Question

1.Opisać Pryncypat i Dominat ( data, założenia, przyczyny )

2. uprawnienia i kadencja urzędników w rzymie

Answer 1

1.Opisać Pryncypat i Dominat ( data, założenia, przyczyny )

Pryncypat
- jest to forma rządów ustanowiona przez Oktawiana Augusta. Został wprowadzony ok. 27 roku p. n. e.
- Kryzysy systemu republikańskiego doprowadziły do wprowadzenia pryncypatu przez Oktawiana, który od tej pory nazywany był Augustem.
- Władza znajdowała się w rękach jednostki; władzę sprawował najwyższy obywatel Rzymu, czyli "princeps" - cesarz. Władca mógł wybrać swojego następcę w każdej chwili.
- Polegał na utrzymaniu władzy najważniejszych instytucji republiki przy jednoczesnym przekazaniu głównych uprawnień "princepsowi", pierwszemu wśród senatów.
- Mianowanie urzędników dokonywał cesarz.
- Powstanie nowych urzędników:
+ Prefekt pretorianów
-> Dowódca gwardii przybocznej oraz prefekt miejski pełniący funkcje policyjne oraz sądownicze
- Znaczenie Zgromadzeń ludowych stale malało; od czasów Trojana przestano je zwoływać
- Ustawodawcza rola senatu była stale ograniczana
+ Wnioski cesarzy były bez zastrzeżeń przyjmowane przez aklamację
- Od III w. n. e. senat został zredukowany do roli rady miejskiej miasta Rzymu.


Dominat
- Rosnące ambicje polityczne cesarzy spowodowały wyparcie resztek instytucji republikańskich.
- Aurelian wprowadził system dominatu w II poł. III w. n. e. przyjmując tytuł "dominus et deus", czyli "Pan i Bóg".
- Dioklecjan dokonał pod koniec III w. n. e. przebudowy administracji państwa, tworząc system tetrarchii.
- Po śmierci Teodozjusza I w 395 roku nastąpił podział Imperium Rzymskiego na Cesarstwo Wschodniorzymskie oraz Cesarstwo Zachodniorzymskie.
- Brak określonych zasad powoływania następcy cesarza
+ Stosowano system dziedziczenia, nominacji przez poprzednika lub wybór przez wodzów wojskowych
- Cesarz stał na czele wszelkich organów władzy państwowej i sprawował władzę absolutną
- W stolicach obu cesarstw działały senaty, jednak ich rola sprowadzona była do administracji miejskiej
- Rolę doradczą odgrywała rada pochodząca z mianowania cesarskiego i pełniąca zarazem funkcję dworu.

2. uprawnienia i kadencja urzędników w Rzymie

Urzędnicy dzielili się się na:
a) Wyższych
- konsul
-> Wybierani na jeden rok, dwa stanowiska
-> Byli to najważniejsi urzędnicy, Z reguły jeden dowodził wojskiem, drugi pilnował spraw w samym Rzymie.
- dyktator
-> Sprawował władzę absolutną, najwyżej przez pół roku w razie zagrożenia państwa
- pretor
-> Zajmowali się głównie wymiarem sprawiedliwości;
- cenzor
-> Wybierano na te funkcję ludzi o nieposzlakowanej opinii i wielkim zaufaniu; Działali co pięć lat przez kilka miesięcy; Sporządzali spis obywateli i dokonywali ich podziału na centurie; Sprawdzali też listę senatu i mieli prawo skreślić z niej senatorów zbyt biednych albo skompromitowanych w jakimś nadużyciem.
b) Niższych
- edylowie
-> Początkowo było dwóch edylów; Mieli nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem w mieście, mięli nadzór także nad pracami publicznymi, budowlanymi oraz zaopatrzeniem miasta w żywność.
- kwestorzy
-> Pilnowali spraw finansowych

c) Trybuni Ludowi
- mieli prawo sprzeciwu wobec postanowień urzędników i senatu.
- Na skutek walki ustrojowej plebejuszy z patrycjuszami w IV w. p. n. e. plebejuszy dopuszczono do wszystkich urzędów.
- Powstała nowa grupa społeczna: nobilowie (arystokracja urzędnicza)
- Podstawą istnienia ustroju rzymskiego była działalność Zgromadzeń Ludowych