”, „biegać” po dnie na swych ramionach; środowisko życia i tryb życia wodne wyłącznie morskie (ciepłe tropikalne wody) budowa wewnętrzna Załącznik 3 układ oddechowy a raczej układ wymiany i transportu gazów w jamie płaszczowej głowonogów znajdują się jedna lub dwie pary dużych skrzeli; układ krwionośny ma budowę złożoną; składa się z serca, leżącego po stronie brzusznej ciała i naczyń krwionośnych; krew płynie w systemie naczyń, jednak w okolicy serca wlewa się do jamy około osierdziowej, w związku z tym układ ten uważa się za zamknięty; układ nerwowy wykazuje najdalej posuniętą koncentrację wśród bezkręgowców, a narządy zmysłów są bardzo dobrze rozwinięte; są to stratocysty, komórki zmysłowe oraz świetnie rozwinięte oczy; na załączniku 3; układ wydalniczy Obok lub w odbycie znajduje się ujście przewodu odprowadzającego woreczka czernidłowego, zbiorniczka z czarno-brązową mazią wydzielaną przez specjalny gruczoł
2. Nikt nie wątpi, że ślimaki, małże i głowonogi są spokrewnione i że należy je zaliczyć do jednego typu. Okazuje się jednak, iż nie można sformułować ścisłej definicji tego typu, bo od wszystkich reguł będą wyjątki. Pochodzi to stąd, że poszczególne gromady mięczaków powstały w pradawnych czasach, ponad 500 mln lat temu, i od dawna ewolucja ich i specjalizacje biegły w odmiennych kierunkach. Nic dziwnego, że w przeciągu tak długiego czasu potraciły niektóre cechy, pierwotnie wspólne wszystkim mięczakom.
Mięczaki są dwuboczne symetrycznie (wyjątek stanowią ślimaki), mają miękkie ciało nie podzielonym metamerycznie. Głowa występuje u ślimaków i głowonogów, brak jej natomiast u małży. Na głowie mogą być wyodrębnione narządy wzroku oraz węchu i dotyku. Noga to mięsisty, nieparzysty narząd służący do poruszania się. Obecny jest u wszystkich mięczaków, z tym, że u głowonogów uległ przekształceniu w ramiona.
2, Małże-z klinowatej nogi i worka trzewiowego z wydatnym płaszczem, który wytwarza dwuczęściową muszlę; obie części połączone są na grzbiecie zawiasem i więzadłem, a poprzeczne mięśnie- zwieracze, potrafią je zatrzasnąć; w przekroju muszli wyróżniamy trzy warstwy: wewnętrzna konchiolinowa, środkowa porcelanowa, wewnętrzna perłowa zb. z licznych blaszek wapiennych; nastąpiła redukcja głowy, więc małże odżywiają się drobną zawiesiną organiczną filtrowaną z wody za pomocą skrzeli np. szczeżuja pospolita, sercówka pospolita, małgiew, omułek
ślimaki- należy do niej 70% gatunków mięczaków, wyróżnia się trzy podgromady ze względu na rodzaj i położenie narządów oddechowych, wyodrębniona głowa, noga z podeszwą i worek trzewiowy okryty muszlą, na głowie czułki (lądowe ? dwie, morskie- jedna), pęcherzykowate oczy, żywią się pokarmem roślinnym ale np. stożki (Ocean Indyjski) są niebezpieczne dla człowieka, trzy grupy: przodoskrzelnie- jedno lub dwa skrzela skierowane do przodu ciała, rozdzielnopłciowe, głównie morskie, np. żyworódki, zagrzebki, porcelanki, rozkolce tyłoskrzelne- morskie, żyją na dnie lub w toni wodnej, jedne skrzelo skierowane do tyłu ciała, większość bez muszli, ciało pokrywają wyrostki skrzelowe o pięknych kształtach i barwach, obojniakie np. alderia płucodyszne- wymiana gazowa zachodzi przez jedno płuco utworzone po zewnętrznej stronie jamy płaszczowej, obojnakie, zapłodnienie krzyżowe np. winniczki, pomrów wielki, błotniarki, zatoczki, spełniają ważną rolę w ekosystemach i kulinarii np. brzegówki, czareczki, winniczki
głowonogi- noga przekształcona w lejek i ramiona otaczające głowę, ramiona zaopatrzone w przyssawki, haczyki lub kolce, muszla może być wykształcona lub zredukowana, żywią się rybami i stawonogami, silnie rozwinięte narządy zmysłów; moment zapłodnienia poprzedzony jest tańcami i walkami samców, prezentują barwy godowe, żyją w morzach pełnosłonych; trzy grupy: łodziki- zewnętrzna spiralnie zwinięta muszla, która jest podzielona na komory wypełnione gazem (unoszenie w toni wodnej) zamiast ramion mają kurczliwe wyrostki otaczające otwór gębowy amonity ? - wymarła grupa (dewon ? kreda ) zewnętrzna spiralna muszla, różnią się od łodzików budową anatomiczną dwuskrzelne- wewnętrzna zredukowana muszla i para pierzastych skrzeli w jamie płaszczowej, pływają w toni wodnej za pomocą ramion i wody wylewanej lejka np. kałamarnice, mątwy, belemity
zarys sylwetki Pierwotnie dwuboczna symetria ewoluowała w budowę asymetryczną (wyróżniająca ślimaki z pośród innych grup mięczaków) nastąpił obrót narządów wewnętrznych o 180˚;
części ciała · dobrze wyodrębniona głowa· silnie umięśniona podeszwa· worek trzewiowy z płaszczem wytwarzającym muszlę· 1 lub 2 pary czułków; para oczu; otwór gębowy; · nieparzyste organy wewnętrzne (serce, przedsionek serca, nerka;)
muszla nie wszystkie gatunki posiadają muszle; spiralnie skręcona prawo skrętnie (rzadko lewo skrętnie, egzemplarze w Indiach są przedmiotem kultu) przechylone na prawą stronę ciała; składają się z trzech warstw:o zewnętrzna (zbudowana z materii organicznej)o środkowa (krystalicznej)o wewnętrzna (utworzona z macicy perłowej)kształt i kolor uwarunkowany genetycznie (duże zróżnicowanie); muszla u gatunków lądowych zimą tworzy „dom” na zimowy sen-letarg;
sposób poruszania się ślimaki pełzające przemieszczają się dzięki falującym skurczom podeszwy (ślimaków lądowych pełzanie ułatwia śluz produkowany przez komórki gruczołowe) lub wodnych podeszwa przekształca się w płetwę; średnia prędkość około 50 m/h;
środowisko życia i tryb życia · lądowe typowo wilgotne· słodkowodne· morskie
budowa wewnętrzna Załącznik 1
układ oddechowy ślimaki oddychają z pomocą pierzastego skrzela lub tzw. płuca wykształcone u form lądowych i słodkowodnych (wodne co pewien czas muszą się wynurzać na powierzchnię wody aby, zaczerpnąć powietrza atmosferycznego);
układ krwionośny otwarty; krew częściowo krąży wewnątrz naczyń krwionośnych, część wlewa się do jamy ciała; większość gatunków ma serce złożone z jednej komory i jednego przedsionka;
układ nerwowy zbudowany ze zwojów mózgowych i trzewiowych, połączonych spoidłami; wszystkie zwoje leżą w głowie, gdzie tworzą zwarte centrum nerwowe, pierścieniowato otaczające przełyk; część nadprzełykowa tej obręczy składa się z pary dużych zwojów głowowych; część od zwojów mózgowych odchodzą włókna nerwowe, unerwiające narządy zmysłów:o węch w czółkach drugiej pary o smak fałdy skórne po bokach głowyo wrażenia świetlne odbierają za pomocą prostych oczu oraz całej powierzchni ciała wystającej z muszli, która również umożliwia czucie ruchów powietrza, wahań temperatury i wilgotności;rysunek 1 na załączniku 4
układ wydalniczy Ściśle uzależnione od środowiska; układ tworzy nerka (z reguły nieparzysta) i odchodzący moczowód zakończony otworem wydalniczym; u form lądowych szkodliwe produkty przemiany materii usuwane są w postaci kryształków kwasu moczowego, a u form wodnych w postaci amoniaku i mocznika; ponad to nerka odgrywa znaczącą role w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego w całym ciele mięczaka;
Głowonogi (Cephalopoda )
zarys sylwetki dwubocznie symetryczne
części ciała · mała muszla obrośnięta płaszczem· nogi przeobrażone w ramiona na głowie (8 lub 10 ramion z przyssawkami)· lejek
muszla u większości żyjących gatunków muszla uległa zanikowi lub redukcji, przy czym jej szczątki ukryte są wewnątrz płaszcza;
sposób poruszania się poruszają się bardzo sprawnie za pomocą lejka (muskularny narząd w kształcie lejka) jego podstawa leży w jamie płaszczowej z szerokim otworem wlotowym natomiast wylot znajduje się pod głową; potrafią skurczem mięśni płaszcza wystrzykiwać wodę z jamy przez lejek co daje efekt silnego odrzutu i zwierzę daje „susa” w przód lub w tył; potrafią też „chodzić”, „biegać” po dnie na swych ramionach;
środowisko życia i tryb życia wodne wyłącznie morskie (ciepłe tropikalne wody)
budowa wewnętrzna Załącznik 3
układ oddechowy a raczej układ wymiany i transportu gazów w jamie płaszczowej głowonogów znajdują się jedna lub dwie pary dużych skrzeli;
układ krwionośny ma budowę złożoną; składa się z serca, leżącego po stronie brzusznej ciała i naczyń krwionośnych; krew płynie w systemie naczyń, jednak w okolicy serca wlewa się do jamy około osierdziowej, w związku z tym układ ten uważa się za zamknięty;
układ nerwowy wykazuje najdalej posuniętą koncentrację wśród bezkręgowców, a narządy zmysłów są bardzo dobrze rozwinięte; są to stratocysty, komórki zmysłowe oraz świetnie rozwinięte oczy; na załączniku 3;
układ wydalniczy Obok lub w odbycie znajduje się ujście przewodu odprowadzającego woreczka czernidłowego, zbiorniczka z czarno-brązową mazią wydzielaną przez specjalny gruczoł
małże- skójka, szczeżuja.
ślimak wodny-błotniarka
ślimak lądowy-winniczek
2. Nikt nie wątpi, że ślimaki, małże i głowonogi są spokrewnione i że należy je zaliczyć do jednego typu. Okazuje się jednak, iż nie można sformułować ścisłej definicji tego typu, bo od wszystkich reguł będą wyjątki. Pochodzi to stąd, że poszczególne gromady mięczaków powstały w pradawnych czasach, ponad 500 mln lat temu, i od dawna ewolucja ich i specjalizacje biegły w odmiennych kierunkach. Nic dziwnego, że w przeciągu tak długiego czasu potraciły niektóre cechy, pierwotnie wspólne wszystkim mięczakom.
Mięczaki są dwuboczne symetrycznie (wyjątek stanowią ślimaki), mają miękkie ciało nie podzielonym metamerycznie.
Głowa występuje u ślimaków i głowonogów, brak jej natomiast u małży. Na głowie mogą być wyodrębnione narządy wzroku oraz węchu i dotyku.
Noga to mięsisty, nieparzysty narząd służący do poruszania się. Obecny jest u wszystkich mięczaków, z tym, że u głowonogów uległ przekształceniu w ramiona.
2)szczeżuja pospolita, sercówka pospolita, małgiew, omułek
3)ślimaki wodne- Świderek,Błotniarka
4)Ślimaki Lądowe - winniczek , wstężyk ogrodowy ślimak przydrożny , bezskorupowce
2, Małże-z klinowatej nogi i worka trzewiowego z wydatnym płaszczem, który wytwarza dwuczęściową muszlę; obie części połączone są na grzbiecie zawiasem i więzadłem, a poprzeczne mięśnie- zwieracze, potrafią je zatrzasnąć; w przekroju muszli wyróżniamy trzy warstwy: wewnętrzna konchiolinowa, środkowa porcelanowa, wewnętrzna perłowa zb. z licznych blaszek wapiennych; nastąpiła redukcja głowy, więc małże odżywiają się drobną zawiesiną organiczną filtrowaną z wody za pomocą skrzeli np. szczeżuja pospolita, sercówka pospolita, małgiew, omułek
ślimaki- należy do niej 70% gatunków mięczaków, wyróżnia się trzy podgromady ze względu na rodzaj i położenie narządów oddechowych, wyodrębniona głowa, noga z podeszwą i worek trzewiowy okryty muszlą, na głowie czułki (lądowe ? dwie, morskie- jedna), pęcherzykowate oczy, żywią się pokarmem roślinnym ale np. stożki (Ocean Indyjski) są niebezpieczne dla człowieka, trzy grupy:
przodoskrzelnie- jedno lub dwa skrzela skierowane do przodu ciała, rozdzielnopłciowe, głównie morskie, np. żyworódki, zagrzebki, porcelanki, rozkolce
tyłoskrzelne- morskie, żyją na dnie lub w toni wodnej, jedne skrzelo skierowane do tyłu ciała, większość bez muszli, ciało pokrywają wyrostki skrzelowe o pięknych kształtach i barwach, obojniakie np. alderia
płucodyszne- wymiana gazowa zachodzi przez jedno płuco utworzone po zewnętrznej stronie jamy płaszczowej, obojnakie, zapłodnienie krzyżowe np. winniczki, pomrów wielki, błotniarki, zatoczki, spełniają ważną rolę w ekosystemach i kulinarii np. brzegówki, czareczki, winniczki
głowonogi- noga przekształcona w lejek i ramiona otaczające głowę, ramiona zaopatrzone w przyssawki, haczyki lub kolce, muszla może być wykształcona lub zredukowana, żywią się rybami i stawonogami, silnie rozwinięte narządy zmysłów; moment zapłodnienia poprzedzony jest tańcami i walkami samców, prezentują barwy godowe, żyją w morzach pełnosłonych; trzy grupy:
łodziki- zewnętrzna spiralnie zwinięta muszla, która jest podzielona na komory wypełnione gazem (unoszenie w toni wodnej) zamiast ramion mają kurczliwe wyrostki otaczające otwór gębowy
amonity ? - wymarła grupa (dewon ? kreda ) zewnętrzna spiralna muszla, różnią się od łodzików budową anatomiczną
dwuskrzelne- wewnętrzna zredukowana muszla i para pierzastych skrzeli w jamie płaszczowej, pływają w toni wodnej za pomocą ramion i wody wylewanej lejka np. kałamarnice, mątwy, belemity