Question

1.Opisz, jak powstały połoborza na stokach Łysiej Góry i Łysicy.

2.Wymień surowce mineralne, jakie byłu wydobyte w Górach Świetokrzyskich w dawnych czasach i sa wydobywane obecnie.

3.W jakim celu utworzono Świetokrzyski Park Narodowy.

4.Scharakteryzuj Karkonosze.

5.Omów przyczyny dużego zniszczenia przyrody w Sudetach.

6.Wymień pietra roślinności w Sudetach.

7.Wymień uzdrowiska w Sudetach.

Daje Najj.Prosze o odpowiedzi jak najszybciej.

Answer 1

Nazwa gołoborze jest terminem ludowym nadanym przez miejscową ludność. Określa ona obszary bezleśne (gołe od boru) znajdujące się na stokach pasm górskich. Gołoborza zbudowane są z bloków kambryjskiego piaskowca kwarcytowego powstałych ponad 500 mln lat temu. W Świętokrzyskim Parku Narodowym występują one zarówno na północnym jak i południowym stoku pasma Łysogórskiego. Podaje się, że ich powierzchnia wynosi od kilkudziesięciu do kilkuset ha w zależności od przyjętej definicji. Współcześnie zajmują obszar około 22 ha. Jednak ze względu na ciągły, choć powolny proces sukcesji pierwotnej naturalnej ich powierzchnia ulega zmniejszeniu, ale jest to proces niezwykle powolny, niezauważalny w czasie życia ludzkiego. Łysogórskie gołoborza występują na trzech poziomach po stronie północnej oraz dwóch poziomach po stronie południowej.

Świętokrzyski Park Narodowy utworzono w roku 1950, który zajmuje powierzchnię 76,26 km2. Park położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje: pasmo Łysogór (z najwyższym szczytem Łysicą - 612 m n.p.m. i Łysą Górą (Świętym Krzyżem) - 595 m n.p.m.), część pasma Klonowskiego (z górami Psarką i Miejską), Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej. Większość terenu parku zajmują lasy jodłowe i bukowe, w niższych partiach pasm górskich występują bory sosnowe, bory mieszane sosnowo-dębowe.

Świętokrzyski Park Narodowy oferuje wiele atrakcyjnych miejsc do zwiedzania, m.in.:

Muzeum przyrodnicze na Świętym Krzyżu, w którym można zobaczyć minerały, florę i faunę oraz ekspozycję o parkach krajobrazowych Gór Świętokrzyskich. Klasztor benedyktynów świętokrzyskich z XII w. na Świętym Krzyżu, gdzie obejrzymy najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego. Wał kultowy wokół Łysej Góry z IX i X w., Piaskowce kwarcytowe - jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni, Łysica 612 m n.p.m., która jest najwyższym wzniesieniem Gór Świętokrzyskich. Jednocześnie jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, Gołoborza - są to malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej. Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku i jest to jedna z najstarszych budowli kamiennych w Polsce. Utworzono galerię widokową na gołoborzu na Łysej Górze w celu ochrony gołoborza przed zniszczeniem.

W parku są również udostępnione szlaki turystyczne o długości 41 km.

 

 

 

 

Karkonosze to największy masyw górski występujący w Sudetach. Ich całkowita powierzchnia (teren Polski i Czech) wynosi ok. 185 km2, na teren Polski przypada ok. 650 km2 powierzchni. Nad całym obszarem Karkonoszy góruje ich najwyższy szczyt Śnieżka (1603 m n.p.m.), którą przecina granica polsko-czeska. Sudety wyróżnia tylko 21 wierzchołków przekraczających 1400 m n.p.m., z czego aż 15 występuje w Karkonoszach. Nomenklatura geologiczna określa teren Karkonoszy jako blok karkonosko-izerski, do którego należą: Góry Izerskie z Pogórzem, Rudawy Janowickie i Kotlina Jeleniogórska. Obszar ten przechodził przez liczne metamorfozy, co wytworzyło jego różnorodność geologiczną, a przede wszystkim skalną. Najstarsze kompleksy skalne datowane są na okres prekambru lub nawet paleozoiku, zwłaszcza występujące na wschodzie i południu Karkonoszy kwarcyty, łupki łyszczykowe, gnejsy i marmury.

         

Sudety to najstarszy górotwór w Polsce. Jego historia zaczęła się jeszcze przedpaleozoikiem. Dowodem na to są gnejsy i łupki pochodzące z prekambru z masywu Śnieżnika. Sudety były kilkakrotnie niszczone i wypiętrzane podczas kolejnych ruchów górotwórczych: kaledońskim, hercyńskim, alpejskim. Podczas karbonu do momentutrzeciorzędu w miejscu gór powstała rozległa równina z niewielkimi deniwelacjami. W trzeciorzędzie dzisiejsze Sudety zostały wydźwignięte blokowo wzdłuż dwóch linii dyslokacyjnych. Północna linia biegnąca od Złotego Stoku ku Bolesławcowi rozdziela część wypiętrzoną od niewypiętrzonej. Obecnie teren ten stanowi równinne Przedgórze Sudeckie. Występują tu twardziele Ślęzy- 719m, Wzgórza Strzegomskie- 359m, Wzgórza Strzelińskie- 473m. Część wypiętrzona zajmuje obszar od Bramy Łużyckiej po Bramę Morawską i składa się bloków usytuowanych wzdłuż kotlin i niecek śródgórskich. Przedgórze Sudeckie niegdyś stanowiło całość z resztą Sudetów. W oligocenie nastąpiładyslokacja tektoniczna ku północy, która rozdzieliła blok skalny na część górską i przedgórską. Obecnie Przedgórze sudeckie pokryte jest osadami morskimi z okresu miocenu, czwartorzędowymi piaskami, glinami i utworami lessopodobnymi.

Na nizinach występuje typowy las nizinny oraz tereny uprawne. W powiecie Bolesławieckim pierwotny las nizinny występuje jednakże już poza terenem Sudetów i pogórza w postaci Borów Dolnośląskich. Gdzie indziej mamy do czynienia niestety z lasami sztucznie i selektywnie sadzonymi. Skład gatunkowy lasów nizinnych zależny jest od rodzaju gleby, która decyduje o tym czy jest on przeważająco iglasty czy liściasty i mieszany. Pogórza i Przedgórze Sudeckie w dużej mierze wykorzystywane są rolniczo, więc pola uprawne i łąki zajmują większość tego terenu.

Pomiędzy 400 a 1000 m n.p.m. rozciąga się piętro regla dolnego. Także i ono, poza małymi wyjątkami, nie ma charakteru pierwotnego. Dominuje monokultura świerka zasadzone w miejscu wyciętych pierwotnych lasów mieszanych. Pierwotnie były to lasy bukowe i bukowo - świerkowe z dodatkami jawora i jodły, oraz także występującymi na nizinach sosną, modrzewiem, klonem, dębem i lipą. Wciąż obecny jest na obrzeżach tych lasów jesion. W miejscach bardziej zbliżonych do pierwotnych występuje bogate podszycie (leszczyna, maliny i jeżyny) i runo leśne.

Na wysokości 1000 - 1250 m n.p.m. występuje pasmo regla górnego. Są to bory świerkowe z dodatkami buków, jawora, jarzębiny i jodły, z bogatym i rozwiniętym runem leśnym. Obficie rosną borówki, paprocie, szczawik zajęczy, podbiał alpejski i inne.

Warto zauważyć, że pietra roślinności są w Sudetach obniżone o około 200 m w stosunku do pobliskich Karpat. Ponadto istnieją lokalne przemieszania kolejności pięter roślinności związane ze szczególnymi warunkami klimatycznymi Gór Izerskich i Bystrzyckich. Tam to w dolinie Izery i w okolicy Topieliska pod Zieleńcem na wysokości około 800 m występuje piętro kosówki, czyli piętro subalpejskie, podczas gdy wyżej rozciąga się las dolnego i górnego regla.

Piętro subalpejskie to hale górskie, kosówka oraz dodatki świerka karłowatego, wierzby śląskiej, brzozy karpackiej i jarzębiny. W dolinie Izery i Topielisku pod Zieleńcem występuje także unikatowa brzoza karłowata, która jest żywym reliktem okresu zlodowacenia. Ponieważ piętro te rozciąga się powyżej 1250 m n.p.m. to występuje tylko w Karkonoszach, Masywie Śnieżnika i Wysokim Jesioniku. W Górach Izerskich i Bystrzyckich ma charakter lokalny.

Na wysokości powyżej 1500 m n.p.m. rozciąga się piętro alpejskie, czyli piętro skał. Właściwie występuje ono tylko w górnych partiach Śnieżki i Wielkiego Szyszaka.

Uzdrowiska w Sudetach są bardzo obszernym tematem – Sudety ze względu na bogactwo mineralne tamtejszych wód, historyczną działalność wulkanów i źródeł termalnych, górskiemu położeniu i czystemu powietrzu są idealnym miejscem dla osób borykających się z problemami zdrowotnymi. Uzdrowiska posiadają bazę noclegową, zaś ceny są o wiele korzystniejsze niż w wielu hotelach i ośrodkach wypoczynkowych. Najbardziej znanymi i cenionymi obiektami tego typu są uzdrowiska w Lądku Zdrój, Polanicy Zdrój i Dusznikach Zdrój, ale także w Szczawnie, Kudowie, Cieplicach Śląskich, Świeradów Zdrój oraz zupełnie małe, stwarzające silne wrażenie prywatności uzdrowiska jak Długopole czy Przerzeczyn. Uzdrowiska sudeckie od dawna przyciągały sławne osoby, nie tylko Polaków jak Fryderyk Chopin, ale i arystokrację z zagranicy, np. carycę Katarzynę II. Lądek Zdrój i Cieplice Śląskie rywalizują o tytuł najstarszego sudeckiego uzdrowiska, znacznie różnią się jednak pod względem oferty zdrowotnej – pierwsze z nich ukierunkowane jest na kuracje lecznicze radonem, drugie oferuje wodoro-węglanowe. Cieplice jako jedyne uzdrowisko w tej części Polski zostało nietknięte w czasie wojny. 
Polanica Zdrój i Duszniki Zdrój to najsławniejsze uzdrowiska Sudetów, stąd tak wielkie turystyczne zainteresowanie tym regionem, zwłaszcza, że w ich pobliżu znajdują się też inne atrakcje przyrodnicze. Jednak cena pobytu jest dla wielu osób zbyt wysoka, stąd decydują się na wizytę w Długopolu i Przerzeczynie.
Kierunki leczenia w Dusznikach opierają się głównie na schorzeniach układu polarowego oraz oddechowego jak choroby płuc, ale także choroby kobiece, w Polanicy zaś na głównym planie stoi leczenie i zabieganie chorobom układu trawienia i krążenia. Wspomniane uzdrowiska w Długopolu charakteryzują się kierunkami leczniczymi nadciśnienia i niedokrwistości, samo zaś miasto zachwyca jedyną w swoim rodzaju panoramą – usytuowane jest bowiem na niewielkim wzgórzu w dolince. Lądek Zdrój i Cieplice Śląskie to główne ośrodki leczenia chorób reumatycznych, ortopedycznych i neurologicznych, zaś w Szczawnie prócz walorów uzdrowiskowych ważnym jest również estetyczny – znajduje się tu piękny park angielski. Ostatnie większe i znane uzdrowisko sudeckie – Świeradów ma w swojej ofercie leczenie narządów ruchu, układu ruchu i układu krążenia.
Każde miasto uzdrowiskowe posiada bogata bazę noclegową i gastronomiczną, okolice natomiast wielką wartość krajobrazową i turystyczną – sudeckie uzdrowiska położone są bowiem w górach, górskich dolinach, skąd rozciągają się piękne widoki na Sudety i Karkonosze. Dodatkowo wiele ośrodków organizuje tanie wycieczki dla swoich kuracjuszy, np. do Wrocławia, niekiedy są one już wliczone w cenę pobytu. Piesze wycieczki nie należą do rzadkości, trasy są przystosowane do różnych stopni trudności – odpowiednie oznakowanie służy rozróżnieniu, która droga nadaje się dla dopiero zaczynających przygodę z wędrówkami górskimi, a która jest dla bardziej zaawansowanych. Równie wielkim zainteresowaniem cieszą się również wycieczki rowerowe i wędkarstwo – rejon uzdrowisk bogaty jest w liczne rzeki, rzeczki i potoki.

WYSTARCZY CI WIESZ ILE TO PISAŁAM???!??!?!?!!!?!??!